'Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve'

  • 09:04 2 Hezîran 2022
  • Çand û Huner
Yara Kendeş
 
KOBANÊ - Têkildarî girîngî û pêşketina jinê ya di Wêjeya Kurdî de nivîskar Evîn Teyfor wiha got: "Em niha dinêrin jinê parastina zimanê xwe kiriye. Ruxmî ewqas zehmetî jî dîsa sînor li pêşiya xwe danenîne. Negotine em nikarin li berxwe bidin. Jin niha dikare xwe bigihêjin armanca xwe û  bi azadî xwe pêş ve bibe. Weke gotineke zanyarekî, xwendin nebe kes naçe pêş, ava dibe pir derd û êş. Ez hêvîdar im çanda xwendinê di nava civakê de pêş bikeve. Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve."
 
Wêjeya Kurdî, wekî hemû wêjeyên cîhanê bi derketin û pêşketina mirovahiyê re derketiye holê. Wêjeya Kurdî xwediyê gelek dewlemediyan e. Wêjeya dewlemend beriya derketina Avestayê hezarên salan hebûna xwe bi awayekî devokî daye domandin. Bi derketina Avestayê re ev wêje bûye çavkaniya wêjeya Rojhilata Navîn a nivîskî, yanî Avestaya ku bi zimanê Medî hatiye nivîsandin, ji gelên Rojhilata Navîn re bûye mînak. Her çiqas Wêjeya Kurdî nebûye wêjeya desthilatdariyê, lê ji ber dewlemendiya xwe bandorek mezin a erênî di Rojhilata Navîn û cîhanê de pêk aniye. Jinê roleke girîng di pêşketina wêjeyê de girtine. Têkildarî girîngî û pêşketina jinê ya di Wêjeya Kurdî de nivîskar Evîn Teyfor nirxandin kir. 
 
'Ev 5-6 sal in min dest bi xebatên nivîs û wêjeyê kiriye'
 
Evînê di destpêka axaftina xwe de anî ziman ku ev 5-6 sal in wê dest bi xebatên nivîs û wêjeyê kiriye û wiha dirêjî dayê: "Ez niha li Peymangeha Şehîd Zozan mamostetiyê dikim. Ev nû ye ku ji bo xebatên amadekirina kovarekê ez hatime zanîngehê. Her wiha di wergerê de li vê derê dixebitim, her wiha ez a niha li Zanîngeha Wêjeyê dixwînim. Ez dikarim bibêjim ev 5-6 sal in min dest bi xebata nivîsê û wêjeyê kiriye. Xebatên min bêhtir di aliyê wêjeyê de ye. A niha 2 heb pirtûkên min li çapkirinê ye. Pirtûka min a yekemîn 'Saeta Çîrokên Zarokan' e. Di wê pirtûkê de şeş çîrok hene. Ya dîn jî bi navê 'Lekeya Tirsê' ye. Di vê pirtûkê de jî 12 çîrok hene."
 
'Min nêzî 2203 pirtûk û romanên kurdî xwendine'
 
Evînê di berdewamiya axaftina xwe de bal kişand ser vê mijarê ku wê kengî û di kîja salê de dest bi xebatên xwe yên di milê wêje û nivîsê de kiriye û wiha bi lêv kir: "Min di sala 2016'an de dest bi xebatê kiriye. Temenê min 14 salî bû, wê demê min dest bi xwendina romanan kir. Ev jî bi piştgiriya xwişka min a mezin bû. Wê jî Beşa Dîrokê di Zanîngeha Helebê de dixwend. Min her car didît ew diçe zanîngehê. Wê demê xewn û xeyalên min ji bo xwendinê mezin dibû. Her wiha hezkirina min ji bo xwendina pirtûkan her ku diçû bi hêztir dibû. Piştî temenê 14 salî ez dikarim bibêjim ku êdî min dikaribû hinekî bixwenda. Belkî hinekî lawaziya min a ziman û wêjeyê hebû. Lê min gelek xebat kir ji bo ku ez pêş bikevim. Her wiha wê demê min dest bi xwendina pirtûkên erebî kir. Yanî ji wê demê heta niha hema hema min nêzî 2203 pirtûk xwendine. Min hem bi zimanê kurdî hem jî bi zimanê erebî xwend. Piştî ku min Peymangeya Şehîd Gîvara Dalî xwend, wê demê min biryar stend ku ji nû ve fêrî zimanê kurdî bibim. Êdî min got ez ê romanan bi zimanê kurdî bixwînim."
 
'Min dest bi mamostetiyê kir'
 
Evînê di nava axaftina xwe de diyar kir ku wê weke jineke ciwan li hember zehmetiyan gavên serkeftî avêtine û wiha pê de çû: "Min di destpêkê de gelek zehmetî ji aliyê têgehan de didîtin. Min rojane deh kêliyan dixwend. Êdî min nikaribû xwendina bi kurdî temam bikira. Ji ber ku mirov destpêkê zorê dibîne lê pişt re derbas dike. Lê hema piştî salekê ez hinekî li xwe vegeriyam. Min dît ku asta min ji berê baştir bûye. Yanî min dît li gorî rewşa min a berê ez pir pêşketî me. Piştî wê demê min êdî dest bi xwedina helbest û çîrokên kurdî kir. Di Peymangeha Şehîd Zozan de min dest bi mamostetiya Wêjeya Kurdî kir. Di vê derê de ez beşdarî xebatên pêşbirk û kovaran bûm. Ez di asta sêyemîn a pêşbirka ciwanan de bi ser ketim. Her wiha di pêşbirka Şehîd Viyan a Çîrokan de bi ser ketim."
 
