Elfazî Toral

 

STENBOL - Hevseroka Navçeya Gazîosmanpaşa a DEM Partiyê Rukiye Ekenler, bi tekez kirina ku ev pêvajo dîrokî ye, bal kişand ser vê rastiyê ku ev pêvajo "ji bo her kesî şansek e."

 

Rêberê Gelê Kurd B di 27'ê Sibatê de banga "Aştî û Civaka Demokratîk"kir û piştî vê bangê  PKK di 1ê Adarê de agirbest îlan kir û di Kongreya xwe ya 12emîn de ragihand ku biryar daye dev ji têkoşîna çekdarî berde. Piştî van pêşketinan, çavên her kesî li ser gavên ku dewlet dê bavêje ne. Her çend polîtîkayên zordar ên ku bi salan e li Tirkiyeyê têne meşandin ne tenê bandorê li Kurdan dikin û bandorê li tevahiya civakê dikin jî hêvî û daxwazên her kesî, bi taybetî yên jinan, ji bo avakirina aştî û civakek demokratîk di rojevê de ne.

 

Hevseroka Navçeya Gaziosmanpaşa (GOP) a Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) Rukiye Ekenler, derbarê pêvajoya aştiyê de nirxandin kir.

 

'Bi şerê tê kirin re civak dejenere dibe'

 

Rukiye Ekenler, ku got ev pêvajoyek e ku di Cotmeha 2024'an de li parlementoyê dest pê kiriye û paşê bi banga "Aştî û Civaka Demokratîk" a Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan re di 27ê Sibatê de pêşketiye, diyar kir ku vê pêvajo di nav gel de heyecanek mezin çêkiriye. Rukiye Ekenler, anî ziman ku ev pêvajo bi taybetî ji hêla jinan ve tê hembêzkirin û got, "Ji ber ku jin bi xwezayî mecbûr in ku jiyan û aştiyê biparêzin. Em dibînin ku ev pêvajo pir zû pêş dikeve. Bê guman, hin pirsgirêk hene û em ji vê yekê ditirsin. Lê em amade ne ku ji bo aştiyê hertiştî bikin. Xala ku me heta îro parastiyê her gav piştgiriya aştiyê bûye. Jin herî zêde ji şer bandor dibin. Li erdnîgariyên ku şer û pevçûn hene, di her qonaxa civakê de dejnerasyon pêk tê. Şer hem aboriya xwe û hem jî sosyolojiya xwe diafirîne û hem jî pirsgirêkên civakî yên pir cidî diafirîne.

 

'Parstina aştiyê'

 

Rukiye Ekenler tekez kir ku şer û pevçûn di her qada jiyanê de dibin sedema wêraniyê û got ku divê li dijî pevçûnên ku diqewimin hawîrdorek aştiyane were avakirin. Rukiye Ekenler parve kir ku 50 sal in di bin şert û mercên pevçûnê de mirov dijîn û got"Em di van pevçûnan de bi pirsgirêkên pir mezin ên civakî re rû bi rû man. Ev hem di warê sazî, kes û saziyan de jî hatiye dîtin. Ji bo ku ev birîn bên kewandin, yekem tişta ku divê were kirin ev e ku di vê pêvajoyê de gavên rast werin avêtin. Şer pir wêranker e û ev wêrankerî xuya dike. Xala ku em her gav lê rawestiyane xala parastina aştiyê ye. Em jin her gav li cihê ku em lê ne ne. Tenê divê em têkoşînê mezin bikin û dengê xwe hinekî din bilind bikin. Jin pirsgirêkên zayendî, pirsgirêkên aborî dijîn û di jiyanê de keda wan tê îstismarkirin. Em dizanin ku ev pirsgirêk hemû ji ji ber şer in ji şer in. Di rêça ku em aştiyê civakî bikin de tu hikûmet dê nikaribe pêşî li me bigire. Ji ber ku em bawer dikin ku dema hemû jin, ciwan û mirov aştiyê bixwazin, em ê wê pir zû saz bikin. Di dîroka mirovahiyê de, bi taybetî jinan şoreşên mezin çêkirine. Ev baweriya jinan bi qîmet e. Ger aştî were vê erdnîgariyê dê bi keda jinan bê." 

 

'Derfeteke dîrokî ye'

 

Rukiye Ekenler, ku diyar kir divê di zûtirîn demê de ji bo pêşvebirina vê pêvajoyê komîsyonek li parlementoyê were avakirin, anî ziman ku divê her kes berpirsiyariya avakirina aştiyê li ser bingehek rast bigire ser xwe. Rukiye Ekenler, wiha berdewam kir, "Avakirina aştiyê ji şer dijwartir e, Hemû partî, muxalefet, rêxistinên civaka sivîl, sazî û komele hewce ne ku ji bo aştiyê têbikoşin. Divê teqez ji vê pêvajoyê dûr nekevin an jî li derve nemînin, divê beşdarî vê bibin. Ev pêvajo pêvajoyek pir hêja û dîrokî ye. Ev ji bo me hemûyan şansek e. Gelek erk hene ku dikevin ser milê hêza siyasî. Aliyên wê yên tenduristî, edalet, aborî, civakî û komunal hene. Pêdivî ye ku meriv bikaribe van aliyan bi rêkûpêk bi rê ve bibe. Divê gav werin avêtin da ku aştî sazûmanîtir, avakakartir û zûtir bê. Dayik li benda qanûnê ne, ev pir hêja ye. Civakîbûna aştiyê pir hêja ye. Ew ê bi xebata hevbeş a kesan ji her qadên civakê dikare bê bidestxistin."

