ANKARA - Genel Kurul’da cezaevlerinde artan ihlalleri ve şüpheli ölümleri dile getiren HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, “Hasta mahpuslar bu iktidarın utanç vesikası hâline geldi” dedi.

 

Meclis Genel Kurulu’nda partilerin önerileri görüşüldü. Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından cezaevlerinde artan ihlallerin araştırılması için verilen Meclis Araştırma önergesi görüşmelerinde önergenin gerekçesini açıklamak için kürsüye çıkan HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, cezaevlerinde insanlık dışı uygulamaların had safhada olduğunu söyledi. 

 

‘Hak arama hakkı dahi ihlal edildi’

 

Cezaevlerinde tutsakların yaşamlarını yitirdiğine dikkat çeken Züleyha, “Pandemi bahanesiyle sosyal haklara kısıtlamalar getirdiniz, sonrada kalıcı hâle getirdiniz. Tecrit ve izolasyon derinleşti; sohbet, spor hakkı gibi hakların hepsi yok sayılıyor. Aile ve yakınlarıyla bağı, bir bütün olarak dışarıyla bağları dahi ciddi olarak engelleniyor. Keyfilik inanılmaz bir safhaya ulaştı. Mahpusların mektupları adreslere ulaşmıyor ‘sakıncalı’ denilerek el konuluyor, karalanıyor, muhalif kanalları izlemeleri engelleniyor, hak arama hakları bile ihlal ediliyor, şikâyetleri, dilekçeleri muhataplarına ulaştırılmıyor” dedi. 

 

‘Hasta tutuklular bu ülkenin utanç vesikası’ 

 

Cezaevlerinde yapılan hak ihlallerini sıralayarak, sözlerini sürdüren Züleyha , “Havalandırmaların üstü tel örgülerle kapatılıyor. Sayımlar ayakta, tek sıra ve askerî nizamda yapılıyor. Tahliye edilmesi ya da açık cezaevine gitmesi gereken mahpuslar ‘İyi hâlli değil’ denerek infazları yakılıyor. Oluşturduğunuz bu idare ve gözlem kurulları adeta düşmanla savaş hukukunun uygulayıcısı hâline geldiler. Hasta mahpuslar tüm raporlara rağmen tahliye edilmiyor, yaşamların son evresine gelmeleri durumunda dahi serbest bırakılmıyor, ölüm de yatılıyor. Bilimsel verilerle karar alması gereken ATK, yalnızca iktidarın öç alma aracı hâline geldi. Ağır hasta mahpuslar ATK'nin verdiği ‘cezaevinde kalabilir’ raporundan kısa bir süre sonra yaşamını yitiriyor ama Adli Tıp Kurumu hakkında ne bir soruşturma ne bir dava açıldığını görüyoruz. Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde yirmi altı yıldır mahpus olan 80 yaşındaki kanser hastası Abdullah Boran yaşamını yitirdi. Ölmek üzereyken bile kelepçe çıkarılmadı; hasta mahpuslar bu iktidarın utanç vesikası hâline geldi” ifadelerini kullandı.

 

‘Şüpheli ölümlerin üstü kapatılıyor’

 

Kandıra F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan hasta tutsak Aysel Tuğluk’a da dikkati çeken Züleyha, şöyle devam etti: “ATK'nin kin ve düşmanca yaklaşması sonucu tahliyesi engelleniyor, hapishane koşullarında iyileşmesi mümkün değil, sağlığı her geçen gün kötüye gitmesine rağmen hâlen cezaevinde tutulmaya devam ediliyor. Sincan Kadın Kapalı Cezaevinde on dört yıldır MS hastası olan Mehtap Şentürk'e ATK ‘Cezaevinde kalabilir’ raporu verdi. Yüzde 85 engelli, tekerlekli sandalyeye mahkûm, kendi ihtiyaçlarını karşılayamıyor ama ‘Cezaevinde kalabilir’ deniyor. Mahpuslar şüpheli şekilde yaşamını yitirmeye devam ediyor, şüpheli ölümler intihar diye üstü kapatılıyor, soruşturmalara gizlilik kararı alınıp arkasından da takipsizlik kararı veriliyor.” 