'Lêkolînên min ê derbarê zarokan de hene'
 
Evînê di dirêjahiya axaftina xwe de daxuyand ku wê di xebatên kovarên Destan, Şermon û Ekolojiyê de cih girtiye û wiha pê de çû: "Di sala çûyî de Zanîngeheke Online hat vekirin, bi pêşengiya Bijîşk Seydo Eydogan hate vekirin. Di vir de ez fêrî rêbazê lêkolînê bûm. Çawa bi awayekî zanistî lêkolînê bikim li ser vê sekinîm. Min di wê demê de biryar da ku çawa di milê lêkolînan de xwe xurt bikim û bi ser bikevim. Min dest bi lêkolînan kir, lêkolîna min a yekemîn li ser çîrokên zarokan bû. Piştî wê di Kovara Zanistî de hate belavkirin, jixwe ji aliyê kovaran de bi giştî navê min hatiye pejirandin. Niha lêkolînên min ê derbarê zarokan de hene. Her wiha min li ser zimannasiyê û klasîkê jî lêkolîn amede kirine. Niha jî ez li Zanîngeha Kobanê beşa Ziman û Wêjeyê dixwînim. Tevî vê xebata min û keda min dîsa jî ez nikarim ji xwe re bêjim nivîskar. Ji ber ku hîn gelek mijar hene ku bigirim dest û zêdetir nas bikim."
 
'Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve'
 
Evînê diyar kir ku bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve û wiha bi dawî kir:"Em niha dinêrin jinê parastina zimanê xwe kiriye. Ruxmî ewqas zehmetî jî dîsa sînor li pêşiya xwe danenîne. Negotine em nikarin li berxwe bidin. Jin niha dikare xwe bigihêjin armanca xwe û  bi azadî xwe pêş ve bibe. Weke gotineke zanyarekî, xwendin nebe kes naçe pêş, ava dibe pir derd û êş. Ez hêvîdar im çanda xwendinê di nava civakê de pêş bikeve. Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve."
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ÇAND Û HUNER...MANŞET....
 
Dimen heye
 
Kod: kobane-29-05-2022-hevditin-wejevan-evin teyfor-nerin
 
'Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve'
 
Yara Kendeş
 
KOBANÊ - Têkildarî girîngî û pêşketina jinê ya di Wêjeya Kurdî de nivîskar Evîn Teyfor wiha got: "Em niha dinêrin jinê parastina zimanê xwe kiriye. Ruxmî ewqas zehmetî jî dîsa sînor li pêşiya xwe danenîne. Negotine em nikarin li berxwe bidin. Jin niha dikare xwe bigihêjin armanca xwe û  bi azadî xwe pêş ve bibe. Weke gotineke zanyarekî, xwendin nebe kes naçe pêş, ava dibe pir derd û êş. Ez hêvîdar im çanda xwendinê di nava civakê de pêş bikeve. Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve."
 
Wêjeya Kurdî, wekî hemû wêjeyên cîhanê bi derketin û pêşketina mirovahiyê re derketiye holê. Wêjeya Kurdî xwediyê gelek dewlemediyan e. Wêjeya dewlemend beriya derketina Avestayê hezarên salan hebûna xwe bi awayekî devokî daye domandin. Bi derketina Avestayê re ev wêje bûye çavkaniya wêjeya Rojhilata Navîn a nivîskî, yanî Avestaya ku bi zimanê Medî hatiye nivîsandin, ji gelên Rojhilata Navîn re bûye mînak. Her çiqas Wêjeya Kurdî nebûye wêjeya desthilatdariyê, lê ji ber dewlemendiya xwe bandorek mezin a erênî di Rojhilata Navîn û cîhanê de pêk aniye. Jinê roleke girîng di pêşketina wêjeyê de girtine. Têkildarî girîngî û pêşketina jinê ya di Wêjeya Kurdî de nivîskar Evîn Teyfor nirxandin kir. 
 
'Ev 5-6 sal in min dest bi xebatên nivîs û wêjeyê kiriye'
 
Evînê di destpêka axaftina xwe de anî ziman ku ev 5-6 sal in wê dest bi xebatên nivîs û wêjeyê kiriye û wiha dirêjî dayê: "Ez niha li Peymangeha Şehîd Zozan mamostetiyê dikim. Ev nû ye ku ji bo xebatên amadekirina kovarekê ez hatime zanîngehê. Her wiha di wergerê de li vê derê dixebitim, her wiha ez a niha li Zanîngeha Wêjeyê dixwînim. Ez dikarim bibêjim ev 5-6 sal in min dest bi xebata nivîsê û wêjeyê kiriye. Xebatên min bêhtir di aliyê wêjeyê de ye. A niha 2 heb pirtûkên min li çapkirinê ye. Pirtûka min a yekemîn 'Saeta Çîrokên Zarokan' e. Di wê pirtûkê de şeş çîrok hene. Ya dîn jî bi navê 'Lekeya Tirsê' ye. Di vê pirtûkê de jî 12 çîrok hene."
 
