NAVENDA NÛÇEYAN - Parêzer û aktîvîstên mafên jinan ên beşdarî semînara diyalogê ya nîqaşkirina rewşa jinên li Rojhilata Navîn û Bakurê Efrîkayê bûn, destnîşan kirin ji bo li dijî derketina her cûre zext û zilmê, têkoşîneke femînîst a herêmî xwedî girîngiyek mezin e.

 

Koalîsyona femînîst a "Hevpeymaniya Nada" 29’ê Mijdarê bi dirûşmeya "Ji bo Edalet, Azadî û Aştî Ber bi Têkoşînek Herêmî ve" bi rêya Zoomê semînerek diyalogê li dar xist. Di semînerê de rewşa jinên li Rojhilata Navîn û Bakurê Afrîkayê hate nîqaşkirin û destnîşan kirin ku têkoşîn, berxwedan û hevgirtina jinan, li dijî tundiya ku dixwaze dengê jinan bêdeng bike xwedî girîngiyek mezin e.

 

‘Jin di nava birçîbûn û binpêkirinên komî de di xeta agir de ne’

 

Aktîvîsta Sûdanî Azza Hasan, diyar kir jin ji ber zext û dorpêçkirina Hêzên Piştgiriya Lezgîn bi karesatekî re rû bi rû ne, birçîbûn bûye parçeyek a jiyana rojane û sivîl nayên parastin. Azza Hasan, destnîşan kir bedana jinan di dema şer de mîna çek û amûrên tolhildanê têne bikar anîn û binpêkirinên giran ên mîna tecawiza komî tên jiyîn. Azza Hasan, da zanîmn jin û zarok di xeta agir de ne û girînga yekkirina hevgirtina herêmî û têkoşînên femînîst anî ziman.

 

‘Jin û zarok ji sedî 70’ê şer pêk tînin’

 

Parêzera Filistînî Luna Arikat, diyar kir ku jin bi xetereya jiholêrakirina mafê xwe ya jiyanê re rû bi rû ne û got: “Heta dawiya sala 2024’an, zêdetirê 12 hezar û 500 jinên Filistînî jiyana ji dest dan. Ji wan 9 hezar dayik bûn û bi hezaran zarok bê lênêrîn man. Li gorî raporên navneteweyî, ji sedî 70’ê mexdûrên şerê li Xezayê jin û zarok in. Penaber di konan an jî dibistanên wêrankirî de dijîn û jin veguherîn kesên ku dahata malbatê dikin, hemşîre, mamoste û berpirsyarên nasnameyê û rizgarbûnê.

 

Luna Arikat, da zanîn tundiya zayendî, lêgerîna bi zorê ya tazî, gefên tecawizê û paşguhkirina bijîşkî yên dijî girtiyên jin ên Filistinê, ji aliyê NY’ê ve hatine belgekirin û destnîşan kir tundî ne çarenûs e û yekkirina hevgirtina femînîst û qadan pir girîng e.

 

Cînayeta Îftan El-Meşherî: Mînaka tundiya baviksalar e

 

Aktîvîsta femînîst a Yemenî Sebah El-Şerbî, diyar kir tundiya li dijî jinan a li Yemenê bi salan e zêde dibe û pevçûnên tên jiyîn gef li ewlehiya jinan dixwo. Sebah El-Şerbî, da zanîn qetilkirina Îftan El-Meşherî nîşan dide ku tundiya baviksalar êdî rasterast bi rêya çalakiyên jinan û daxwazên mafên wan tê sepandin.

 

Sebah El-Şerbî, destnîşan kir cînayet encama çandekî ku dixwaze kontrola xwe li bedana jinan pêktîne ye û diyar kir Îftan El-Meşherî ji ber li dijî tund û gendeliyê derket, zêdetirî bi 20 fişekan hate qetilkirin.

 

Sebah El-Şerbî, diyar kir pêdiviyan jinan a bi hevgirtin, kampanyayên parêzvaniyê, piştgiriya derûnî û yasayî, bihêzkirina siyasî, parastina ji tund û kedxwariyê heye û divê xwegihandina jinan a cihên ewle û xizmetên tenduristiyê bê mîsoger kirin.

 

‘Jin rastî her cûrê êrîşan tên’

 

Nûnera Meclîsa Jinên Sûriyeyê Lama Elî jî da zanîn piştî Colanî, jin rastî revandin, dîlgirtin û zilmê tên û têkariya wan a di şoreşê de nehatiye naskirin û temsîliyeta wan qels bûye. Lama Elî, wiha got: “Rûxmê ku kolan veguherîn çavkaniya tirsê jî, berxwedan berdewam kiriye. Tecrûbeyên rêxistinkirina jinan a li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê mîna mînakên serketî hatin nîşandan.” Lama Elî, banga xurtkirina hevgirtina femînîst û çareserkirina pirsgirêkên jinan bi awayekî giştî kir.