İSTANBUL - İstanbul’da ilk kez 1979 yılında yakılan Newroz ateşi, özünden koparılmak amacıyla devlet erkanları tarafından düzenlenen resmi “Nevruz” kutlamaları, yasak ve saldırılara rağmen bugün binlerden milyonlara ulaştı. Halkların kardeşleştiği ve ortak değerler etrafında birleştiği İstanbul Newrozu'nda bu yıl ise “Mutlaka kazanacağız, tecridi kıracağız” sloganı haykırılacak. 

 

İlk ateşin 1979 yılında yakıldığı ve bugün milyonlara ulaşan İstanbul Newrozlarındaki tek talep Kürt sorunun demokratik ve barışçıl yollarla çözülmesi oldu. 1999'da PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın Türkiye’ye teslim edilmesi ardından  "Barışın teminatı İmralı'dadır" diyen milyonlar, bu yıl da tecridin kaldırılması talebiyle alanlarda olacak. 

 

İstanbul’da 1979 yılında İnci Düğün Salonu’nda bir araya gelen bin 500’e yakın kişi, Newroz’un ilk ateşini sembolik de olsa yaktı. 1979’dan 1990’a kadar kesintiye uğrayan Newroz kutlamaları, 1990’dan sonra ise kesintisiz bir şekilde kutlanmaya devam edildi.

 

Sembolik 'Nevruz'a karşı Newroz ateşi

 

1991'den 1995’e kadar kutlanmak istenen Newrozlara izin verilmezken, yasağa rağmen alanlara çıkan yurttaşlar, saldırılarla karşı karşıya kaldı. Bu yıllar arasında çok sayıda kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı. 1995 yılında ise halkların direnişi devleti Newroz politikasında değişikliğe zorladı. Newroz’u özünden koparmak amacıyla devlet erkanları, düzenledikleri resmi “Nevruz” kutlamalarına katıldı. “Nevruz” kutlamaları sadece devlet erkanlarından oluşurken, aynı yıl İstanbul’da binlerce kişi Fatih Parkı’nda Newroz ateşini yaktı. Polisin saldırdığı Newroz’da darp edilerek gözaltına alınan 23 kişi çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. 

 

1998’de yüzbinlere ulaştı 

 

Bu zaman zarfında tüm yasak ve engellemelere rağmen Newroz kutlamalarına katılanların sayısı gittikçe arttı. 1996’da Kazlıçeşme’de bulunan bir futbol sahasında bir araya gelen on binlerce kişi, Newroz ateşini “Biji Newroz” sloganları eşliğinde yaktı. Newroz sonrası dağılan kitleye saldıran polis, 50 kişiyi gözaltına aldı. Newroz’un adresi 1997’de ise Şişli Abide-i Hürriyet Meydanı oldu. Newroz alanının 1998’deki adresi Zeytinburnu Kazlıçeşme Meydanı olurken, kitlenin sayısı yüzbinlere ulaştı. 

 

1999 İstanbul Newrozu’nda halklar, 15 Şubat’ta uluslararası bir komployla Türkiye’ye getirilen PKK Lideri Abdullah Öcalan’a özgürlük talebiyle sokaklara çıktı. İstanbul’un dört bir yanında yakılan Newroz ateşi, “isyan ateşi” olarak adlandırıldı.

 

İstanbul Newroz ateşiyle ısındı

 

İstanbul Newrozu 2000’li yıllarda artık toplumun farklı çevrelerinin de katılımıyla daha kitlesel olarak kutlanmaya başlandı. Valilik yasağına rağmen 2000’deki kutlamaların adresi bir kez daha Şişli’de bulunan Abide-i Hürriyet Meydanı oldu. Alana akan binlerce kişiye saldıran polis, onlarca kişiyi yaraladı, yüzlercesini de gözaltına aldı. Alanda Newroz’u kutlayamayan halklar, aynı gece İstanbul’un birçok noktasında yaktıkları ateşler etrafında çektikleri halaylarla kararlılığını gösterdi.

