COLEMÊRG - İHD Colemêrg Şubesi, “Colemêrg bölgesi ve hak ihlalleri” raporunda, “Sınır köylerinde yaşayan vatandaşların yaşadıkları sıkıntıların, ulusal ve uluslararası düzeyde duyurulması sağlanmalı ve hak ihlalleri son bulmalıdır” dedi.

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Colemêrg Şubesi, Colemêrg ve ilçelerindeki sınır köylerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladıkları raporu İHD, Gever (Yüksekova) Temsilciliğinde yaptıkları basın açıklaması ile açıkladı.  

 

 Raporda 6 başlığa yer verildi

 

 Basın metnini İHD Colemêrg şube Eşbaşkanı Sibel Çapraz okudu. 29 sayfadan oluşan raporda, “Zorunlu göç ve yerinden edilme”, “askeri baskı ve güvenlik güçlerinin ihlalleri”, “Ekonomik hak ihlalleri”, “kadınlara yönelik ihlalleri” “Sağlık hakları ihlalleri” ve “eğitim hakları ihlalleri” olmak üzere 6 ana başlık üzerinden yapılan gözlemlere yer verildi.

 

 X-Ray konulan köylere komutanlık izniyle giriliyor

 

Derneklerine gelen başvurular üzerine bir gözlem ve inceleme yapmak için, Gever’in Elver, Êlê, Rûbarok’un Bêrux, Dûvê, Navberojan ve Îsyan köyleri ile Şemzînan ilçe merkezinde inceleme yaptıklarını ifade eden Sibel Çapraz, yapılan inceleme ve gözlemler kapsamında sınır köylerinin giriş ve çıkışlarına, X-Ray cihazı konulduğu, muhtarlık ve komutanlıktan izinle giriş yapıldığını, erzakların sınırlı şekilde alındığını, detaylı aramalara ilişkin uygulamaların neden olduğunu aktardı. Oluşturulan heyet ile Colemêrg’te köylüler, esnaf ve sınır köylerindeki güvenlik noktalarında bulunan yetkililerle görüşüldüğünü ifade eden Sibel Çapraz, “Kürt coğrafyasının sınır bölgelerinde yaşanan hak ihlalleri, bölgedeki askeri operasyonlar, güvenlik politikaları ve etnik temelli baskılar nedeniyle oldukça yaygındır. Bu bölgelerde yaşayan Kürt halkı, hem fiziki güvenlik hem de ekonomik, sosyal ve kültürel haklar açısından çeşitli ihlallerle karşı karşıya kalmaktadır” dedi.

 

‘Güvenlik adı altında halkın yaşam hakları engelleniyor’

 

Sınır bölgelerinin yaşam alanları olduğu ve bölgenin çatışma alanı olarak gösterilmesiyle "güvenlik" adı altında halkın yaşam haklarının engellendiğini belirten Sibel Çapraz, “Özellikle de sınır bölgelerinde yaşayan halkın askeri operasyonlar adı altında yaşam alanlarında fiziki olarak rahat hareket edemiyor. Bu gerekçeyle halkın, günlük yaşamsal pratiklerinden yoksun bırakılması ve bölgeden gönderilmeye çalışılması mevcut siyasi dinamiklerin bir unsuru bağlamında karşımıza çıkmaktadır. Bu köylerde yaşayan insanlar, hem fiziki güvenlik hem de ekonomik ve sosyal haklar açısından çeşitli ihlallerle karşı karşıya kalmaktadır” ifadelerini kullandı.

 

Askeri operasyonların sonuçları  

 

Zorunlu göç ve yerinden etmeye, askeri baskılar ve güvenlik güçlerinin neden olduğuna işaret eden Sibel Çapraz, yoğun askeri varlık ve operasyonların, hareket özgürlüğünün kısıtlanması, gözaltı ve şiddet vakaları, ev ve mülk aramaları, tarım ve hayvancılık faaliyetlerine erişim, ticaret ve sınır geçişlerinde kısıtlamalar, ekonomik kalkınma ve yatırımların engellenmesi, kadın yaşam ihlalleri, eğitim ve sağlık hizmetlerine başta olmak üzere birçok ihlalin tespit edildiğini vurguladı.

 

 Gözlem yapılan köyler boşaltılan köyler

 

Gözlem yapılan bölgelerin 1980’lerin sonlarından 1990’ların sonuna kadar süren köy boşaltmalarının uygulandığı bölgeler olduğunun tespit edildiğini söyleyen Sibel Çapraz, “ ‘Köye Dönüş Projesinde’ vaat edilen köylerin tekrar yerleşim yeri haline getirilmeye çalışılması bir tarafa, bu bölgeler tekrar fiilen insansızlaştırılma ve boşaltılmaya çalışılmaktadır. Rapora konu bu uygulamalarla, sınır köylerinde yaşayan bireylerin sesine kulak vermek, insan hakları ihlallerinin önlenmesine yönelik farkındalık yaratmak ve çözüm önerileri geliştirmek öncelikli hedefimizdir” şeklinde konuştu.

 

 İhlallere son verme çağrısı  

 

Tüm yurttaşların eşit haklar ve özgürlükler temelinde yaşamlarını sürdürmesi gerektiği anlayışını savunduklarını belirten Sibel Çapraz, sınır köylerinde yaşanan hak ihlallerinin, sadece köy sakinlerinin değil, tüm halkın ortak sorunu olduğunu vurguladı.  Sibel Çapraz, hükümeti ve ilgili tüm kurumları, bu insan hakları ihlallerine son vermek için harekete geçmeye çağırdı.

 

 Sibel Çapraz, yaşanan hak ihlallerine ilişkin çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

 

* “Sınır bölgelerinde, güvenlik önlemleri ile halkın temel hak ve özgürlükleri arasında denge gözetilmelidir. Güvenlik politikaları, sivillerin yaşamını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde şekillendirilmelidir.

 

* Eğitime ve sağlığa erişim konusunda devlet, sınır bölgelerinde yaşayan vatandaşların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak gerekli adımları atmalıdır. Okul, sağlık hizmetleri ve altyapı eksiklikleri bir an önce giderilmelidir.

 

* Tarım ve hayvancılık yapmayı zorlaştıran mayınlı bölgelerin temizlenmemesi, suların kirletilmesi, mahsul toplama zamanlarında köylere girişlere izin verilmemesi gibi uygulamalara son verilmelidir.

 

* Yaşam hakkı ihlaline neden olunmaması için atış poligonları yerleşim yerlerine uzak bölgelere taşınmalıdır.

 

* Köye Dönüş Projelerinde taahhüt edilenler hayata geçirilmeli ve uygulanıp uygulanmadığı denetlenmelidir.

 

* Sınır köylerinde yaşayan vatandaşların yaşadıkları sıkıntıların, ulusal ve uluslararası düzeyde duyurulması sağlanmalı ve hak ihlalleri son bulmalıdır.”