ANKARA - Hukuk ve hak örgütlerinin hazırladığı cezaevi raporunda, tutsaklara temizlik malzemesi verilmediği belirtilirken, öneri kısmında ise “İmralı Hapishanesi de dâhil olmak üzere Türkiye’deki tüm hapishanelerde alınmış olan tedbirlerin standartlara uygun olup olmadığı konusunda, kamuoyunun bilgilendirilmesi için, aralarında hukukçuların, insan hakları örgütleri ve hükümet temsilcilerinin de bulunduğu bir heyetin kısa süre içerisinde oluşturularak incelmelere başlamaları gerekmektedir” denildi.     

 

İnsan Hakları Derneği (İHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Med Mezopotamya Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuki Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Türkiye genelinde bulunan 47 cezaevinden tutsaklardan edindikleri bilgilerden derledikleri raporu kamuoyuyla paylaştı. 

 

‘Türkiye’deki hasta mahpuslar büyük risk altında bırakılıyor’

 

Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesinin (CPT) tutsaklara ilişkin bir dizi ilkeler yayınladığını ve Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserinin de bir çağrıda bulunduğu belirtilen raporda, “Bu ilke ve çağrıların ortak noktası cezaevlerinde bulunan mahpusların sayısının azaltılması ve pandemi kapsamında alınacak önlemlerin mevcut özgürlükleri kısıtlama noktasına varmaması idi. Yine BM İnsan Hakları Komiseri ve Avrupa Konseyi İnsan Haklar Komiseri bu çağrılarda açıkça gerekçesiz tutuklanan siyasi mahpusların serbest bırakılmaları talebinde bulundu. Oysaki Adalet Bakanlığının açıkladığı önlemler mahpusların aileleriyle görüşme hakkını tamamen ortadan kaldırıyor ve avukat görüşmelerini kısıtlıyordu. Yine İnfaz Yasası’nda ‘kısmi af’ adı altında yapılan değişikliklerde siyasi mahpuslar kapsam dışı bırakılmıştı. Yine İnsan Hakları İzleme Örgütü ‘Türkiye hasta mahpusları büyük risk altında bırakıyor’ diyerek bir çağrıda bulundu” ifadeleri yer aldı.  

 

Raporda Türkiye genelinde bulunan cezaevlerindeki sorunlar şöyle açıklandı:

 

Afyonkarahiser 1 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da tarihinde ailesini arayan mahpus; hapishaneye sürgün edildiğinde çıplak arama dayatıldığını ve işkence yapıldığını, iletişim cezası aldığını, telefon görüşmesine getirildiğinde hiçbir hijyen olmadan, eldivensiz olarak ayakkabısına dokundurulduğunu aktarmıştır.

 

Alanya L Tipi Hapishanesi

 

17 Nisan’da ailesini arayan mahpus; durumlarının çok iyi olmadığını, temizlik malzemesi ve dezenfektan sıkıntısı yaşadıklarını, bu ürünleri kantinden alamadıklarını ve virüs önlemleri kapsamında havalandırmaya çıkartılmadıklarını aktarmıştır.

 

 Aliağa (Şakran) 1 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi

 

19 Nisan’da görüşülen mahpus; hapishane idaresi tarafından temizlik malzemesi verilmediğini, malzemeleri ve temiz suyu kendilerinin kantinden aldığını, belirsiz aralıklarla ateş ölçümlerinin yapıldığını, sıcak sularının yetersiz olduğunu ve içlerinde henüz Covid-19 belirtisi gösteren mahpus bulunmadığını, hastaneye sevk edilen mahpuslar için karantina koğuşlarının hazırlandığını aktarmıştır.

 

Aliağa Şakran 2 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini 12 Nisan’da arayan mahpus; koğuşların dezenfekte edildiğini, Covid-19 ile ilgili herhangi bir arkadaşlarında belirti olmadığını, infaz koruma memurlarının maske takarak koğuşlara geldiklerini, sınırlı da olsa dezenfektan verildiğini, temizlik malzemelerini zor da olsa kantinden karşılandığını, yemeklerin eskisi gibi olduğunu aktarmıştır.

