NAVENDA NÛÇEYAN - Lîstikvan, siyasetmedar, nivîskar, bijîşk jî di nav de ji 24 welatan nêzî 130 rêxistin û kesan bi nameya vekirî xwestin êrişên Tirkiyeyê yên li dijî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bi dawî bibin. 

 

Bi munasebeta 30'yê Mijdarê Roja Bibîranîna Qurbanên Şerê Kimyewî lîstikvan, siyasetmedar, nivîskar, bijîşk jî di nav de ji 24 welatan nêzî 130 rêxistin û kesan bi nameya vekirî xwestin êrişên Tirkiyeyê yên li dijî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bi dawî bibin. 

 

Ji 24 welat nêzî 130 rêxistin û şexs, di nav de kesên navdar weke nivîskar Silvia Federîcî, damezrînerê Progressive International Srecko Horvat û listîkvan Maxine Peake, bi nameyeke vekirî ji OPCW xwestin ku angaştên bikaranîna çekên kîmyewî ji aliyê dewleta Tirk ve li dijî gerîlayên HPG’ê bê lêkolîn kirin.Dîsa ji Rêxistina Qedexekirina Çekên Kîmyewî hat xwestin ku mekanîzmayên xwe li gorî şert û mercên îro biguhere. 

 

Di nameya vekirî ya ku bi munasebeta 30’ê Mijdarê Roja Bibîranîna Qurbanên Şerê Kîmyewî hat weşandin ji dewleta Tirk tê xwestin ku operasyonên xwe yên derve sînor li Başûr û Rojavayê Kurdistanê bi dawî bike. Dîsa bang li Hiqûmeta Başûrê Kurdistanê tê kirin ku lêkolînên di cih de asteng neke. Ji dewletên eleqedar tê daxwazkirin ku piştgiriyê bidin çareseriya siyasî ya pirsgirêka Kurd.  

 

Di dewamiya nameya vekirî de wiha hat gotin:

 

Bi boneya 30’yê Mijdarê, Roja Bibîranîna Hemû Qurbaniyên Şerê Kîmyewî, em bi fikarên mezin di derbarê bikaranîna çekên qedexekirî ya ji aliyê artêşa Tirkiyeyê ve di operasyonên xwe yên leşkerî yên berdewam de li dijî Partiya Karkerên Kurdistanê (PKK) li Başûr dinivîsin. Her wiha em di demek wisa de dinivîsin ku dewleta Tirk careke din sivîlên li hundirê Sûriyeyê dike hedef û ji bo êrîşeke din a bejayî seferber dibe.

 

Di 18’ê cotmehê de, medyaya herêmî dîmenên belav kirin ku bandorên çekên kîmyewî li ser du gerîllayên PKKê nîşan didin. Herdu jî di nav komek 17 gerîlayên bûn ku di encama êrîşên kîmyewî yên di meha borî de jiyana xwe ji dest dan.

 

Beriya wan dîmenan werin weşandin raporek ji hêla NGO ya Bijîjkên Navneteweyî ji bo Pêşîlêgirtina Şerê Nukleerî (IPPNW) meha borî hate weşandin ku tê de îdîayên din ên bikaranîna çekên kîmyewî yên dewleta Tirk lêkolîn kirin û li gorî encamên wê banga lêkolînek navneteweyî kirin.

 

Di sala 2021’ê de, çavdêrên mafên mirovan û medyayên herêmî herî kêm carekê zirara sivîlan ji ber ihtîmala bikaranîna çekên kîmyewî yên Tirkiyeyê ragihandine. Nivîskarên rapora IPPNW hewl dan bi sivîlên zirar dîtin re hevdîtin bikin, lê ji aliyê Hikûmeta Herêma Kurdistanê ve hatin astengkirin. Em têgihîştin ku OPCW tenê dema ku daxwazek ji aliyê dewletekê ve were kirin dikare îdiayên bikaranîna çekên kîmyewî lêkolîn bike.

