HABER MERKEZİ - Seçime doğru giderken kadın kazanımları pazarlık konusu yapılırken, AKP iktidarı döneminde kadın mücadelesi sonucu birçok düzenleme yapıldı. 

 

Seçim tarihi yaklaşırken üzerinde en çok tartışma yürütülen konu kadınlar, AKP-MHP iktidarının kadın kazanımları üzerinde yaptığı pazarlıklar ve bu pazarlıklarla seçim ittifaklarını genişletme çabaları. Kadınların mücadele ve bedeller vererek kazandıkları hakları, geçmiş iktidarlara ve son 20 yıldan bu yana da AKP iktidarına yaptırdıkları yasal düzenlemeler seçime giderken daha büyük tehlike altında. Kadın örgütleri, AKP’nin 2010 yılından bu yana, MHP ile ittifak kurduğu 2015 yılı sonrasında birlikte seçime giderken de yanlarına bu kez de Yeniden Refah Partisi’ni alarak kadın kazanımlarına savaş açıldığını belirtiyor ve buna karşı mücadele edeceklerinin mesajını veriyor, alanlara çıkıyor. 

 

Kadınlar AKP’nin iktidara geldiği süreçte mücadeleleri ile neleri değiştirdi? Kadın kazanımlarının tehlike altında olduğu belirtilirken hangi haklara işaret ediliyor? Yasal ve anayasal çerçevede hangi düzenlemeleri yaptırdı kadınlar? Bunlardan bazılarına bakmak kadınların “kazanımlarımız tehlikede”  söylemini de anlaşılır kılacak…

 

Örgütlü mücadele sonuç aldı

 

Türkiye’de AKP’nin iktidara gelişi 2002 yılı. 3 Kasım 2002’de yapılan genel seçimlerde AKP tek başına iktidar oldu. O tarihten bu yana da iktidarda bulunuyor. AKP’nin iktidara geldiği günden itibaren kadınlar, özgürlük mücadelelerini sürdürerek, birçok eylem, etkinlik ve kampanyalarla iktidarı değişim ve düzenleme yapmaya zorladı. Kadınların yürüttüğü örgütlü mücadele sonucu, Anayasa başta olmak üzere, Türk Ceza Kanunu (TCK), Medeni Kanun’da bazı düzenlemeler yapılmasını sağladı. Yine kadına yönelik şiddetin son bulması için de önemli kampanyalar yürüttü. AKP’nin uluslararası sözleşmelere imza atmasını sağladı. 

 

10’uncu maddeye ekleme

 

AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı ardından kadın örgütlerinin yürüttüğü mücadele sonucu özellikle 2004-2010 tarihleri arasındaki mücadele sonucu Anayasa’da kimi düzenlemelere gidildi. Kadın erkek eşitliğine ilişkin Anayasa’nın 10’uncu maddesinde bir değişiklik yapmayı sağladı kadın mücadelesi. Anayasa’nın “Kanun önünde eşitlik” ilkesini düzenleyen madde olarak bilinen 10’uncu maddeye  “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz” eklemesi yapıldı. 

 

Medeni Kanun ve 126 kadın örgütü-grubunun etkisi

 

Kadınların yasal düzenlemeler için yürüttükleri mücadelenin önemli bir ayağı da Medeni Kanun’da düzenleme yapılmasına ilişkin oldu. 126 kadın örgütünün yoğun çalışması ile 1926 yılında kabul edilen “Medeni Kanun” değişikliğe uğradı. 2000’li yılların başında yapılan bu değişiklikle erkeğin ev içerisindeki ayrıcalığı, üstünlüğü değiştirildi. Değişikliğe göre aile, kadın ve erkeğin eşitliği ekseninde bir ortak yaşam olarak ele alındı. Yine “karı ve koca” kavramları değiştirilerek “eşler” olarak tanımlandı. 15 yaş olan “evlilik” yaşı 17 yaşını doldurma biçiminde değiştirildi.  Daha önce kadının çalışmak için erkekten izin almasına ilişkin madde varken bu ortadan kaldırıldı. 

 

Bedenleri hakkında tasarruf

 

AKP’nin iktidara geldiği 2000’li yılların başından bu yana kadınların mücadelesinin sonucunda TCK’nin kadın bedenini, erkeğin tasarrufuna bırakan yaklaşımı da değiştirildi. Kadınların kendi bedenleri ve cinsel özgürlükleri üzerinde tasarruf hakkına sahip olmaları kadın örgütleri ve kadın hukukçular sayesinde gerçekleştirildi. Yine 2004 yılında söz konusu kanunun 30’dan fazla maddesinde değişiklik yapılmasın sağladı kadınlar ve kendi isteklerini yerleşmesini başardı. Yapılan değişikliklere göre aile içindeki taciz ve tecavüz suç olarak ele alınarak ağır cezalar getirildi. En önemli değişimlerden biri çocuğa yönelik taciz ve tecavüz olaylarında “rıza” tanımlaması ortadan kaldırıldı. Uygulamada bu değişimlerin tümüne başta yargı olmak üzere devlet kurumlarının ve yetkililerin yaklaşımları bir bütünen farklı olsa da bu değişimlerin yasal düzeyde tanımlanması kadın mücadelesi sayesinde oldu.   

 

En önemli kazanımlardan biri

 

AKP iktidarı döneminde kadınlar verdikleri mücadele ile yasal ve anayasal düzeyde birçok değişimin gerçekleşmesini sağlarken bunların en önemlilerinden biri de İstanbul Sözleşmesi oldu. Ev içi şiddet başta olmak üzere kadına yönelik şiddeti önleme konusunda İstanbul Sözleşmesi uluslararası nitelikteki ilk sözleşme oldu. Türkiye ise ilk imzalayan ülke oldu. Ancak son yıllarda en fazla saldırıya maruz kalan sözleşme de oldu ve 20 Mart 2021’de AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından bir gecede kararname ile sözleşmeden geri çekilme kararı alındı.  

 

6284 mücadele sonucu kazanıldı

 

Kadın mücadelesinin bir diğer önemli kazanımı ve yarattığı değişim ise 6284 sayılı yasanın kabul edilerek yürürlüğe girmesini sağlamakla oldu. Açık adı ile Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun 8 Mart 2012 tarihinde yürürlüğe girdi. Bugün bu kanun da seçim sürecinde pazarlık konusu haline getirilerek saldırıların hedefinde.  

 

Kadınlar kararlı

 

Kadınların on yıllarca verdiği mücadele sonucu elde ettikleri kazanımları seçim sürecinde hedef haline getirilmiş durumda. Ancak kadınlar, mücadele sonucu elde ettikleri kazanımları ve değiştirdikleri yasaları korumakta kararlı. Seçime doğru giderken her yerde “kadın düşmanlarına ve kadın kazanımlarını hedef alanlara oy yok” mesajı veriyor.  Sandıklarda da tercihlerini bu yönde yapacaklarını belirtiyor. 

 

Yarın: AKP’nin kadın düşmanı dili