 

 Aliağa Şakran 3 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi  

 

19 Nisan’da görüşülen mahpus; hapishane idaresi tarafından kendilerine maske, eldiven, dezenfektan ve kolonya verilmediğini, kantinde geçmişe nazaran temizlik ürünlerinin fiyatının arttığını, koğuşlarının sayısının kalabalık (21 kişi) olduğunu aktarmıştır. Ailesi ile görüşen mahpus, görüşmesinde; her Cuma günü ateş ölçümü yapıldığını, maske, eldiven ve dezenfektan dağıtılmadığını, revire çıkartılmadıklarını ancak ilaçlarının verildiğini, tansiyon hastası olan mahpusların koğuşların önündeki alanda tansiyonlarının ölçüldüğünü, yeterli temizlik malzemesi verilmediğini, temizlik malzemelerini ve temiz suyu kantinden ücretli temin ettiklerini ve yiyeceklerin yetersiz olduğunu aktarmıştır.

 

Antalya L Tipi Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesini arayan mahpus; ciddi sıkıntılar olduğunu, göstermelik dezenfekte yaptıklarını, revire çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediğini, yalnızca gardiyan ve doktorların kendi tedbirlerini aldıklarını, şu ana kadar sağlıklarında bir sıkıntı olmadığını ancak endişe duyduklarını aktarmıştır.

 

Bakırköy Kadın Hapishanesi

 

Mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Haftada 2 kere 10’a dakika uygulanması gereken telefon görüşleri haftada 1 kere 20 dakika olarak yaptırılmaktadır. Avukat görüşleri de askıya alınmıştır. Acil durumlarda kapalı görüş olarak yaptırılmaktadır ve buna dair avukatlardan kabul beyanı alınmaktadır. Bununla birlikte avukatların son 14 gün içerisinde yurt dışına gitmediklerine dair beyan vermeleri istenmektedir. Görüşlerden önce ateş ölçümü yapılmakta, maske talep edip etmedikleri sorulmakta ve bunlar not edilmektedir. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Hapishane girişleri ve iç koridor duvarlarına dezenfektan konulduğu gözlemlenmiştir. Görüşe giden avukatların ve mahpuslar ile infaz koruma memurları dezenfektan kullanabilmektedir. Hastaneye sevk edilecek olan mahpuslara dönüşte 14 gün karantinada kalma zorunluluğu getirildiği için mahpuslar hastaneye gitmemektedir.

 

Bandırma  2 Nolu t Tipi Kapalı Hapishanesi

 

Avukatlardan edinilen bilgiye göre; mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Avukat görüşleri de askıya alınmıştır. Acil durumlarda kapalı görüş olarak yaptırılmaktadır. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Salgın ülkede görülmeye başladığından bu yana koğuşların sadece 1 kere kabaca dezenfekte edildiği, ilaçlama için gelenlerin girmeleri ile çıkmalarının 1 dakikayı bulduğunu, koğuşların çok kalabalık olduğu, mahpuslara sadece sıvı el sabunu dağıtıldığı, bunun dışında dezenfektan, ıslak mendil, kolonya, eldiven gibi hijyen malzemelerinin verilmediği, haftada 2 maske verilmeye başlandığı tarafımıza iletilmiştir.

 

Bayburt M Tipi Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini arayan mahpus görüşmesinde; hapishanede kendilerine korana virüs dolayısı ile hiçbir maske, eldiven ve temizlik malzemesi verilmediğini koğuşta dezenfekte etme işlemlerinin yapılmadığını, hapishanede ısınma problemi olduğunu ve temizlik ürünlerinin kantinde yüksek fiyatlara satıldığını hasta mahpusların hastaneye sevk edilmediğini aktarmıştır.

 

Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesi

 

Avukat görüşmelerinde ise; mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Avukat görüşleri kapalı görüş şekline yaptırılmaktadır. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Hapishane idaresi tarafından mahpuslara çamaşır suyu ve deterjan verildiği, infaz koruma memurları tarafından sayım ve arama için odalara girilmediği, sayımların kapıdan yapıldığı, yemek dağıtımında personelin eldiven ve maske kullandığı ve sosyal mesafeye uyulduğu tarafımıza iletilmiştir. Başkaca rahatsızlıkları bulunan 1-2 mahpusun hastaneye sevk edildikleri, hastane dönüşü mahpusların bilgisi ve onayı dâhilinde 15 günlük karantinaya alındıkları öğrenilmiştir.