 

Lê li gorî me ev mekanîzmayên heyî rastiya şerê di dema îro pêşwazî nakin. Gelên bê dewlet û aktorên siyasî û leşkerî yên ne dewletî bi kûrahî di nav nakokiyên nûjen de ne. Her wiha rejîmên otokrat dengê kesan bifetisînin ku dixwazin hesab ji hikûmetê xwe bipirsin ji ber kiriyarên wan di şer de. Ev herdu şert li vir girîng in. Gelê Kurd ne xwedî dewletek in ku bikare dengê xwe ji bo wan rake. Ew di bin rejîmên zordar de dijîn ku hevalbendên wan ê hêzdar ên li Rojava hene - wek nimûne, Tirkiye ji hêla hevalbendên xwe yên NATO ve tê piştgirîkirin ruxmî îspatên berdewam ên binpêkirinên giran ên mafên mirovan hene.

 

Ev tê wê maneyê ku, her çendî ku Kurd bi awayekî zêdetir ji ber statûya xwe ya kêmnetewî û bindest rastî tawanên şer û binpêkirina hiqûqa navneteweyî tên û di heman demê de derfetên wan da ku bigihîjin mekanîzmayên dadweriyê yên ku ji sûcdaran hesab bixwazin kêm in.

 

Ji bo ku qanûnên mafên mirovan û qanûnên şer bibandor bin, divê bi awayekî gerdûnî be û dûrî fikrên siyasî werin sepandin. Divê gelek rê hebin ku îdiayên bawerbar ên binpêkirina mafên mirovan û binpêkirina qanûnên şer ji hêla saziyên navneteweyî yên bêalî ve werin lêkolînkirin - bi taybetî binpêkirinên giran ên mîna bikaranîna çekên qedexe.

 

Wekî din, divê ku ev lêkolîn ne tenê bi dîrokê re bêne ser ziman. Divê edalet û hesabpirsîna kesên ku qanûnên navneteweyî binpê dikin were pêkanîn û her weha çareserîyên siyasî yên mayînde armanc bike.

 

Ji bo wê mebestê em kesên ku li jêr îmze kirin van pêşniyaran dikin:

 

Ji OPCW re: 

 

*Guhertina mekanîzmayên lêpirsînê da ku bikaranîna çekên kîmyewî yên îdiakirî bigihîjin dadweriyê û berpirsiyariyê.

 

*Lêkolîn li ser îdiayên ku dibêjin Tirkiyê çekên kîmyayî li Başûrê Kurdistana bikar ani werin kirin.

 

Ji dewleta Tirk re: 

 

*Bidawîkirina hemû çalakiyên leşkerî li Iraqê û Sûriyeyê.

 

*Bi lêkolînên herêmî û navneteweyî yên li ser bikaranîna çekên kîmyewî yên îdiakirî, sûcên şer û binpêkirinên mafên mirovan hevkariyê bikin û eger binpêkirin hatin dîtin ji berpirsyaran hesab bipirsin.

 

*Ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd bi rêyên siyasî vegere muzakereyên aştiyê yên bi PKK’ê re.

 

Ji Hikûmeta Herema Kurdistanê re:

 

*Destûrê bide lêkolînerên navneteweyî ku bi tevahî derbasî herêm û civakên bandorbûyî bibin da ku diyar bikin ka Tirkiyeyê di operasyonên xwe yên leşkerî de çekên kîmyewî bi kar aniye yan na.

 

Ji hikûmetên pêwendîdar re:

 

*Bi rêya mekanîzmaya heyî ya OPCW daxwaza lêkolînê li ser bikaranîna çekên kîmyayî yên Tirkiyê bikin.

 

*Firotina çekan û alîkariya ewlehiyê ya ji bo Tirkiyê bi dawî bikin.

 

*Zextê li Tirkiyê bikin da ku operasyonên leşkerî yên li ser sînor li Iraq û Sûriyê bi dawî bike.

 

*Piştgirî û alîkarî ji bo vegerandina danûstandinên aştîyê yên di navbera Tirkîyê û PKKê de ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurd bi rêyên sîyasî.

