AMED - “Anadilin kullanımı ve anadiline ilişkin talep ve eğilimleri” ölçmek üzere 14 kentte yapılan anket sorularına yanıt veren görüşmecilerin yüzde 86,7’si, çocuklarının “anadilde eğitim” görmesini istedi.

 

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 27 Ekim-3 Kasım tarihleri arasında Amed, Mêrdîn, Wan, Êlih (Batman), Sêrt, Şirnex, Colemêrg (Hakkari), Agirî, Mûş, Çewlîg (Bingöl), Bedlîs (Bitlis), Qers, Dersim ve Îdir kent merkezlerinde “Anadilin kullanımı ve anadiline ilişkin talep ve eğilimleri” ölçmek amacıyla saha araştırması yaptı. 2 bin 443 kişiyle yüz yüze görüşme yöntemi ile yapılan ankette, katılımcıların yüzde 49,9’u erkeklerden, yüzde 50,1’i kadınlardan oluştu. Katılımcıların yüzde 85,2’si kendilerini Kürt, yüzde 9’u Türk, yüzde 4,3’ü Arap, yüzde 0,2’si Ermeni, yüzde 0,2’si ise Süryani olarak tanımladı. 

 

Katılımcıların yüzde 60’ı evde Kürtçe konuşuyor

 

Anket sorularına yanıt veren katılımcıların yüzde 60,8’i ev içinde Kürtçe, yüzde 26,2’si Türkçe, yüzde 9’u Türkçe ve Kürtçeyi aynı oranda, yüzde 2,9’u Arapça, yüzde 0,9’u Azerice, yüzde 0,2’si Süryanice, yüzde 0,1’i Ermenice konuştuklarını belirtti. Yaş ve gelir grubu sorusu dikkate alındığında hane içinde Kürtçeyi en fazla 54 yaş ve üstünün kullandığı, ardından 18-32 yaş grubunun geldiği, Türkçeyi ise en çok 33-40 yaş grubunun konuştuğu kaydedildi. 

 

Kendini “Kürt” olarak tanımlayan katılımcıların yüzde 70,9’u ev içinde en çok Kürtçe konuştuğunu, yüzde 19,2’si Türkçeyi kullandığını, yüzde 9,8’i hem Kürtçe hem de Türkçe konuştuğunu paylaştı. Süryani olduğunu belirten katılımcıların yüzde 20’si, Türk olduğunu belirtenlerin yüzde 3,2’si ve Arap olduklarını belirtenlerin yüzde 1,9’u evde Kürtçe konuştuklarını kaydetti.

 

Yüzde 86,7 anadilde eğitim istiyor

 

Ankete katılanların yüzde 86,7’sinin çocuklarının anadilde eğitim görmesini istedikleri tespiti yapılan ankete göre yüzde 4,2’si çocuklarının anadilde eğitim görmesini istemezken, sadece yüzde 9’u çocukların anadilde eğitim gördüğünü belirtti. Katılımcıların anadilde eğitim talebi ile sosyo ekonomik durumları ile kıyaslandığında ise “Hane aylık geliri düştükçe çocuklarının anadilde eğitim görmesini isteyenlerin oranının arttığı görülmüştür” belirlemesine yer verildi. 

 

‘En büyük tehlike ailelerin Türkçe konuşması’

 

Kendini “Kürt” olarak tanımlayan katılımcıların, anadilin önündeki en büyük tehlikeleri yüzde 62,9’la “ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması”, yüzde 14,6’sı “anadilde eğitim olmaması”, yüzde 9,5’i “kentlere göç”, yüzde 8’i ise “yasal statüsünün olmaması” olarak ifade etti.

 

Öneriler

 

Anket katılımcılarına anadilinin korunması ve geliştirmesine dönük ilk 5 önerileri de soruldu. Verilen yanıtlar doğrultusunda öneriler oransal olarak şöyle sıralandı: “Yüzde 28,4 ‘Eğitim/öğretim dili olmalı’, yüzde 26,9 ‘Yasal/anayasal güvencelere kavuşmalı’, yüzde 21,4 ‘Resmi dil olarak kabul edilmeli’, yüzde 8,2’si ‘Aileler çocuklarına anadillerini öğretmeli’, yüzde 4,3 ‘Anadilin gündelik hayatın her alanında kullanımı güvenceye kavuşturulmalı’.”