COLEMÊRG - İHD Colemêrg Şubesi tarafından kurulan İntiharların Sebeplerine Yönelik Gözlem Komisyonu, Ocak ayından bu yana yaşanan ölümlere ilişkin açıkladığı raporda, 25 kişinin intihara sürüklendiğini belirtirken, bunun nedenle arasında sosyolojik, psikolojik, ekonomik, politik, çeşitli tarikat ve cemaatlerin etkisi olduğuna dikkat çekti. 

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Colemêrg Şubesi İntiharların Sebeplerine Yönelik Gözlem Komisyonu, Ocak ayından bu yana yaşanan intihara sürüklenmelere dair hazırladığı gözlem raporunu kamuoyu ile paylaştı. İHD Şube binasında düzenlenen toplantıya, komisyon üyeleri katıldı. Raporu, komisyon adına Pınar Şen Zengin okudu.  

 

İntiharların sebebi cemaat ve tarikatlar

 

İntiharlara sürüklenmelerin, kadın ve genç bireyler olması açısından önemine dikkat çeken Pınar, son bir ayda artan intihara sürüklenmelerle birlikte İHD’nin bu konuda yapmış olduğu 2 haftalık saha çalışmaları raporunun ana temasının oluşturulduğunu kaydetti. Pınar,  “Özellikle basından takip edilen intihar haberleri ve akabinde intiharın gerekçeleri gizemini korurken ailelerin iddiaları sonucunda yapılan gözlemlerde birçok alt dinamikler olduğu gözlemlenmiştir. Bu alt dinamikler; sosyo-politik (siyasal), sosyolojik, ekonomik, psikolojik ve çeşitli tarikat ve cemaatler olabileceği izlenimini göstermektedir. Bunun yanı sıra bu rapor, yaşanan bu intiharlara yönelik bölgenin ilgili mecralarının; Aile ve Sosyal Kurumu, Valilik, Emniyet vb. kurumların intiharlara yönelik etkin soruşturma yürütmedeki eksiklikler gözlemlenmiştir. İntiharların bireysel olmakla beraber her bir intiharın kendi içerisinde değerlendirilmesi ve buna yönelik toplumsal bir sorun haline dönüşmeden müdahale edilmesi için gereken aygıtların geliştirilmesi ve işletilmesi önemlidir. Hazırlanan bu rapor, intiharların önüne geçilmesi yönünde de önemli bir veri oluşturacaktır. Yaşanan intiharlara yönelik tüm birimlerin harekete geçmesi, tüm sivil toplum örgütlerinin de bu konuda etkin bir çalışma yürütmesi ve veri oluşturması açısından bu raporun erişmiş olduğu verileri derleme arzusu nitekim bu gerekçelerden kaynaklanmaktadır” dedi.   

 

2023 yılında 25 kişi intihar etti

 

Raporda intihara sürüklenmelerin Colemêrg ve ilçelerindeki dağılımına yer verildiğini paylaşan Pınar, “Hakkari ilinde 2023 yılı itibari ile bilinen ve basına yansıyan kadarıyla 25 kişinin intihar ettiği bilinmektedir. Bunlardan 12’si hayatlarını kaybederken 13 tanesi de yoğun bakım ünitesi ve hastanelerde tedavi görmektedir. İntihar vakalarının çoğunluğu Hakkari Merkez, Şemdinli, Çukurca ve Yüksekova olduğu yapılan basın taramaları ve aile ziyaretleri sonucunda netleştirilmiştir. İntihar edenlerin ortalama 17-30 yaş aralığında genç kadın ve erkek bireylerden oluştuğu tespit edilmiştir.  Bu bölgelerden yalnızca görüşme sağlayabildiğimiz Şemdinli ve Yüksekova ilçelerindeki intihar eden kişilerin aileleri ile yapılan görüşmeler ele alınacaktır. Bu doğrultuda raporda hangi il ve ilçelerinde kaç intiharın gerçekleştiği ve nedenleri ile ilgili olan görüşme notları paylaşılacaktır” ifadelerini kullandı.