 

Buca Kapalı Hapishanesi

 

19 Nisan 2020 tarihinde İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan açıklamada; ‘İzmir Buca Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu olarak bulunan H.A, 13 Nisan 2020 tarihinde ishal, kırgınlık gibi şikayetlerle sağlık kurumuna sevk edilmiştir. Yapılan Kovid-19 testi pozitif çıkan H.A hastanede tedavi altına alınmıştır. Bunun üzerine İl Sağlık Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde ceza infaz kurumunda filyasyon kuralı uygulanmıştır. H.A’nın da kaldığı, adli suçluların bulunduğu koğuşlardaki tutuklu ve hükümlüler tedbiren hastaneye sevk edilmiştir. Hastalık belirtisi taşıyan 62 tutuklu ve hükümlü hastanelerde izole edilmişlerdir ve tetkikleri devam etmektedir, sağlık durumları iyidir.

 

Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesi

 

90’a yakın siyasi mahpusun bulunduğu Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesinde, geçen hafta mahpuslar avukat ziyaretinde; sıcak ve soğuk suyun aralıklarla kesildiğini, haftada iki telefon hakkı kullanıldığını, haftada iki kere hapishanenin/koğuşların dezenfekte edildiğini, personelin kendilerine dikkatli davrandığını, temizlik malzemelerini ücretli aldıklarını aktarmışlardır.

 

Diyarbakır 4 Nolu T Tipi Hapishanesi

 

Mahpuslarla görüşme yapan avukatların aktarımına göre; 08.04.2020 tarihinde Diyarbakır 4 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesine, Batman M Tipi Kapalı Hapishanesi’nden yaklaşık 450 ye yakın mahpusun sevk edilmesi nedeniyle Diyarbakır 4 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesin’de bazı mahpuslarla görüşmeler yapılmıştır. Mahpuslarla yapılan görüşmeler Covid-19 Pandemi salgını nedeniyle telefon ile kapalı görüş şeklinde yapılmıştır. Görüş alanında görüşme yapabilmek için yaklaşık yarım saat mahpusların getirilmesi beklenmiştir. Gardiyanlara gecikme nedeni sorulduğunda mahpusların hangi odalarda kaldıklarının tespit edilmeye çalışıldığı ve yeni bir hapishane olması nedeniyle düzenin henüz oturtulmadığı şeklinde bilgi verilmiştir. Mahpusları kapalı görüş alanına getiren gardiyanların ve mahpusların maskesiz ve eldivensiz olduğu görülmüş, ayrıca avukat görüşlerinin yapıldığı kapalı görüş kabinlerinin tozlu ve kirli olduğu gözlemlenmiştir. Yeni hapishane olması ve ani bir şekilde açılması nedeniyle gardiyanların kalabileceği yurtların henüz ayarlanamadığı ve bu yüzden gardiyanların mesai çıkışında evlerine gittikleri öğrenilmiştir.

 

Düzce T Tipi Kaplı Hapishanesi

 

Ailesini 13 Nisan’da arayan mahpus; durumun kötü olduğunu, sıcak suyun ve içme suyunun temiz olarak verilmediğini, kantinden kendi aldıkları sabunun bile ellerinden alındığını, hasta kişilerin olduğunu ancak revire ya da hastaneye kaldırılmadığını aktarmıştır.

 

Edirne Kapalı Hapishanesi

 

Mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Avukat görüşleri de askıya alınmıştır. Acil durumlarda kapalı görüş olarak yaptırılmaktadır. Avukatlara girişte ateş ölçümü yaptırılıp, yüksek ateşi olanların hapishaneye girişlerine izin verilmemektedir. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Salgını ülkede görülmeye başlamasından bu yana sadece infaz koruma memurlarının bulunduğu alanların dezenfekte edildiği, mahpusların kaldığı odaların dezenfekte edilmediği, temizlik malzemelerinin kısıtlı olarak verildiği ve ücret karşılığı kantinden temin edildiği, revire gitme konusunda sıkıntılar yaşandığı, kronik rahatsızlığı olan mahpusları ilaçlarının geç verildiği, hastane sevklerinin yapılmadığı, infaz koruma memurlarının hijyen koşullarına dikkat etmediği ve maskelerin göstermelik takıldığı tarafımıza iletilmiştir.