 

2001’e gelindiğinde halk, bir kez daha yasağı tanımadı ve Kazlıçeşme Meydanı’na aktı. Meydana çıkan birçok noktada konumlandırılan binlerce polis, Topkapı ve civarında halka saldırdı. Aynı günün akşamı bir kez daha mahallelerde ateşler yakıldı, halaylar çekildi ve polis şiddeti protesto edildi. 2002 yılındaki Newroz kutlamaları da İstanbul Valiliği tarafından yasaklandı. Yasaklamaya rağmen sokaklara çıkan kitle Cevizlibağ, Topkapı, Aksaray güzergahından ana yola çıkarak trafiği durdurdu. Sloganlar eşliğinde bu güzergahta yürüyüş yapan on binlerce kişi, Topkapı’da bir araya gelmek istedi. Ancak kitleye müdahale polis, yaklaşık 500 kişiyi gözaltına aldı. Saldırı sonrası diğer yıllarda olduğu gibi Newroz ateşi tüm ilçelere yayıldı.

 

2003’ün mesajı ‘birliktelik’ oldu 

 

2003'ten sonra Newroz'un İstanbul'daki adresi Zeytinburnu'ndaki Kazlı Çeşme Meydanı oldu. Bu Newroz'da Kürt sorununun çözüm talepleri dile getirilmekle beraber, diğer yıllardan farklı olarak savaş karşıtlığı ve Irak'a müdahale de protesto edildi. Yıllar boyunca Kürtlerin meydanlardaki barış çağrıları 2004 yılında da tekrarlandı. Ancak bu talebe cevap verilmeyince 2004 Haziran'ından çatışmalar yeniden başladı. Bu tarihlerde aynı zamanda PKK Lideri Abdullah Öcalan'ı siyasi irade olarak kabul eden sloganlar öndeydi ve yürütülen kampanya sonucu 3,5 milyon insan Abdullah Öcalan'ı irade olarak kabul ettiğini beyan etti. 2005-2006 Newroz kutlamalarına katılan yüzbinler ise, "Öcalan'ı siyasi irade olarak kabul ediyor musunuz?" sorusuna hep bir ağızdan onay verdi.

 

Demokratik Konfederalizm ilanı damgasını vurdu

 

2007 yılı kutlamalarına PKK Lideri Abdullah Öcalan'a yönelik baskılar, tecrit ve zehirlenme iddiaları damgasını vurdu. Kazlıçeşme Meydanı'nı dolduran yüzbinlerce kişi PKK Lideri Abdullah Öcalan için "Sağlığı sağlığımızdır" sloganı ile hassasiyetini dile getirdi. Aynı zamanda Demokratik Konfederalizm ilanı meydanlara damgasını vurdu. 2008 Newrozu'na "Êdî Bes e" hamlesi damgasını vurdu. Yerel seçimlere denk gelen ve milyonlarca kişinin katıldığı 2009 Newroz kutlamalarına ve alınan sonuçlara ise devlet “KCK” operasyonlarıyla karşılık verdi. 

 

‘Ya özgürlük ya özgürlük’ denildi 

 

Tarih 2010’u gösterdiğinde ise yine Kazlıçeşme Meydanı'nda bir araya gelen binlerin arasında, Kürdünden Alevisine, Ermenisinden Süryanisine, işçisinden kamu emekçisine farklı kesimler yer aldı. Yüz binlerce insan, Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) kaldırılmasını, askeri ve siyasi operasyonların durdurulmasını, Kürt sorunun diyalog ve müzakere ile çözümünü haykırdı. Demokratik Kent Konseyi'nin organizasyonuyla 2011 yılında da İstanbul Kazlıçeşme'de “Ya özgürlük ya özgürlük” sloganıyla Newroz kutlandı. On binlerce kişinin katıldığı Newroz kutlamasında renkli görüntüler ortaya çıktı. 

 

2012’de Hacı Zengin yaşamını yitirdi 

 

2012’deki İstanbul Newrozu birçok yerde olduğu gibi bir kez daha yasaklandı. Yasağa rağmen kutlamanın adresi Kazlıçeşme Meydanı olurken, alana ilerleyen on binlere polis saldırdı. Saldırı sonrası birçok semtte çatışmalar yaşandı. Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Arnavutköy ilçe yöneticisi Hacı Zengin, atılan gaz bombasının kafasına isabet etmesi sonucu yaşamını yitirdi. 