 

Raporda, kentte şüpheli şekilde yaşamını yitirenler ise şu şekilde sıralandı: 

 

“* Hakkari’de 2023’ün ilk ayında 20 Ocak’ta Köprülü köyünde yaşayan 32 yaşındaki Z.T isimli kadın şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.

 

* 24 Ocak 2023’de Hakkari’de M.G.C isimli kadın evinde şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.

 

* 5 Mart’ta Hakkari’ye bağlı Kırıkdağ beldesinde yaşayan 20 yaşındaki Z. T şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.

 

* 18 Mart 2023’de Hakkari’ye bağlı Dağgöl mahallesinde üniversite öğrencisi olan 21 yaşındaki V.Y şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.

 

* 18 Mayıs 2023’de Hakkari’ye bağlı Sümbül Mahallesi’ndeki Tekser Konutlarında yaşayan M.A evinde şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.

 

* 28 Mayıs 2023 tarihinde Hakkari’ye bağlı Bulanık Mahallesi’nde yaşayan T.Y isimli kadının evinde şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.

 

* 16 Haziran 2023 tarihinde Hakkari’nin Bulanık Mahallesi’nde yaşayan 23 yaşındaki A.K.Y şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiştir.”

 

‘Cinsel saldırıya maruz kalan kadınlar…’

 

Belirtilen intihara sürüklenmelerin çoğunun basında yer aldığı ve yetkili merciler tarafından nedenlerinin yeterince araştırılmadığını kaydeden Pınar, “Yapılan gözlemler sonucunda ve araştırmacı gazetecilerinde iddiaları ile birlikte Hakkari’de 2019 yılında patlak veren ve kolluk kuvvetlerinin de dahil olduğu kişilerin kadınları cinsel istismara zorladığı bilinmektedir. Bu kadınların çoğunun da intihar adı altında şüpheli ölümler olduğu gözlemlenmiştir. Son zamanlarda Eylül ayının sonu, kim ayının başı içerisinde özellikle ismi henüz basına verilemeyen iki kadının intihar eyleminin 2019’da iddia edilen cinsel istismar olayı içerisinde yer alan kolluk kuvvetleri tarafından gerçekleştiğine dair iddialar gözlemlenmiştir. Aileler ile temas kurulamazken olay örgüsünün kapatılması da bu durumda dikkat çekmektedir. Kadınların şüpheli olarak öldürülmesinin altında yatan nedenlerden biri olarak cinsel istismar meselesi düşünülebilir. Yaşanan bu olay örgüleri Kürdistan üzerinde devam eden özel savaş politikalarında kadın bedeni üzerinde hem bir beden politikası hem de nekro-politika olduğunu bizlere göstermektedir” dedi.   

 

Raporda Şemzinan ilçesinde intihara sürüklenen kişiler ise şu şekilde sıralandı: 

 

*4 Mart’ta S. Z intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

*27 Ağustos’ta N. Z., intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

*1 Haziran’da E.S., intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi.               

 

* 4 Haziran’da E.E intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

* 4 Eylül’de  S. S intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

* 10 Eylül’de  Ş.A., intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

*  12 Eylül’de E.S intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

Gever’de intihara sürüklenerek yaşamını yitirenlerin isimleri ise şu şekilde: 

 

* 20 Ocak’ta F.A intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

* 24 Temmuz’da  Ş. S. (55), intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

* 4 Eylül’de H.T., intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi. 

 

* 13 Eylül’de  M.B intihara sürüklenerek yaşamını yitirdi.

 

Colemêrg’de intihar sebeplerine ilişkin gözlemler sonucunda ortaya çıkan dinamikler de, intihar altında yatan belli başlı dinamikler olduğu gözlemlendiğini dikkat çeken Pınar, “Bu dinamikler; sosyolojik, psikolojik, ekonomik, politik ve çeşitli tarikat ve cemaatlerden oluşmakla beraber sebeplerini her birinin alt başlığında değerlendirmektedir” sözlerine yer verdi.