 

Yên îmze kirine:

 

1.Souad Abdelrahman, Serokê Komeleya Jinên Filistîn – Filistîn

 

2.Dr. Goran Abdullah – Skotlandiya 

 

3.Ismet Agirman, Çalakvanê Kurd – Brîtanya

 

4.Prof Dr Tayseer A. Alousi, Sekreterê Giştî yê Meclisa Erebî ya Piştgiriya Pirsgirêka Kurd û Serokê Çavdêriya Mafên Mirovan a Sumeriyan - Hollanda

 

5.Dr Maha Al-Sakban, Endamê revebrî a Navenda Mafên Mirovan a Jin - Iraq

 

6.Mick Antoniw MS, Endamê Hilbijartina Senedd, Koma Kedê ya Welsh, Şêwirmendê Giştî û Wezîrê Destûra Bingehîn - Wales

 

7.Chiara Aquino, Zanîngeha Edinburgh - Scotland

 

8.Benedetta Argentieri, Rojnamevan û derhêner – Îtalya

 

9.Rezgar Bahary, Rojnamevan – Brîtanya

 

10.Naamat Bedrdine,Siyasetmedar û nivîskar - Libnan

 

11.Walden Bello,Profesorê Civaknasiyê yê Navneteweyî, SUNY Binghamton, û wergirê Xelata Jiyana Rast (ango Xelata Nobelê ya Alternatîf) di 2003 de - USA

 

12.Janet Biehl, Zanyarê serbixwe, nivîskar, hunermend - USA

 

13.Jonathan Bloch, Niviskar Brîtanya

 

14.Baroness Christine Blower, House of Lords - Brîtanya

 

15.Debbie Bookchin, Rojnamevan û niviskar - DYA

 

16.Prof Bill Bowring, Dibistana Hiqûqê, Birkbeck College, Zanîngeha London - Brîtanya

 

17.Jane Byrne, Mamostê – Brîtanya

 

18.Robert Caldwell, Alîkarê Profesorê Lêkolînên Xwecihî, Zanîngeha Buffalo - DYA

 

19.Kampanyaya Li Dijî Cîmînalîzekirina Civakan (CAMPACC) – Brîtanya

 

20.CND (Kampanya ji bo Bêçekkirina Nukleerî) - Brîtanya

 

21.Margaret Cerullo, Zanîngeha Hampshire - DYA

 

22.Maggie Cook, Endamê UNISON NEC - Brîtanya

 

23.Mary Davis FRSA, Zanîngeha Royal Holloway a London - Brîtanya

 

24.Înîsyatîva Kurdistan Biparêze - Brîtanya

 

25.Mary Dibis, Mousawat Ji Bo Jin - Libnan

 

26.Penelope Dimond, Nivîskar û lîstîkvan- Brîtanya

 

27.Gorka Elejabarrieta Diaz, Senatorê Baskî, Rêveberê Beşa Têkiliyên Navneteweyî ya EH Bildu - Welatê Bask

 

28.Komîteya Rêveber a Federal a Yekîtiya Jin Courage - Almanya

 

29.Silvia Federici, Nivîskar û Profesor Emerîta Zanistên Civakî, Zanîngeha Hofstra - DYA

 

30.Andrew Feinstein , Rêvebirê Vekolînên Cîhanê yên Shadow - Brîtanya

 

31.Dr Phil Frampton, Nivîskar- Btîtanya

 

32.Partiya Sosyalîst a Azadî - Beşa Avusturalya

 

33.Partiya Sosyalîst a Azadî - Beşa DYE

 

34.Andreas Gavrielidis, Hevgirtina Yewnanî-Kurdî

 

35.Lindsey German, Convenor Koalîsyona Şer Rawestîne - Brîtanya

 

36.Selay Ghaffar, Çalakvanê mafên Jin ji Afxansitan ku hatiye sûrgûn kirin

 

37.Prof Barry Gills, Endamê Akademiya Cîhanî ya Huner û Zanistê - Brîtanya

 

38.Dr Sarah Glynn, Nivîskar- Fransa

 

39.Mustafa Gorer, Çalakvanê Kurd - Brîtanya

 

40.Kirmanj Gundi, KHRO (Çavdêrê Mafên Mirovan a Kurdistanê) - Brîtanya

 

41.Prof Michael Gunter, Sekreterê Giştî ya Komîsyona Sivîl a Tirkiyeyê ya YE  (EUTCC) - DYA

 

42.Rahila Gupta, Reveberiya Southall Black Sisters - Brîtanya

 

43.Kazhal Hamarashid, Endamê Reveber a Navenda Civaka Kurd a Toronto – Kanada 

 

44.Niaz Hamdi, KHRO (Çavdêrê Mafên Mirovan a Kurdistanê)) - Brîtanya

 