 

Elbistan E Tipi Kapalı Hapishanesi

 

14 Nisan’da ailesini arayan bir mahpus; tedbirlerin alındığını, kişi başı bir eldiven ve üç maske verildiğini, gardiyanların 14 gün sonra içlerine geldiklerin, diğer cezaevlerine göre durumlarının iyi olduğunu aktarmıştır.

 

Erzurum E Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

Ailesi ile telefonda görüşen mahpus; herhangi bir temizlik malzemesinin verilmediği, tek başına kaldığı koğuşta baskın şeklinde aramalara maruz kaldığını ve yaşadığı sağlık sorunlarına rağmen hastaneye sevk edilmediğini aktarmıştır.

 

Gebze Kadın Kapalı Hapishanesi

 

Mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Avukat görüşleri kapalı görüş şeklinde yaptırılmaktadır. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Salgınının ülkede görünmesinden bu yana ise idare tarafından koğuşların yalnızca 1 kere kabaca dezenfekte edildiği, mahpuslara 1 kere temizlik malzemesi verildiği, bunun dışında temizlik ve hijyen malzemelerinin mahpuslar tarafından ücreti karşılığında kantinden temin edildiği, mahpuslar maske, eldiven gibi malzemelerin de verilmediği tarafımıza iletilmiştir. İnfaz koruma memurları tarafından sabah ve akşam sayımlarına kalabalık şekilde geldiği, mahpuslara üst araması yapıldığı, yine telefon görüşlerine gidip gelirken dahi infaz koruma memurları tarafından üst araması yapıldığı, infaz koruma memurlarının büyük bir çoğunluğunun maske ve eldiven kullanmadığı tarafımıza iletilmiştir.

 

Giresun E Tipi Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini 16 Nisan’da arayan mahpus görüşmesinde; hapishanede kendilerine korana virüs dolayısı ile hiçbir maske, eldiven ve temizlik malzemesi verilmediğini koğuşta dezenfekte etme işlemlerinin yapılmadığını, yemeklerin yenilmeyecek durumda olduğunu, gardiyanların keyfi uygulamalarına maruz kaldıklarını aktarmıştır.

 

Kandıra 1 Nolu F Tipi Hapishanesi

 

Mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Hükümlü mahpuslarla avukat görüşü yaptırılmamaktadır. Tutuklu mahpuslarla ise avukat görüşü kapalı görüş şeklinde yapılmaktadır. Hapishane girişinde avukatlara maske dağıtılmaktadır. Bununla birlikte hapishanenin çeşitli yerlerine dezenfektan koyulduğu görülmüştür. Kapalı görüş hakkı olan mahpuslara kapalı görüş yerine telefon hakkı kullandırtılacağı öğrenilmiştir. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Mahpusların kaldığı odaların dezenfekte edildiği, temizlik malzemesi olarak sadece sabun verildiği, temizlik malzemeleri ve dezenfektanın mahpuslar tarafından ücreti karşılığı kantinden temin edildiği, kalitelerinin çok kötü olduğu, alkolsüz olduğu maske, eldiven ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının yüksek olması nedeniyle mahpusların büyük bir kısmı tarafından temin edilemediği, içme suyu ve yiyeceklerin 2 haftada 1 kantinden temin edildiği, posta dağıtımının durdurulduğu tarafımıza iletilmiştir.

 

18 Nisan 2020 tarihinde ailesi ile telefonda görüşen Çağlar Demirel; yemeklerin önceden açık hapishanede yapıldığını, ancak şu an yemek yapılmadığını ve birkaç gündür paket çorba verildiğini, yemek bulunmamasına karşın kantinden alışveriş imkânlarının kısıtlandığını aktarmıştır. Çağlar Demirel kantin alışverişinin 15 günlük periyotlara çıkartıldığını, diğer zamanlarda kantinden alışveriş yapamadıklarını aktarmıştır. Aynı zamanda Kandıra 1 Nolu F Tipi Hapishanesi’nde kalan Berfin Doğan’ın sağlık durumunun kötüye gittiği ve 20 yaşında koah ve kanser hastası olan Doğan’ın acile kaldırılıp hapishaneye geri getirildiği öğrenilmiştir.