 

‘Yargılanacaksınız’

 

Züleyha, Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutuklu KHK'yle ihraç edilen öğretmen Sibel Balaç ve Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Cezaevi'nde tutsak Gökhan Yıldırım’ın adil yargılanma ve hak ihlallerinin son bulması için ölüm orucuna girdiklerini hatırlattı. Türkiye’de insanların adalet taleplerinin yerine getirilmesi için ölüm orucuna girmek zorunda kalmalarına dikkat çeken Züleyha, “Hapishanelerde bin 941 tutuklu hükümlü çocuk bulunuyor. Anneleriyle birlikte kalan yaklaşık 345 çocuk ve 780 bebek var. Cezaevlerinde yaşanan tüm suçlardan iktidarınız sorumlu, hesap vereceksiniz, zulmünüzün yanınıza kâr kalacağını sanmayın. Yargılanacaksınız, suçlarınızın hesabını vereceksiniz” şeklinde konuştu. 

 

‘Bin tutukluya bir hekim düşüyor’

 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) grubu adına söz alan Ali Haydar Hakverdi, Meclis İnsan Hakları Komisyonu olarak 17 cezaevini ziyaret ettiklerini vurgulayarak, ortak sorunları şöyle sıraladı: “Sağlığa erişim sorunu, en büyük sorun sağlığa erişim. Bin mahkûm ve tutukluya 1 aile hekimi düşüyor ve diş hekimine neredeyse hiç ulaşma imkânları yok. Birinci temel sorun, dediğim gibi, sağlığa erişim. İkincisi, iletişim, haberleşme ve dilekçe hakkının ihlali. Yazılan dilekçeler kayboluyor ya da muhatabına ulaştırılmıyor maalesef. Üçüncü büyük sorun, kelepçeli muayene. Bütün itirazlarımıza rağmen hâlâ bu konuda yeni bir düzenleme yapılmadı, kelepçeli muayeneler insan hakkına aykırı bir şekilde devam etmekte. Diğer bir sorun, cezaevinde ya su yeterli değil ya da kirli veya paslı akıyor. Görüş sürelerine dair bir buçuk, iki ay önce yeni bir düzenleme yaptık; yarım saat ile bir saat arasıydı; bunu yarım saat ile bir buçuk saate çıkardınız ama hâlâ yarım saat olarak uygulanıyor.  Sevkler de ciddi bir sorun. Sevk için ciddi kriterler getirilmiş durumda.” 

 

‘Cezaevleri ticarethane haline geldi’

 

Cezaevlerinde son dönemlerde artan şikayetlerin başında da tutuklulara gelen elektrik faturaları olduğunu aktaran Ali Haydar, “Baktık, araştırdık, ya, cezaevlerine bile faturayı ‘ticarethane’ olarak gönderiyorsunuz. Yani bu AKP, cezaevlerini de ticarethane yapmış maalesef, bunun da bir düzenlemeyle çözülmesi gerekiyor. Son olarak, biz, insan onuruna yakışır, eşit ve adil bir infaz sisteminin yeniden tesis edilmesi, güvenlik ve insan hakkı dengesinin korunması gerektiğini düşünüyoruz” dedi. 

 

AKP’den tutsaklara suçlama 

 

AKP grubu adına söz alan İbrahim Yurduseven de cezaevlerindeki hak ihlallerini inkar etti. Kandıra Cezaevi’nde şüpheli şekilde yaşamını yitiren Garibe Gezer’e dair de İbrahim, gerekli soruşturmanın yapıldığını öne sürdü. İbrahim, cezaevlerinin 1980 ve 1990’lı yıllardan “çok daha iyi olduğunu” savunarak, hak ihlallerinin politik tutsakların siyasi amaçla dile getirdiğini iddia etti. 

 

Önerge AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. CHP ve İYİ Parti’nin de önergelerinin görüşmeleri ve oylama ile reddedilmesi ardından Genel Kurul seçim kanunu teklifinin görüşmeleriyle devam ediyor.