Rabia Önver 

 

COLEMÊRG - Farklı iş kollarında çalışan kadınlar, asgari ücretin altında aldıkları aylık ile geçinemediklerini söylüyor. Ücret eşitsizliğinin özellikle Kurdistan’da daha fazla olduğunu vurgulayan kadınlar, bu durumun düzeltilmesini ve kadınların emeğinin karşılığını almasını istiyor.  

 

İktidarın özel savaş politikaları kapsamında devam eden çoklu krizlerden biri de ekonomi. Özellikle Kürdistan’da her geçen gün derinleşen kriz sınır kentlerinde ise daha fazla hissediliyor. Bu kentlerden biri olan Colemerg’de de yurttaşlar temel ihtiyaçlarını karşılayamaz durumda. Krizden en fazla etkilenen kadınlar ise ya çalıştığı işyerlerinde emeğinin karşılığını alamıyor ya da istihdam edilmiyor. 

 

Kentte farklı işyerlerinde çalışan kadınlar, krizin kendilerini nasıl etkilediğini anlatırken, buna yol açan politikalara dikkat çekti. 

 

‘Kimse asgari ücret tutarında maaş vermiyor’

Kentte bir kahvehanede çalışan 22 yaşındaki Çimen Bayram, sağlık bölümü mezunu. Dijital medya hesabından yaptığı paylaşımlardan dolayı açılan soruşturmanın adli sicil kaydına işlenmesinden dolayı atamasının yapılmadığını söylüyor. Colemêrg’de bulunan iş alanlarında koşulların “çok kötü” olduğunu vurgulayan Çimen, “Bir kadın olarak kafe vb. yerlerde çalışamıyoruz. Çünkü kafe ortamları ve şartları bir kadın için çalışma açısından çok kötü. Bu ortamlarda çalışmayı ne ben ne de çevremdekiler yakıştıramaz. Şu an bir kahvehanede çalışıyor ve kahveye gelen yurttaşlara çay servis ediyorum. Yaklaşık iki yıldır derinleşen ekonomik kriz nedeniyle daha iyi bir iş ortamı ve istihdam sağlanmıyor. Kentin genelinde çalışma koşulları ve şartları aynı. Kimse asgari ücret tutarında bir maaş vermiyor” diyor. 

 

‘Ailemizden para istemekten utanıyoruz’

 

Sabah 08.00’den akşam 18.00’e kadar çalışan Çimen, aylık sadece 2 bin 400 TL bazında bir ücret alıyor. Çimen, kentte farklı bir iş imkanı olmamasından, ailesinin ve kendi temel ihtiyaçlarını karşılamak için var olan şartları kabul ederek çalışmak zorunda bırakıldığını ifade ediyor. Çimen, “Yaşanan maddi zorluklar ve ekonomik kriz nedeniyle ailemizden herhangi bir para talep edemiyoruz. Çünkü bu zorlu süreçte ailemizden para istemekten utanıyoruz. Burada ise 10 saat çalışıp emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Bir kadın olarak yeteri kadar sorumluluklarımız var. Bir yandan aile bir yandan kendi temel ihtiyaçlarımı 2 bin 400 TL gibi bir ücretle karşılamak çok zor oluyor” diye belirtiyor. 

 

‘Ürünlere zam yapılırken aldığımız ücret yerinde sayıyor’

 

Colemêrg’de yaşayan ve asgari ücret altında çalışan kadınların emeğinin karşılığını alması gerektiğini kaydeden Çimen, işverenlere,  asgari ücret vermeleri için çağrıda bulunuyor. Çimen, “Sonuç olarak aldığımız ücrete maaş diyemeyiz. Ekonomik krizden kaynaklı her şeyin fiyatı, gün be gün iki katına çıkarken, bizim aldığımız ücret ise hep yerinde sayıyor. Evimize ekmek alamayacak dereceye geldik. Kadın ile erkek eşit değil diyorlar ama kimse kusura bakmasın bir kadınla bir erkek, yaptığı iş konusunda zaten eşit. Erkekleri bir kenara bırakıyorum, bir kadın olarak bizler eşitiz. Erkeklerin yapamadığı birçok işi biz yapıyoruz” ifadelerini kullanıyor. 

 

Ücret eşitsizliği 

 

Ekonomik krize derhal bir çözüm bulunması gerektiğini söyleyen Çimen, halkın taleplerinin karşılanması üzerinde duruyor. Çimen, “Zaten bir kamaşanın içerisindeyiz. Tüm Kürt kentlerinde çalışanlara yönelik bir asgari ücret eşitsizliği var.  2023 yılında tüm bölgelerde asgari ücretin üstünde maaş verilmesini talep ediyoruz. Çöpten ekmek toplayan çok sayıda insan var. Bir an önce asgari ücret üstünde bir maaş ve emeğimizin karşılığını almak istiyoruz” diye belirtiyor. 

 

‘Birçok şeyi kısarak geçinmeye çalışıyoruz’

 

Yaklaşık 4 aydır bir kozmetik dükkanında çalışan Dilber Koç ise ekonomik krizden dolayı hem esnafın, hem çalışanların zor durumda olduğunu dile getiriyor. Evin en büyüğü olduğu için ailesine bakmakla yükümlü olan Dilber, şöyle devam ediyor: “Ev giderlerinin yanı sıra okula giden kardeşlerimin ihtiyaçlarını, aldığım 2 bin 500 TL ile karşılamaya çalışıyorum. Aldığımız maaş ortada. Değil bir aileyi normal de bir insan bile zar zor geçinir. Ama biz, hayatımızdan birçok şeyi kısarak geçinmeye çalışıyoruz. Sabah saat 08.00’den akşam 20.30’a kadar aylık 2 bin 500 Lira için emek sarf ediyor ve bu emeğin karşılığını ise yeteri kadar alamıyoruz.” 

 

‘Emeğimin karşılığını almak istiyorum’

 

Emeğinin karşılığını alamadığı halde çalışmaya mecbur olduğunu ifade eden Dilber, sözlerine şunları ekliyor: “Çünkü Colemêrg’de çoğu arkadaşımız günlük 60 veya 70 TL için çalışıyor. Colemêrg’de bizim gibi emeğinin karşılığını alamayan bütün çalışanların asgari ücret almasını istiyoruz. Neredeyse her hafta gıda ürünlerine zam gelirken, bizle ise aldığımız aynı maaşla bir aileyi geçindirmeye çalışıyoruz. Ekonomik olarak bölge halkı tamamıyla zor durumda ve kriz her geçen gün daha da derinleşiyor. İnsan gerçekten ne yapacağını bilmiyor. Ben tek başıma koskoca bir aileyi geçindirmeye çalışıyorum. Artık emeğimin karşılığını hakkıyla almak istiyorum.”