ANKARA - HDP Van Milletvekili Muazzez Orhan bölge kentlerinde son süreçte mezarlıkların tahrip edilmesini Meclis gündemine taşıyarak, “Söz konusu mezarlıklara saldırı talimatını kim veya kimler vermiştir?” diye sordu.

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Muazzez Orhan, bölge illerinde mezarlıklara yönelik gerçekleştirilen saldırıları İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya sordu. İnsanların diğer canlılardan farklarının ölülerini bir merasimle ve saygı göstererek gömmeleri olduğunu kaydeden Muazzez, mezarlıkların tarihinin yerleşik yaşama geçmiş insanların tarihinden bile daha eski olduğunu ifade etti. Evrensel hukuk, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin karar ve içtihatları gereği mezarlara saldırı ve saygısızlığın temel bir hak ihlali olduğunu kaydeden Muazzez, herkesin devlet tarafından nasıl görülürse görülsün, bütün medeniyetlerde kutsal bir değeri ve hatıra sembolü olan bir mezara sahip olma hakkının olduğunu belirtti.

 

Muazzez önergenin devamında şunları belirtti: “Medeni Hukuk ve ilgili mevzuat gereği; kişinin defnedileceğe yere ilişkin bir irade beyanı yoksa ve varsayılan iradesi de tespit edilemiyorsa, bu durumda defnedileceği yere karar verme hakkı ve yetkisi yakınlarınındır. Ancak Türkiye’de dönem dönem bu hak saldırıya uğramakta ve saldırganlar herhangi bir cezai yaptırıma maruz bırakılmadığından bu suç tekrar etmektedir. 7 Eylül 2015’te Cizre’de atılan havan topu ile öldürülen 10 yaşındaki Cemile Çağırga 8 gün dondurucuda bekletildikten sonra defnedilebilmiştir. 19 Aralık 2015’te Şırnak’ın Silopi ilçesinde Taybet İnan sokak ortasında öldürülmüş ve cenazesi 7 gün sokaktan alınıp bir şekilde defnedilebilmiştir. 14 Eylül 2017’de, Ankara’da Aysel Tuğluk’un annesi Hatun Tuğluk’un cenazesine saldırı olmuş, cenaze mezarlıktan çıkarılarak başka bir yerde defnedilebilmiştir. Bu saldırıları yapanlara yönelik herhangi bir yaptırım uygulanmamıştır.

 

‘2016’dan bu yana en az 974 kişi kimsesizler mezarlığına defnedildi’

 

Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER) ve belediyelerden edinilen bilgilere göre 2016’dan bu yana çatışmalar ve bombardıman sonucu hayatını kaybettikten sonra kimsesizler mezarlığına defnedilen cenaze sayısı en az 974 kişidir. Bitlis’in Yukarı Ölek (Oleka Jor) kırsalında bulunan Garzan Mezarlığı’ndan 19 Aralık 2017 tarihinde çıkarılan 264 cenaze Kilyos'taki kimsesizler mezarlığında tutulmaktadır. Söz konusu kişilerin ailelerinin birçok başvurusu yıllarca sürdürülen işlemler nedeniyle yanıtsız bırakılmakta ve on binlerce kişinin mağduriyetine ve hak ihlaline yol açmaktadır. Kamuoyuna yansıyan Agit İpek’in naaşının kargoyla gönderilmesi vakasındaki gibi, yaşamını yitirmiş insanlara ve mezarlıklarına yapılan bu saldırılarla; evrensel ve insani olan tüm değerler hiçleştirilerek halklar arasında kin ve düşmanlığa yol açılmaktadır. Van’ın Çaldıran, Muradiye, Saray, Özalp, Erciş ve diğer ilçelerinde son bir ay içerisinde talimat üzerine; mezarlıklara saldıran, tahrip eden ve bu mezarlıkların ailelerini rahatsız eden ve kamu görevlisi olduğunu iddia eden bir ekip halkı rahatsız etmektedir.”

 

Muazzez Orhan, İçişleri Bakanı’na cevaplaması üzere şu soruları yöneltti:

 

“* Türkiye’de ölülere ve  mezarlıklara yapılan saldırı ve saygısızlıkları önlemek amacıyla mezarlıklara saldıran kişilere yönelik bir önlem alacak mısınız?

 

* Bakanlığınızın görevlisi olduğunu ve talimat üzerine geldiklerini iddia eden bir takım kişiler 17 Nisan 2020 Erciş’te birçok mezarlığın mermer taşlarını kırmışlardır. Söz konusu kişilere yönelik bir soruşturma başlatacak mısınız?

 

* Söz konusu mezarlıklara saldırı talimatını kim veya kimler vermiştir?

 

* Başka hangi illerde mezarlıklar tahrip edilmiştir?

 

* Bakanlığınız bünyesinde mezarlara saldıran kişileri önlemeye dönük bir birim kurmayı planlıyor musunuz?

 

* Son 5 yıl içerisinde Türkiye’de kaç kişi mezarından tekrar çıkarılmıştır? Yaşamını yitirmiş bu kişilerin yerinden çıkartılma gerekçeleri nelerdir?

 

* Son 5 yıl içerisinde Türkiye’de kimsesizler mezarlığına gömülen kişi sayısı kaçtır?”