45.John Hendy QC, Parêzer - Brîtanya

 

46.Nick Hildyard, Şîrovekarê Siyasî- Brîtanya

 

47.Ava Homa, Nivîskar, Rojnamevan û Çalakvan – Kanada/ DYA

 

48.Srecko Horvat, Damezrînerê DiEM25 & Progressive International

 

49.Dr Stephen Hunt, Torê Ekolojî a PiK – Brîtanya

 

50.John Hunt, Rojnamevan - Brîtanya

 

51.Alia Hussein, Komiteya Kar û Barên jin a Federasyona Giştî a Sendîqayên Iraqê – Iraq 

 

52.Lord Hylton, House of Lords - Brîtanya

 

53.Serif Isildag, Rojnamevan - Brîtanya

 

54.Ruken Isik, Zaningeha Amerika - DYA

 

55.Dafydd Iwan, Serokê berê ya Plaid Crymru – Wales

 

56.Jîn Komeleya Jinan - Libnan

 

57.Ramsey Kanaan, Weşanger, PM Ragihandin- Brîtanya

 

58.James Kelman, Niviskar – Skotlandiya

 

59.Gulay Kilicaslan, Desteya Lekolînên Hiquq û Zagonş Zanîngeha Carleton – Kanada 

 

60.Nida Kirmani, Women Democratic Front, Partiya Haqooq-e-Khalq – Pakistan

 

61.Nimat Koko Hamad, Lêkolînerê û pisporê zanista zayendî - Sûdan

 

62.Kongra Star – Tevgera jin a li Bakûr û Rojhilatê Sûriyê

 

63.Claudia Korol, Damezrînerê Kolektîfa Perwerdehiya Gel Pañuelos en Rebeldía, Feministas de Abya Yala - Arjantîn

 

64.Balazs Kovacs, Pisporê perwerde - Brîtanya

 

65.Şeyda Kurt, Rojnamevan û Nivîskar – Almanya 

 

66.Coni Ledesma, Yekbûna Navnetewî a Jinan (IWA) Europe - Hollanda

 

67.Dr Anjila Al-Maamari, Navenda Lêkolînên Stratejîk a Piştgiriya Jin û Zarokan - Yemen

 

68.Aonghas MacNeacail, Helbestvanê galî yê skotî - Skotlandiya

 

69.Fazela Mahomed, Grûpa Çalakiyan a Mafên Mirovan a Kurd – Başûrê Afrîka 

 

70.Saleh Mamon, Kampanyaya Li Dijî Cîmînalîzekirina Civakan (CAMPACC) - Brîtanya

 

71.Dr Carol Mann, Dîrektore Jin di Şer (Women in War) - Fransa

 

72.Mike Mansfield QC, Parêzer- Brîtanya

 

73.Dr Thomas Jeffrey Miley, Zanîngeha Cambridge - Brîtanya

 

74.Zahraa Mohamad, Rojnamevan - Libnan

 

75.Francie Molloy, Parlamena Mid Ulster - Îrelanda

 

76.David Morgan, Rojnamevan - Brîtanya

 

77.Baroness Jones of Moulsecoomb, Endamê Partiya Kesk a House of Lords - Brîtanya

 

78.Maryam Namazie, Çalakvanê Mafên Mirovan û Şîrovekar - Britanya

 

79.Dr Marie Nassif-Debs, Serokê Komaleya Wekhevî-Wardah Boutros - Libnan

 

80.Doug Nicholls, Sekreterê Giştî, Federasyona Giştî a Sendîqêyan- Brîtanya

 

81.Margaret Owen, O.B.E., Serokê Jinên Bî ji bo Aşitî bi rêya Demokrasî (Widows for Peace through Democracy) - Brîtanya

 

82.Prof Felix Padel, Zanîngeha Sussex - Brîtanya

 

83.Sarah Parker, Anti-Capitalist Resistance - Brîtanya

 

84.Partiya Demokrat a Sosyalîst a Welatparêz (PPDS) - Tunis

 

85.Kampanya Aşitî li Kurdistanê – Brîtanya 

 

86.Maxine Peake, Actress - UK

 

87.Rosalind Petchesky, Zanîngeha New York – DYA

 

88.Dr Thomas Phillips, Mamosteyê Hiqûq li ZanîngehaLiverpool John Moore - Brîtanya