 

Kandıra 2 Nolu F Tipi  Hastanesi

 

Z. B. isimli mahpusun bir hafta kadar önce nefes darlığı yaşadığı, ancak revire götürülmediği, aynı odada kalan arkadaşları tarafımdan pencereye çıkartılarak hava almasının sağlandığı, sadece tansiyonunun ve nabzının ölçüldüğü, başkaca bir işlem yapılmadığı, durumunun şu an iyi olduğu, başka bir mahpusun ateşinin yükselmesi nedeniyle önlem amaçlı tekli hücreye alındığı, ancak yapılan Covid-19 testinin negatif çıktığı öğrenilmiştir.  Hapishanede görevli infaz koruma memurlarının maske ve eldiven kullanımına dikkat etmeye çalıştığı öğrenilmiştir.

 

Kahraman M Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesini arayan mahpus; iki hafta önce bir sefere mahsus dezenfekte etme işleminin yapıldığını, herhangi bir temizlik malzemesi verilmediğini, koğuşlarında 6 kişi kaldıklarını, yönetimin ciddi tedbirler almadığını, arkadaşlarının sağlık durumundan endişe duyduğunu aktarmıştır.

 

Kırıkkale F Tipi Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesini arayan mahpus; odada 4 kişi kaldıklarını, eski infaz memurlarının gittiğini, yeni gelen infaz memurlarının sürekli oda araması yaptığını, eşyalarının dağıtıldığını belirtmiş ve sık sık dezenfekte işleminin yapıldığını, yemeklerin yenilmeyecek durumdu olduğunu, maskenin tanesini 3,5 TL’ye ye satın aldıklarını, hiçbir temizlik malzemesinin verilmediğini aktarmıştır.

 

Kırıklar 1 Nolu F Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini 12 Nisan’da arayan mahpus; haftada 3 gün dezenfekte işlemlerinin yapıldığını, temizlik malzemelerini kendilerinin kantinden aldığını, Covid-19 hastalığı ile ilgili herhangi bir mahpusta belirti olmadığını, 20 dakikalık görüşmelerin ağırlaştırılmış olan müebbet hükümlülerde kullandırılmadığını aktarmıştır.

 

Ailesini 12 Nisan’da arayan mahpus; Kendilerine maske ve eldiven verilmediğini, telefona çıktıklarında maske ve eldivensiz çıkarıldıklarını, revirde diş doktorunun olmadığını aktarmıştır, aynı zamanda idarenin kendilerine ‘aileniz size maske ve eldiven gönderebilir’ dediğini iletmiş ve ailesinden eldiven ile maske istemiştir.

 

Maltepe 1 Nolu L Tipi Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesini arayan mahpus; herhangi bir önlemin alınmadığını, hapishanenin eski rutininde devam ettiğini, 24 kişinin Afyon Hapishanesi’ne sevk edildiğini, ziyaretin olmadığını, telefon sürelerinin de 10 dakikadan 20 dakikaya yükseltilmiş olduğunu aktarmıştır.

 

Maltepe 2 Nolu L Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

Salgının ülkede görülmeye başlanmasından bu yana koğuşların bir kez kabaca dezenfekte edildiği, koğuşlara dezenfektan verildiği, buna karşılık talep etmelerine rağmen mahpuslara maske ve eldiven verilmediği tarafımıza iletilmiştir. Koğuşlarda Covid-19 belirtisi olan mahpus bulunmadığı ancak kronik rahatsızlıkları olanlar ve ciddi operasyon geçiren mahpuslar olduğu, bu kişileri kontrol taleplerinin yerine getirilmediği, idare tarafından mahpusların kullandığı ankesörlü telefonların dezenfekte edildiğinin söylendiği ancak bunun yapıldığına dair gözleme dayalı bir bilgilerinin olmadığı tarafımıza iletilmiştir.

 

Manisa Akhisar T Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini arayan mahpus; kendisinin ve oradaki arkadaşlarında sağlık durumunda herhangi kötü bir durumun söz konusu olmadığını, hijyen açısından iyi denilecek kadar ilgilendiklerini aktarmıştır. Haftada iki gün görüşme yapmaktadırlar.

 

Manisa T Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesini arayan mahpus; korona ile ilgili herhangi bir problem olmadığını, temizlik malzemelerinin, sıvı sabun ve çamaşır suyu verildiğini aktarmıştır.

