AMED - MKG'ê, di rapora xwe de ragihand ku di meha adarê de herî kêm 35 binpêkirinên mafan li rojnamegeran hatine kirin û hat gotin:"Rojnameger tenê ji ber ku nûçeyan dişopînin êrîşên fîzîkî li wan tên kirin, tên binçavkirin, girtin û bi awayekî sîstematîk bi kampanyayên lîncê yên dijîtal tên hedefgirtin." Her wiha hat gotin meha di meha adarê de zext dîsa sîstematîk bûn. 

 

Komeleya Rojnamegerên Jin a Mezopotamyayê (MKG) rapora xwe ya binpêkirina mafan a di meha Adara 2025’an de bi raya giştî re parve kir. Di raporê de hat diyarkirin ku binpêkirinên mafan ên ku rojnameger pê re rû bi rû dimînin ne tenê qadên fîzîkî û hiqûqî ne û hat gotin:" Siyaseta sansûr û astengkirinê ya cidî di medyaya dîjîtal de jî heye." 

 

Di dewamiya raporê de wiha hat gotin:

 

"Weke Komeleya Rojnamegerên Jin a Mezopotamyayê (MKG) em rapora ku me di Adara 2025’an de binpêkirinên mafan ên li dijî rojnamegerên jin tomar kirine, pêşkêşî raya giştî dikin. Li gorî agahiyên ku komeleya me ji çavkaniyên vekirî, saziyên çapemeniyê û qadê berhev kiriye; Di meha adarê de herî kêm 35 binpêkirinên cuda pêk hatin. Em bi taybetî teqez dikin ku dibe ku hejmarên rastîn ji van hejmaran gelek zêdetir bin.

 

Rojnameger tenê ji ber ku nûçeyan dişopînin êrîşên fîzîkî li wan tên kirin, tên binçavkirin, girtin û bi awayekî sîstematîk bi kampanyayên lîncê yên dijîtal tên hedefgirtin. Di Adara 2025’an de ev binpêkirin bi taybetî piştî du geşedanên krîtîk zêdetir bûn: Bi taybet di xwepêşandanên bi boneya 8’ê Adarê Roja Jinên Cîhanê hatin lidarxistin de rojnamegerên jin bi binpêkirina mafan rû bi rû man. Dîsa dema Serokê Şaredaiya Bajarê Mezin a Stenbolê, Ekrem Îmamoglû jî di nav de, gelek kes hatin binçavkirin çalakiyên şermezarkirinê dest pê kirên. Di van çalakiyana de jî gelek rojnameger hatin binçavkirin. Di vê heyamê de li hemberî rojnamegerên ku li kolanan nûçe dişopînin êrîşên polîsan hatin kirin û hevalên me tevî nasnameya wan a pîşeyî jî  lêdan xwarin, hatin hedefgirtin, tundiya fîzîkî li wan hatin kirin û alavên wan hatin desteserkirin. Her wiha rojnamevanên ku di medyaya dîjîtal de bûne hedefa êrîşên zayendî, tenê ji ber ku erka xwe ya agahdarkirina gel bi cih tînin, bi polîtîkayeke sîstematîk a tirsandinê rû bi rû mane. Di meha adarê de 6 rojnameger bi êrişan rû bi rû man, 5 rojnameger hatin binçavkirin, rojnamegerek hat girtin û avêtin ser malên 3 rojnamegeran. 9 rojnamegerên jin bi muameleya xerab rû bi rû man; 6 rojnameger dema nûçe dişopandin hatin astengkirin. Di vê tabloyê de em pirrengî û belavbûna tehdîdên li hember rojnamegerên jin ên li qadan li ber xwe didin, bi zelalî dibînin. Li gel şîdeta fizîkî, mekanîzmayên darazê jî bûne amûreke din a zextê ya li hember rojnamegerên jin. Derbarê gelek rojnamegerên jin de lêpirsîn tên vekirin, doz tên vekirin û bi hinceta naveroka nûçe û parvekirinên medyaya dîjîtal, bi pêkanînên kontrola edlî ve çarçoveya wan tê astengkirin. Di meha adarê de der barê 3 rojnamegeran de lêpirsîn hat vekirin, der barê 3 rojnamegeran de ji dozên nû hatin vekirin û darizandina 7 rojnamegeran dewam kir. Gelek ji van pêvajoyên darazê li ser sûcên nezelal û ji şîroveyê re vekirî têne kirin û sînorên rewa yên rojnamegeriyê binpê dikin.