 

89.Elenora Gea Piccardi, Zaningeha Coimbra - Îtalya

 

90.Ulisse Pizzi, Geologist, Şêwirmendiya endezyariya Brîtanya - Brîtanya

 

91.Dr Anni Pues, Parêzerê mafên mirovan ên navneteweyî- Brîtanya

 

92.Radical Women – DYA

 

93.Radical Women - Australia

 

94.Bill Ramsay, Serokê berê ya Enstîtuya Perwerdehiyê ya Skotlandê û Serokê Partiya Neteweyî ya Skotlandê – Skotlandiya 

 

95.Ismat Raza Shahjahan, Serokê Women Democratic Front - Pakistan

 

96.Trevor Rayne, Fight Racism! Fight Imperialism! - Brîtanya

 

97.Rêxistina Pêwendiyan Jinên Kurd (REPAK) - Başûrê Kurdistan

 

98.Gawriyah Riyah Cude, Forûma Senîqayên Jin - Iraq

 

99.Dimitri Roussopoulos, Nirîskar, Edîtor û Çalakvanê Siyasî – Kanada 

 

100.Nighat Said Khan, Women Democratic Front, Forûma Jin a Çalakîyan WAF - Pakistan

 

101.Dr. Michael Schiffmann, Zanîngeha Heidelberg - Almanya

 

102.Paul Scholey, Morrish Solicitors - Brîtanya

 

103.Bert Schouwenburg, Şewirmendê Sendîqeyên Navnetewî – Brîtanya

 

104.Chris Scurfield, Çalakvanê Siyasî - Brîtanya

 

105.Stephen Smellie, Cîgirê Civîna UNISON Scotland û endamê NEC - Skotland

 

106.Geoff Shears, Cîgirê Serokê Navenda Xebat û Lêkolînên Civakî (CLASS) - Brîtanya

 

107.Tony Shephard, Hûnermend - Brîtanya

 

108.Tony Simpson, Waqfa Aşîtî a Bertrand Russell - Brîtanya

 

109.Radha D'Souza, Profesorê Hiqûq li Zanîngeha Westminster - Brîtanya

 

110.Oskar Spong, Operator - Brîtanya

 

111.Chris Stephens MP, Glasgow South West - Skotlandiya

 

112.Steve Sweeney, Edîtorê Navneteweyî, Morning Star - Brîtanya

 

113.Tooba Syed, Women Democratic Front - Pakistan

 

114.Greta Sykes, Nivîskar û hunermend - Brîtanya

 

115.Tim Symonds, Niviskar - Brîtanya

 

116.Joly Talukder, Sekreterê Giştî yê Navenda Sendîkaya Karkerên Cilûbergên Bangladeşê - Bangladeş

 

117.Latifa Taamalah Komîteya Jin - Tunis

 

118.Shavanah Taj, Sekreterê Giştî yê Wales TUC - Wales

 

119.Lisa-Marie Taylor, Reveberiyê FiLiA - Brîtanya

 

120.Saadia Toor, Women Democratic Front - Pakistan

 

121.Tom Unterrainer, Waqfa Aşitî a Bertrand Russell - Brîtanya

 

122.Prof Abbas Vali, Profesorê Teoriya Civakî û Siyasî ya Nûjen – Brîtanya

 

123.Dr Federico Venturini, Zanîngeha Udine - Îtalya

 

124.Andy Walsh, Serokê Navenda Hiqûqê ya Greater Manchester - Brîtanya

 

125.Julie Ward, Parlamenterê berê - Brîtanya

 

126.Arthur West, Sekreterê Meclîsa Sendîkaya Karkerên Loudon û Kilmarnock  - Skotland

 

127.Prof. Kariane Westrheim, Serokê Komîsyona Sivîl a Tirkiyeyê ya YE (EUTCC) - Norwêc

 

128.Alex Wilson, Xwendekarê PhD li Zanîngeha York li Toronto, Ontario - Kanada

 

129.Dr Fiona Woods, Mamoste, Zanîngeha Teknolojiyê Shannon - Îrlanda

 

130.Paula Yacoubian, Endamê parlamento – Libnan 

 

131.Rosy Zúñiga, Meclîsa Lêkolîn a Gelên Latîn Amerîka û Karîbîya – Meksîka