 

Metris R Tipi  Ve Metris 1 Nolu T Tipi  Hapishaneleri

 

Salgının ülkede görülmeye başlanmasından bu yana hasta mahpusların kaldığı odanın sadece bir kez kabaca dezenfekte edildiği, başkaca hiçbir önlem alınmadığı, temizlik ve hijyen malzemelerinin mahpuslar tarafından ücreti karşılığında kantinden temin edildiği tarafımıza iletilmiştir. İçeride görevli infaz koruma memurlar 15 günlük vardiya sistemi ile çalışmaktadır. Dışarıdaki infaz koruma memurları ise eldivensiz ve maskesiz olarak çalıştığı gözlemlenmiştir. Her ne kadar bu personelin içeri girişleri yasak olsa da avukatlar ve içeriye girişine izin verilen kişiler bu personelle iletişim halinde olup giriş kartlarını bu personellerden temin etmektedir. Hapishane girişinde ve avukat bekleme odasında herhangi bir dezenfektan bulunmadığı görülmüştür. Sayımların koridorda yapıldığı, infaz koruma memurlarının koğuşlara girmediği, havalandırma kapılarının ara sıra açıldığı ancak genellikle mahpusların havalandırmaya çıkmasına izin verilmediği, hapishanede sıcak suya erişimle ilgili sıkıntı olduğu, mahpusların kantinden almak istedikleri ürünlerin stokta olmadığı gerekçesiyle verilmediği tarafımıza iletilmiştir.

 

 Menemen T Tipi  Kapalı

 

19 Nisan 2020 tarihinde görüşülen mahpus; koğuşta 25 kişi kaldıklarını, koğuşlarında Covid-19 belirtisi gösteren mahpus bulunmadığını, mahpusların ateş ölçümlerinin yapıldığını ancak kimseye test tapılmadığını, maske ve dezenfektanın hapishane tarafından verildiğini ancak temizlik malzemelerini kantinden ücret karşılığı aldıklarını aktarmıştır.

 

Ödemiş T Tipi Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesi ile görüşen mahpus; korona virüsle ilgili herhangi bir problemlerinin olmadığını ancak geçmişteki sorunların devam ettiğini belirtmiştir.

 

16 Nisan’da ailesi ile görüşen başka bir mahpus; hapishaneye yeni gelenlerin ayrı bir koğuşta karantinaya aldıklarını ancak karantina koğuşunun diğer koğuşlarla bitişik olduğu ve her türlü temasa açık olduğunu aktarmıştır. Yine karantina koğuşunda arama yapan infaz koruma memurlarının diğer koğuşlarda da arama yaptığını dile getirmiştir.

 

Rize Kalkandere L Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

13 Nisan’da ailesi ile görüşen mahpus; Covid-19 ile ilgi hiçbir tedbir alınmadığını, koğuşta 25 kişi kaldıklarını, koğuşun ve diğer bölgelerin hiçbir şekilde dezenfekte edilmediğini, 10 günde bir kişi başına 1 tane maske verildiğini, idarenin ‘maskelerin kullanılıp yıkanıp tekrar kullanılmasını’ söylediğini, revire çıkmada ciddi sıkıntı olduğunu, bazı mahpusların hastalık belirtilerine rağmen çıkarılmadıklarını, bu süreçte çok endişeli olduklarını aktarmıştır.

 

Silivri Kapalı Hapishanesi

 

Hapishane personelinin eldiven ve maske takmaya özen gösterdiği, ancak bazı infaz koruma memurlarının maske takmadığı, mahpuslar tarafından uyarıldıklarında ise kendilerinde virüs olmadığını söyledikleri iletilmiştir. İnfaz koruma memurlarının mahpuslarla fiziki temas kurmadığı, odalarda arama veya görüş alanına getirilip götürülürken üst araması yapılmadığı, infaz koruma memurlarının mahpusların kaldığı odalara girmemeye çalıştığı ve sayımların genelde kapıdan yapıldığı tarafımıza iletilmiştir.

