Melike Aydın

 

AYDIN - İmara açılarak binalar arasına sıkıştırılan zeytinliklerde yağ için zeytin toplayan kadınlar, giderek yok olan bu işte emeğinin karşılığını alamıyor. Kadınlar hem haklarını hem de zeytinliklerin korunmasını istiyor.

 

Türkiye’de en çok zeytin üretilen iller arasında olan Aydın’da zeytin bahçeleri giderek binalar arasında yok olurken, konut inşası için kesilen zeytinlikler bir iş alanının da yok olması anlamına geliyor. Özellikle Kürdistan kentlerinden Aydın’a mevsimlik tarım işçiliği için gelen ve Söke’ye yerleşen tarım işçileri var olan zeytinlikleri işlerken hak ettiklerini alamıyor. Çoğunlukla Kürt kadınların çalıştığı bahçelerde başak toplayan işçiler, günde 10 saatten fazla ve güvencesiz çalışıyor.

 

Ürün veren ağaçların altına önce çadır serilip ağaçlar silkeleniyor ve dökülen zeytinler çuvallara konuyor. Zeytinler sofralık ve yağlık olarak ayrılırken, yerde ve ağaçta kalan zeytinlere ise “başak” deniyor. Konut ve işyeri nedeniyle yasak olmasına rağmen kesilen zeytin ağaçları parçalı şekilde olduğu için her bahçede işçiler ikişerli çalışıyor. 

 

‘Emeğimizin karşılığını alamıyoruz’

 

Amed’den ekonomik nedenlerle 20 yıl önce Aydın’a taşınan Delal Anar, Söke ve Kuşadası’nda pamuk, zeytin, bostan işlerinde çalışıyor. Birçok işte 180-200 Lira civarında yevmiye alındığını belirten Delal “Bu para yetmiyor çünkü her şey pahalı oldu. Burada ise kiloya göre çalışıyoruz. Kilosu 5 Liradan fabrikaya satıyoruz, orada yağ oluyor. 4-6 kadın çalışıyoruz. Sabah 8’den akşama kadar topluyoruz. Geçen yıl 4 Liraydı ama geçinmek daha kolaydı. Bu sene aracıya kilo başı 8 Lira, bize ise 5 Lira veriyorlar. Kurtarmıyor tabi. Zeytinyağının kilosu 80 Liradan satılıyor ve bir günde en az 20-30 kilo yağ çıkarılıyor her birimizin topladıklarından. Günde 100 kilo kadar topluyoruz. Fiyatı fabrika belirliyor. Ne kadar isterlerse o kadar topluyoruz” şeklinde konuştu.

 

Zeytinliklerin turizm nedeniyle konut ve işyerleri yapılmak için yok edildiğini söyleyen Delal, yasağa rağmen zeytin ağaçlarının müteahhitler tarafından kesildiğini dile getirdi.

 

Günde 11 saat güvencesiz çalışma

 

Mardin’den önce Bursa’ya, ardından Aydın’a iş için geldikten sonra 2 yıl önce Söke’ye yerleşen Emine Arı şunları paylaştı: “Biz burada işçiyiz. Sabah 07.00’de başlıyoruz, akşam 18.00’de eve dönüyoruz. Haftada 6 gün çalışıyoruz. Bazı günler tarla bulamıyoruz, boş boş geri dönüyoruz. Buldun mu yevmiyeni çıkarıyorsun. Çok geziyoruz, dizlerimizin ağrısından akşam yatamıyoruz.”