 

Binpêkirinên mafan ên ku rojnameger pê re rû bi rû dimînin ne tenê qadên fîzîkî û hiqûqî ne. Siyaseta sansûr û astengkirinê ya cidî di medyaya dîjîtal de jî heye. Di meha adarê de, malperek hate girtin û gihîştina şeş platformên medyaya dîjîtal hate astengkirin. Di nava van astengiyên gihiştinê de hesabê Înstagramê yê Ajansa Mezopotamya, hesabê X (Twitter) ya Bianet û hesabê şexsî yê rojnameger Zeynep Ceren Kuray jî hene. Bi taybetî, hedefgirtina hesabên medyaya dîjîtal ku bûye yek ji rêyên herî bilez û berbelav ji bo bidestxistina agahdariya giştî, tê wateya binpêkirina rasterast ne tenê ya rojnamegeran, lê her weha mafê gel ê wergirtina nûçeyan. Weke Komeleya Rojnamegerên Jin a Mezopotamyayê, em dibînin ku zext, gef û binpêkirinên li ser rojnamegeran ji bûyerên munferît zêdetir bûye polîtîkayeke dewletê ya sîstematîk û berdewam dike. Pîşeya rojnamegeriyê bi taybetî ji bo jinan her roj vediguhere qadeke xeternak. Em careke din teqez dikin ku em li kêleka hemû rojnamevanên ku ji ber berdewamiya pîşeya xwe bûne hedef, tên cezakirin an jî hewl didin wan bêdeng bikin, li pêşberî van binpêkirinan bêdeng namînin.

 

Em ji raya giştî re radigihînin ku em bi 10 rojnamegerên jin ên îro li girtîgehan girtî re ne û em dixwazin hemû hevrêyên me tavilê bên berdan. Rojnamegerî ne sûc e. Rojnamegerên jin wê bêdeng nemînin û li pey rastiyan bin. Ev têkoşîn ne tenê ji bo azadiya çapemeniyê, di heman demê de ji bo raya giştî jî ji bo bidestxistina agahiyên rast tê meşandin.

 

Em bang li hemû beşên civakê dikin:

 

*Azadiya çapemenî û derbirînê mafekî bingehîn ê mirovî ye; divê were parastin û berfirehkirin.

 

*Divê demildest zext û gefên zayendî yên li hemberî rojnamegerên jin bên lêkolînkirin û dawî li polîtîkayên bêcezakirinê bên.

 

*Divê dest ji pêkanînên sansura dîjîtal bê berdan û astengiyên xwegihiştinê bên rakirin.

 

Binpêkirina mafên li hemberî ewlehî û mafê jiyanê yên rojnamegeran : 

 

Rojnamegerên êriş li wan hatine kirin 6

Rojnamegerên bi ser mala wan de hatine girtin 3

Rojnamegerên hatine binçavkirin 5

Rojnamegerên hatine girtin 1

Rojnamegerên bi muameleya ne baş rû bi rû mane 9

Rojnamegerên gef li wan hatine xwarin 1

Rojnamegerên şopandina wan a nûçeyan hatine astengkirin 6

Binpêkirina mafên rojnamegeran a li girtîgehan 1

 

Binpêkirina mafên îfade û ramanê ya li hemberî rojnamegeran :

 

Rojnamegerên derbarê wan de lêpirsîn hatin vekirin  1

Rojnamegerên derbarê wan de doz hatin vekirin         3

 

Rojnamegerên darizandina wan didomin (Hejmara dosyayan)                 4

(Hejmara kesan) 4

Hejmara rojnamegerên girtî (Ji 4'ê Çileya 2023'ayn heta niha) 9

 

Astengkirina mecrayên medyaya dîjîtal û înternetê : 

 

Sîteyên înternetê yên hatine girtin 1

 

Platformên medyayê yên hatine astengkirin 6

 

Lîsteya Rojnamegerên Girtî :

 

1)Elif Akgul - Rojnameger 

2)Elif Ersoy - Berpirsa Karê Nivîsê ya Kovara Yuruyuşê

3)Hatice Duman - Mudura karê nivîsê û xwediyê Rojnameya Atilimê 

4)Necla Demir Arvas - Rojnameger 

5)Ozden Kinik - Xebatkara berê ya TRT'yê

6)Oznur Deger – Mudura nûçeyan a JinNewsê

7)Rahime Karvar – Rojnameger 

8)Reyhan Hacioglu – Rojnameya Yeni Yaşamê 

9)Zuleyha Muldur – Ajansa Nûçeyan a Etkinê"

10) Sayîme Oguzhan - Xwediyê Îmtîyazê ya Rojnameya Kentin Şişli Gazetesi