 

 Silivri 5 Nolu L Tipi  Hapishanesi

 

Mahpuslardan tarafından kendilerine herhangi bir temizlik ürünü, maske, eldiven, kolonya dağıtılmadığı, bunlar gibi temizlik ve hijyen malzemelerini mahpuslar tarafından ücreti karşılığında temin edildiği, ancak idare tarafından her koğuşa haftada yarım pet şişe kadar dezenfektan verildiği ve mahpusların temizlik yaparken bunu suya katmalarının istenildiği, salgınının ülkede görünmesinden bu yana ise idare tarafından koğuşların yalnızca 1 kere kabaca dezenfekte edildiği tarafımıza iletilmiştir. İdare tarafından hastane sevklerinin tamamen durdurulduğu ve şifahen acil bir durumda sevk olacak olursa hapishaneye dönen mahpusun da 14 gün karantinada kalacağı mahpuslara bildirilmiştir. Bu doğrultuda tedavisi devam eden kanser hastaları ile devam eden hastalıklarına ilişkin hastaneye sevk olması gereken mahpuslar hastanelere sevk edilmemektedir. Hapishanedeki personelin bir kısmının maske takarken bir kısmının takmadığı ve eldiven de kullanmadıkları görülmüştür. İnfaz koruma memurları yeni uygulama ile 15 günlük vardiya sistemiyle çalışmaya başladığı öğrenilmiştir. Buna göre içerideki personel 15 gün boyunca çalışmakta, sürenin sonunda kendileri için belirlenmiş olan bir yurda giderek 15 gün boyunca orada kalmaktadır. Daha önce yurtta kalan vardiya ise hapishaneye giderek 15 gün çalışmaktadır. İnfaz koruma memurları bu şekilde dönüşümlü olarak çalışmaktalar.

 

 Siirt E Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

16 Nisan’da ailesi ile görüşen mahpus; dezenfekte işlemlerinin detaylı bir şekilde yapılmadığını, bazen haftalık bazen ise 10-15 günlük periyotlarla temizlik yapıldığını, aralarında kronik rahatsızlığı bulunan mahpuslar olduğunu, mahpusların Covid-19 hastalığı dışında revire çıkartılmadığını, verilen temizlik malzemelerinin koğuşa yetmediğini ve infaz koruma memurlarının sayım ve aramalar esnasında sosyal mesafe kuralına uymadıklarını aktarmıştır.

 

 Sincan Kadın Kapalı Hapishanesi

 

14 Nisan’da ailesi ile görüşen mahpus; 5 kişi kaldıklarını, 3 mahpusun hasta olduğunu, belirtilerinin korona virüs belirtilerine benzediğini; yüksek ateş, öksürük, baş ağrısı, halsizlik gibi belirtileri olduğunu, cezaevi idaresinin ilgilenmediğini, sürekli talep etmelerine rağmen herhangi bir tıbbi müdahalenin yapılmadığını, infaz koruma memurlarının maskesiz ve eldiven takmadan gidip geldiklerini, durumdan kaynaklı kaygı duyduklarını aktarmışlardır.

 

Şırnak T Tipi Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini 16 Nisan’da arayan mahpus telefon görüşmesinde;1 haftadır akşam saat 18.00’den sabah saat 7.00 kadar koğuşlara arama adı altında baskın yapıldığını ve düzenli uyumalarına izin verilmediğini aktarmıştır.

 

Tarsus T Tipi  Kapalı Hapishanesi

 

Ailesini 16 Nisan’da arayan mahpus telefon görüşmesinde; hapishanede kendilerine korana virüs dolayısı ile hiçbir maske, eldiven ve temizlik malzemesi verilmediğini koğuşta dezenfekte etme işlemlerinin yapılmadığını aktarmıştır.

 

Tarsus T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde avukat görüşmeleri Savcılığın iznine bağlı olarak yapılmaktadır. Bu izinler ciddi/somut gerekçeler sunularak alınabilmektedir.

 

Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Hapishanesi

 

Mahpuslara sadece 1 kere temizlik malzemesi verildiği, onun dışında mahpusların ücret karşılığı kantinden temin ettiği tarafımıza iletilmiştir. İnfaz koruma memurlarının günlük sayımları odalara girmeden kapıdan aldığı, son süreçte baskın arama yapılmadığı, rutin aramalarda ve yemek dağıtımlarında infaz koruma memurlarının titiz davrandığı tarafımıza iletilmiştir. İnfaz koruma memurlarının 15 günlük vardiya sistemi ile çalıştığı, dışarıda görevli personelin içeri girişine izin verilmediği öğrenilmiştir.

 

19 Nisan 2020’de ailesi ile görüşen mahpus; sabah sayımı esnasında infaz koruma memurlarının tehditlerine maruz kaldıklarını aktarmıştır.

