Sema Çağlak

 

ŞIRNEX - Cudi Dağı'nın eteğinde yer alan Newala Nérdûş'ta tarihi taş değirmenlerde kadınlar tahin yapma geleneğini yaşatıyor. Kadınlar yaptıkları işin zorluğunun çok olduğunu ancak hem kültürlerine sahip çıktıklarını hem de geçimlerini  sağladıklarını söylüyor. 

 

Botan bölgesi hem geleneklerin korunduğu hem de üretim açısından oldukça zengin bir bölge. Cudi Dağı'nın eteğinde hasat edilen birçok ürün yöre halkının geçim kaynağı oluyor. Kadınlar tarafından korunan birçok gelenek var. Bunlardan biri de tahin yapmak. Cudi Dağı'nın eteğinde yer alan Newala Nérdûş'ta tarihi taş değirmende tahin yapma geleneği korunuyor.

 

Tahin yapım süreci

 

Hayatını tahin yaparak kazanan Emine Nibat (51), tahin yapmaya 2 ay önce başladığını söyledi. Emine, tahinin yapım sürecini şöyle anlattı: "Ekim ayında ilk susamlar toplanır. Toplandıktan sonra naylonların üzerine konularak güneşe bırakılır. Daha sonra sopalarla dövülür ve son olarak elekten geçirilir. Tahin için hazırlanan parçalar, bilinmeyen maddelerden arındırılır ve bir gece suda bekletilir. Yıkadığımız çamaşırlar kurumayı bekliyor. Son olarak susamları değirmene getiriyoruz ve geniş tavalarda kızartıyoruz. Bu kızarttığımız susamları öğütüyoruz."

 

‘Çok zahmetli bir iş’

 

Emine, tahinin yapım sürecinin baştan sona çok zor olduğunu anlatarak, "Hasat, sulama, çiftçilik, tahin yapma süreci hepsi zahmetli. Susamların pişme süresi ürünlere göre değişmektedir. Bazıları hızlı kızarıyor bazıları geç. Kızarana kadar bir kepçe ile karıştırıyoruz. Mayıs ayına kadar tahin yapmaya devam ediyoruz. Çoğu kadın bu işi yapıyor. Sabahın erken saatlerinden akşama kadar gelip değirmenin içinde kalıp ara vermeden tahin yapıyoruz. Çok yoruluyoruz" dedi.

 

‘Ekonomik kriz etkiledi’

 

Emine konuşmasının sonunda ekonomik krizin tahini'yi olumsuz etkilediğini belirterek, "Artık kimse susam alamıyor. Geçen yıl daha fazla susam alıp onunla tahin yapabiliyorduk. Ama bu yıl susamın fiyatı çok yükseldi. Eskiden insanlar tahinlerini kendi getirip kendilerine yaparlardı ama şimdi susam alamayınca dışarıdan alıyorlar. Eskiden birçok kişi tahini kendi elleriyle yapardı. Ancak ekonomik kriz nedeniyle bu kültür zayıfladı. 2 teneke susam 1200 TL olmuş. Bir kilo tahini 100 TL’ye veriyoruz.  Bu nedenle, geçimimizi sağlamak için yeterli değildir. Ekonomik kriz bizi zor durumda bırakıyor. Bu sene işimiz pek iyi değil" şeklinde konuştu.