Hayat, unutulmaya yüz tutmuş tandır kültürünü yeniden canlandırıyor

  • 09:06 30 Ekim 2017
  • Emek/Ekonomi

DİYARBAKIR-  Ana soylu dönemin ilk kadın icatlarından ‘tandır’  üretimi yaparak ekonomisini oluşturan Hayat, hem tandırcılık kültürünü yeniden canlandırıyor hem ailesinin geçimini sağlıyor. 

Çarıklı Köyü’nde tandır yapımı ve tandır ekmeği yaparak ekonomisini sağlayan Hayat Duyar, günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte insanların kendi kültürel değerlerinden de vazgeçtiklerine dikkat çekiyor. Ekonomik anlamda çektiği zorluklardan kaynaklı Mardin’in Derik ilçesinden Diyarbakır’ın Sur ilçesine bağlı Çarıklı Köyü’ne taşınan Hayat, tandır üreterek 17 kişilik ailesine bakıyor. Hayat, 8-9 yıldır tandırcılık yaparak çocuklarının eğitim masrafını karşılıyor ve ailesinin tüm geçimini sağlıyor. 
 
Tandırcılığın çok maliyetli ve çok zor bir iş olduğuna değinen Hayat, ilk kadın icadı olan tandırın Çarıklı Köyü kadınlarını da bir araya getirdiğini ifade ediyor. Hayat, tandırın etrafında buluşan kadınların hem birbirlerinin dertlerini dinlediğini hem de birbirleriyle dayanıştığını söylüyor. 
 
Çocuk yaşta zorla evlendirilen Hayat, ataerkil sistemin ‘erkek çocuk’ sevdası yüzünden üst üste gebelik geçirmek zorunda kalıyor. Sırf erkek çocuk doğursun diye sağlığı dikkate alınmadan sürekli gebe kalan Hayat 5 erkek çocuk dünyaya getiriyor. 
 
Bütün ailenin yükünü omuzluyor
 
Mardin’de ekonomik sıkıntılardan dolayı taşınmak zorunda kalan Hayat, eşinin de çalışamamasından kaynaklı 8-9 yıldır tandırcılık yapıyor. Hayat’ın tek başına omuzlamak zorunda kaldığı yükü ise küçük olmalarına rağmen kız çocukları paylaşıyor. 
 
Kızlarının eğitim masraflarını da tandırcılık yaparak karşılayan Hayat, “8 kız var. En büyük kızım eşinden şiddet gördüğü için torunumla beraber yanıma geldi. 
Ben, eşim, çocuklarım toplamda 17 kişilik bir aileyiz. Oğlum hayvan alıp satıyor. Onun ve benim dışımda evde başka kimse çalışmıyor” diyor. 
 
Güneşin altında saatlerce emek harcıyor 
 
Satın aldığı topraktan tandır yapan Hayat, kazancının çoğunun ise saman,tuz ve kil masraflarına gittiğini belirtiyor. Güneşin altında saatlerce ailesiyle birlikte tandır üreten Hayat, tandır müşterilerinin en çok  Mardin ve Kızıltepe’den olduğunu ifade ediyor. 
 
Tandırın uzun zaman beklemesinin ise ucuzlamasına neden olduğunu dile getiren Hayat, “Talep en çok Mardin’ den,  Kızıltepe’den oluyor. Toptancılar oradan gelip alıyorlar. Eğer Mardin’den, Kızıltepe’den gelmeseler tandırcılık duruyor, satamıyoruz. Her yerde fırınlar yapılmış diyorlar. Eğer o taraflardan gelmeseler hepten zarardayız. Tandır da beklediği zaman ucuzluyor. Gelip 30-35 TL’ye istiyorlar” diyor.