 

'Herî zêde Gelê Kurd bedel daye’

 

Rukiye Ekenler, bi bîr xist ku wan di Kongreya 12-an a PKK-ê de dev ji têkoşîna çekdarî berdane û destnîşan kir ku ew pêvajoyê dişopînin. Rukiye Ekenler, anî ziman ku ku pirsgirêka Kurd dikare bi demokratîkbûnê were çareser kirin û divê edaleteke bi hêztir hebe. Rukiye Ekenler wiha dirêjî da axaftina xwe, "Bi çareseriya pirsgirêka Kurd re, gelek pirsgirêk wê werin çareserkirin. Ne tenê li vê herêmê, lê di heman demê de wê li Rojhilata Navîn jî pirsgirêk bên çareserkirin. Ez dibê ku divê pêvajoyê de divê herî zêde Gelê Kurd biaxive. Divê ku sosyalîst, jin, femînîst, Tirk, Ereb, gel û baweriyên din jî biaxivin. Ji ber ku ev ê ji bo her du aliyan jî pêvajoyek dijwar be. Em hemû ji şer bandor bûn, lê herî zêde Gelê Kurd bi bandor bû. Pêwîst e ku meriv qebûl bike ku kurd û erdnîgariya Kurd ew herî zêde ji şer bi bandor bûn. Kurd ew kes in ku herî zêde bedel dan. Ji ber vê yekê, pêdivî ye ku divê kurdan fam bikin û wiha tevbigeri. Niha, mirovên xwedî wijdan hewce ne ku bi gelên din re biaxivin û heke aştî were avakirin, divê em bi hev re ava bikin."

 

'Trajediyên mirovî li girtîgehan diqewimin'

 

Rukiye Ekenler, bal kişand ser binpêkirinên ku li girtîgehan diqewimin û got, "Ez bijîşk im û ez mafên mirovan jî diparêzim. Divê em ji bîr nekin ku mirovbûn çawa ye. Trajediyên mirovî yên pir giran li girtîgehan diqewimin. Girtiyên nexweş hene. Sendîkavan, rojnamevan, siyasetmedar hene. Ez nikarim tiştekî wisa qebûl bikim. Ev li dijî rûmeta mirova ye. Divê girtî di zûtirîn demê de ji mafê xwe yê jiyanê, mafê dermankirinê û azadiya xweîfadekirinê sûdê werbigirin. Divê ev pir zû werin bicîhanîn. Divê sererastkirin ji vir dest pê bike. Divê sererastkirin ji girtîgehan dest pê bike. Ji ber ku girtîgeh di qonaxek pir krîtîk de ne. Ev ji bo me, ji bo malbatên me, ji bo mafên mirovan e. Bicîhanîna darizandinên adil bi qanûnên nû dê baweriya me jî zêde bike. Ez dixwazim bibêjim ku ez wekî bijîşkek, dayikek û jinek trajediyên mirovî yên ku li girtîgehan diqewimin şermezar dikim."

 

Projeya jiyaneke nû

 

Rukiye Ekenler, bi bîr xist ku ji Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan zêdetirî 4 sal in tu agahî tune ye, bal kişand ser wê yekê ku ew bi salan e di şert û mercên tecrîda giran de tê girtin. Rukiye Ekenler wiha dawî li axaftina xwe anî, "Me got ku em bi salan tecrîdê qebûl nakin. Bi salan ji Birêz Abdullah Ocalan tu agahî nehat wergirtin û ew di şert û mercên tecrîda pir giran de ma û destûr nehat dayîn ku kesî bibîne.  Pêvajoya aştiyê bi destpêkirina hevdîtinên bi bi Birêz Ocalan  re dest pê kir. Me ev gelek caran got. Me got, tecrîda li ser Birêz Ocalan rakin, ev ji bo jiholêrakirina van şert û mercên şer pir bi qîmet e. Lê gelek dem hat windakirin. Ji ber ku her tişt dikaribû bi pêvajoya aştiyê ya berê pir cûda bibûya. Bi rafandina pêvajoya aştiyê re, pêvajoyek pir tarî ya 9 salan ku bi Komkujiya Pirsûsê dest pê kir û heta 15'ê Tîrmehê berdewam kir, hat jiyîn. Me gelek dem winda kir, me gelek jiyan, gelê xwe, nirxên xwe winda kirin. Helwesta me her gav yek bû. Me her gav aştiyek bi rûmet parastiye. Me parastiye ku hemû gel û hemû nirx divê bi awayekî ku li gorî rûmeta  mirovan be, wekhev, dadperwer û azad bijîn. Em dixwazin bi banga Civaka Aştîxwaz û Demokratîk projeyek jiyanek nû ava bikin û ez bawer dikim ku emî jin em ê vê yekê bi dest bixin.”