'Min nêzî 2203 pirtûk û romanên kurdî xwendine'
 
Evînê di berdewamiya axaftina xwe de bal kişand ser vê mijarê ku wê kengî û di kîja salê de dest bi xebatên xwe yên di milê wêje û nivîsê de kiriye û wiha bi lêv kir: "Min di sala 2016'an de dest bi xebatê kiriye. Temenê min 14 salî bû, wê demê min dest bi xwendina romanan kir. Ev jî bi piştgiriya xwişka min a mezin bû. Wê jî Beşa Dîrokê di Zanîngeha Helebê de dixwend. Min her car didît ew diçe zanîngehê. Wê demê xewn û xeyalên min ji bo xwendinê mezin dibû. Her wiha hezkirina min ji bo xwendina pirtûkan her ku diçû bi hêztir dibû. Piştî temenê 14 salî ez dikarim bibêjim ku êdî min dikaribû hinekî bixwenda. Belkî hinekî lawaziya min a ziman û wêjeyê hebû. Lê min gelek xebat kir ji bo ku ez pêş bikevim. Her wiha wê demê min dest bi xwendina pirtûkên erebî kir. Yanî ji wê demê heta niha hema hema min nêzî 2203 pirtûk xwendine. Min hem bi zimanê kurdî hem jî bi zimanê erebî xwend. Piştî ku min Peymangeya Şehîd Gîvara Dalî xwend, wê demê min biryar stend ku ji nû ve fêrî zimanê kurdî bibim. Êdî min got ez ê romanan bi zimanê kurdî bixwînim."
 
'Min dest bi mamostetiyê kir'
 
Evînê di nava axaftina xwe de diyar kir ku wê weke jineke ciwan li hember zehmetiyan gavên serkeftî avêtine û wiha pê de çû: "Min di destpêkê de gelek zehmetî ji aliyê têgehan de didîtin. Min rojane deh kêliyan dixwend. Êdî min nikaribû xwendina bi kurdî temam bikira. Ji ber ku mirov destpêkê zorê dibîne lê pişt re derbas dike. Lê hema piştî salekê ez hinekî li xwe vegeriyam. Min dît ku asta min ji berê baştir bûye. Yanî min dît li gorî rewşa min a berê ez pir pêşketî me. Piştî wê demê min êdî dest bi xwedina helbest û çîrokên kurdî kir. Di Peymangeha Şehîd Zozan de min dest bi mamostetiya Wêjeya Kurdî kir. Di vê derê de ez beşdarî xebatên pêşbirk û kovaran bûm. Ez di asta sêyemîn a pêşbirka ciwanan de bi ser ketim. Her wiha di pêşbirka Şehîd Viyan a Çîrokan de bi ser ketim."
 
'Lêkolînên min ê derbarê zarokan de hene'
 
Evînê di dirêjahiya axaftina xwe de daxuyand ku wê di xebatên kovarên Destan, Şermon û Ekolojiyê de cih girtiye û wiha pê de çû: "Di sala çûyî de Zanîngeheke Online hat vekirin, bi pêşengiya Bijîşk Seydo Eydogan hate vekirin. Di vir de ez fêrî rêbazê lêkolînê bûm. Çawa bi awayekî zanistî lêkolînê bikim li ser vê sekinîm. Min di wê demê de biryar da ku çawa di milê lêkolînan de xwe xurt bikim û bi ser bikevim. Min dest bi lêkolînan kir, lêkolîna min a yekemîn li ser çîrokên zarokan bû. Piştî wê di Kovara Zanistî de hate belavkirin, jixwe ji aliyê kovaran de bi giştî navê min hatiye pejirandin. Niha lêkolînên min ê derbarê zarokan de hene. Her wiha min li ser zimannasiyê û klasîkê jî lêkolîn amede kirine. Niha jî ez li Zanîngeha Kobanê beşa Ziman û Wêjeyê dixwînim. Tevî vê xebata min û keda min dîsa jî ez nikarim ji xwe re bêjim nivîskar. Ji ber ku hîn gelek mijar hene ku bigirim dest û zêdetir nas bikim."
 
'Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve'
 
Evînê diyar kir ku bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve û wiha bi dawî kir:"Em niha dinêrin jinê parastina zimanê xwe kiriye. Ruxmî ewqas zehmetî jî dîsa sînor li pêşiya xwe danenîne. Negotine em nikarin li berxwe bidin. Jin niha dikare xwe bigihêjin armanca xwe û  bi azadî xwe pêş ve bibe. Weke gotineke zanyarekî, xwendin nebe kes naçe pêş, ava dibe pir derd û êş. Ez hêvîdar im çanda xwendinê di nava civakê de pêş bikeve. Bi rêya xwendin û wêjeyê mirov pêş dikeve."