ANKARA - Gıda Mühendisleri Odası, deprem bölgesine gönderilen yardımlarda son kullanma tarihi geçen ürünlerle karşılaşıldığına ve çocukların ile hamile kadınların iyi beslenmesiyle ilgili yeterli düzeyde iyi uygulamaya rastlanılmadığına dair rapor hazırladı. 

 

Türk Mimar ve Mühendisler Odası Birliği (TMMOB) ve Gıda Mühendisler Odası, Mereş merkezli gerçekleşen depremeler sonrası Mereş, Hatay, Semsûr, Dîlok, Adana, Osmaniye, Kilis, Riha, Meletî ve Amed kentlerinde gıda, tarım ve su güvenliği başlıklarında yaptıkları saha gözlem sonuçlarının yer aldığı raporu yayınlandı. 

 

Kamu otoritesi tarafından merkezi bir koordinasyonun sağlanamadığına dikkat çekilen raporda, “Bölgeye sevk edilecek gıda yardımlarının sevk çıkış noktası, varış noktası, sevke konu malzemelerin içeriğini kapsayan bir prosedürün ve/veya sorumlu kişilerin olmaması, sorumluluklarını yerine getirmemesi ya da olması gerekenden çok geç getirmesi tüm sorunların kaynağını oluşturmuştur. Sonuçları ise gıda güvenliği ve insan sağlığı riskleri, saha kargaşası ve yardımların birçok merkez dışı noktalara ulaşamaması şeklinde kendini göstermiştir” denildi. 

 

Malzemeler çöp alanlarında istifleniyor

 

Yardım malzemelerinin çöp toplama alanlarına ve tuvaletlere yakın yerlerde istiflendiğinin belirtildiği raporda, şunlara yer verildi: “Bu durumların, gıda kaynaklı hastalıklara sebep olan patojenlerin bulaşma ve üreme hızlarını arttırması ise kaçınılmaz bir sonuçtur. Depremzedelerin ve alanda bulunan gönüllülerin uyku düzenlerinin olmaması, bağışıklık ve sinir sisteminin zayıfladığı düşünülürse, bu patojenlerin alanda bulunan vatandaşların sağlığı için ciddi riskler oluşturduğu tespit edilmiştir. Alanda ve yardım dağıtım alanlarında STT ve TETT geçmiş ürünlerle karşılaşılmıştır. Bu, zaten bağışıklık ve sinir sistemleri zayıflamış olan depremzede ve yakınlarının, gıda zehirlenmesi ve gıda kaynaklı risklerle karşılaşmasına sebebiyet verebilecek bir durumdur.

 

Hamileler ve çocukların iyi beslenmesi unutuldu

 

Deprem alanında, koordinasyon merkezlerinde ya da depolama alanlarında depremin ilk 6 gününde gebe, anne, lohusa, yeni doğan bebek ve çocuk beslenmesi için yeterli düzeyde iyi uygulamaya rastlanmamıştır. Yemek yapımında kullanılan ekipmanların ve imalat alanlarının, hijyen malzemeleri eksikliği sebebiyle dezenfekte edilmediği gözlemlenmiştir. Sahra ve mobil tırlardaki bu problemler, açık alanla temas halindeki mobil çadır mutfaklara nazaran daha az gözlenmiştir. Özellikle çadır mutfaklarında gözlemlenen dezenfeksiyon eksiklikleri, hijyen problemlerini ve buna bağlı olarak hastalık etmeni yaratacak mikroorganizmaların ekipmanlar yoluyla doğrudan gıdalara bulaşması riskini oluşturmuştur.

 

Hayvanların telef olma riski

 

Deprem sonrasında ilk 8 günde Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri tarafından hayvan sağlığı ya da kaybıyla ilgili bir tarama yapılmamıştır. Ölen hayvanların kaydı tutulmamış, sağ kurtulan hayvanlar için yem desteği yapılmamıştır. Yem desteği yapılmayan hayvanların da telef olma riski vardır.

 

Depremden sonraki ilk 3 günde akan suyun kontrolünü ve analizini sağlayacak bir uygulamaya rastlanmamıştır. Deprem bölgesinde Sağlık Bakanlığı Çevre Sağlığı Birimi klor tabletleriyle yetersiz klorlamanın önüne geçmek için ilave klorlama işlemi yapmış, ama Adıyaman ve Malatya’da bu işlem için çok geç kalınmıştır. Hatay’da hali hazırda şebeke suyu kullanılamamaktadır.”