 

‘Öcalan’a özgürlük Kürtlere statü’

 

“Demokratik Çözüm Süreci” koşullarında girilen ve “Öcalan’a özgürlük, Kürtlere statü” şiarıyla yapılan 2013 Newroz kutlamalarına Abdullah Öcalan’ın manifestosu damga vurdu. Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) ile Halkların Demokratik Kongresi’nin (HDK) örgütlediği Newroz’da yüzbinler buluştu. O dönem İmralı Heyeti’nde yer alan BDP milletvekili Sırrı Süreyya Önder alanda toplanan yüzbinlere Abdullah Öcalan’dan gelen mesajı okudu. Sırrı Süreyya Önder, daha sonra okuduğu bu mesaj nedeniyle hapis cezasına çarptırıldı ve bugün Kandıra Cezaevi’nde tutuluyor. 

 

Newroz alanı halkların bahçesine dönüştü 

 

2014’te ise Newroz 30 Mart'ta yapılacak olan yerel seçimlere giderken yapıldı. “Özyönetimle özgür kimliğe. Kentimizi de kendimizi de biz yöneteceğiz” şiarıyla Kazlışeçme’de kutlanan Newroz'da yüzbinler buluştu. Son yılların en yüksek katılımlı kutlaması olan Newroz’da Abdullah Öcalan’ın daha önce Diyarbakır’da okunan mesajı Türkçe ve Kürtçe olarak okundu. 2015 yılındaki Newroz da Topkapı surlarında binlerin attığı “Bijî Newroz” sloganlarıyla Kazlıçeşme’de 1 milyondan fazla kişinin katılımıyla kutlandı. Kürdünden Türküne, Çerkesinden Pomakına, işçisinden kadınına, LGBTİ’sinden anarşistine Newroz alanı, Türkiye halklarının bahçesine dönüştü. Kutlamalarda DAİŞ’in Şengal ve Kobanê’ye yönelik saldırılarına tepki gösterildi. 

 

Valilik yasakladı halk bir haftaya çıkardı 

 

Tüm Türkiye’de olduğu gibi İstanbul’da da 2016’da Newroz, baskı ve abluka altında kutlandı. Bakırköy Halk Pazarı’nda “Her yer Newroz her yer direniş” şiarıyla kutlanması planlanan Newroz, İstanbul Valiliği tarafından yasaklandı. HDP binalarının kuşatılması ve tüm yolların kapatılmasına rağmen halk Newroz alanına girmeye çalıştı. Polisin saldırısı ardından Newroz kutlamaları bir hafta boyunca tüm ilçelere yayıldı. Kutlamalarda “öz yönetim” ilanı selamlandı. 

 

Adres Kartal Meydanı 

 

15 Temmuz 2016'da ilan edilen Olağanüstü Hal'in (OHAL) gölgesinde kutlanan 2017 yılı İstanbul Newrozu’nun adresi ise Kartal Meydanı oldu. OHAL'e rağmen on binlerce kişi Newroz alanını hınca hınç doldurdu. OHAL'in kaldırılması talep edilen Newroz'da, tutuklu bulunan HDP’nin Eş Başkanları Figen Yüksekdağ ve Selahattin Demirtaş’ın ortak mektupları okundu.  

 

Efrîn direnişi selamlandı  

 

2018 Newrozu’nun adresi ise Bakırköy’de bulunan Halk Pazarı alanı oldu. “Newroz direniştir, faşizme karşı halkların baharıdır” şiarıyla İstanbul’da kutlanılan Newroz’da hem coşku hem de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Efrîn’e yönelik saldırıları nedeniyle öfke hakimdi. Yüz bini aşkın kişinin katıldığı Newroz’da Efrîn direnişi selamlandı ve PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecrit protesto edildi.

 

‘Mutlaka kazanacağız, tecridi kıracağız’

 

Bu yıl 24 Mart günü "Mutlaka kazanacağız, tecridi kıracağız” şiarıyla Bakırköy Halk Pazarı’nda kutlanacak olan Newroz’da, PKK Lideri Abdullah Öcalan’a yönelik tecridin kaldırılması talebiyle Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) Hakkari Milletvekili Leyla Güven’in başlatmış olduğu ve 1 Mart itibariyle tüm cezaevlerine yayılan açlık grevlerine dikkat çekilecek. İstanbul Newrozu’nun ateşini bu yıl da tüm halklar birlikte yakacak.