 

Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Hapishanesi

 

Mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Haftada 2 kere 10’a dakika uygulanması gereken telefon görüşleri haftada 1 kere 20 dakika olarak yaptırılmaktadır.  Ağırlaştırılmış müebbet hükümlüsü mahpusların 2 haftada 1 kere olan telefon hakları ise haftada 1 kere olarak uygulanmaktadır. Avukat görüşleri de askıya alınmıştır. Acil durumlarda kapalı görüş olarak yaptırılmaktadır. Mahpuslara dezenfektan ürünleri, kolonya, ıslak mendil gibi temizlik ve hijyen malzemeleri verilmediği, kantinden sadece çamaşır suyu ve sıvı sabun temin edilebildiği, yeteri kadar temizlik malzemesi temin edilemediği, kantinden istenen birçok ürünün ise stokta bulunmadığı gerekçesiyle verilmediği, maskenin sadece odadan çıkarken verildiği öğrenilmiştir. İnfaz koruma memurlarının eldiven ve maske taktığı ve sosyal mesafe konusuna dikkat ettikleri öğrenilmiştir.

 

Denizli T Tipi Kapalı Hapishanesi

 

18 Nisan 2020 tarihinde ailesi ile görüşen mahpus; 7 kişilik koğuşta 14 kişi kaldıklarını, bu süreçte hastalanan mahpusların hastaneye sevk edilmediklerini, infaz memurlarının dar koğuşlarda kalabalık olarak arama yaptıklarını, odaların haftada bir temizlendiğini, koğuşlara sınırlı sayıda çamaşır suyu ve sabun verildiğini, kantinde satılan temizlik ürünlerinin yüksek fiyatta olduğunu aktarmıştır.

 

Denizli D Tipi  Hapishanesi

 

18 Nisan 2020 tarihinde ailesi ile görüşen mahpus; kendilerine temizlik malzemelerinin verildiğini, koğuşların dezenfekte edildiğini ve özel bir sorunlarının olmadığını aktarmıştır.

 

Trabzon Beşikdüzü Hapishanesi

 

İ.Ö, tek kişilik hücrede tutulmaktadır. Ailesi ile yaptığı görüşmede, kendisine karşı fiziki-psikolojik işkenceler yapıldığını belirtmiştir. Gece yarıları gizli bir şekilde hücresine girip aramalar yapıldığını ve baskı altında olduğunu ailesine iletmiştir.  Bu uygulamalara karşı 1 aydır açlık grevindedir. Uygulamaların devam ettiği sürece açlık grevini sürdüreceğini belirtmiştir.

 

Urfa 1 Nolu ve 2 Nolu T Tipi Hapishanesi

 

Yaklaşık 2 haftadır 2 nolu T Tipi Hapishanesi’nde avukat görüşü yapılmamaktadır. Acil durum kanıtlanmak koşuluyla Savcılığın özel izni istenmektedir. Urfa Tabipler Odası’nın edindiği bilgilere göre 24 saat doktor bulunmaktadır fakat Covid-19 dışında herhangi başka bir hastalığa bakmamaktadır ve ancak Covid-19 belirtileri gösterirlerse mahpuslar revire alınmaktadır. Aynı zamanda haftada bir dezenfekte işleminin yapıldığı ve mahpuslara sabun verildiği ancak dezenfektan ürünlerinin para ile satıldığı öğrenilmiştir.

 

Ümraniye Hapishanesi

 

Mahpusların açık ve kapalı aile görüşleri hala yaptırılmamaktadır. Avukat görüşleri de askıya alınmıştır. Acil durumlarda kapalı görüş olarak yaptırılmaktadır. Mahpusların başka koğuşlarda bulunan mahpuslarla yaptıkları spor ve sohbet gibi ortak alan etkinlikleri de iptal edilmiştir. Salgının ülkede görülmeye başlamasından bu yana koğuşların sadece 2 kere dezenfekte edildiği, mahpuslara temizlik ve hijyen malzemesi olarak sadece çamaşır suyu verildiği, başkaca temizlik ve hijyen malzemelerinin mahpuslar tarafından ücreti karşılığı kantinden temin etmeleri gerektiği, sıcak suyun haftada 3 gün verildiği tarafımıza iletilmiştir. Hastane sevklerinin askıya alınmış olduğu, henüz hastaneye giden mahpus olmasa da 3 tane karantina koğuşu olduğu öğrenilmiştir.

 

Van Cezaevleri

 

Van T Tipi, Van Yüksek Güvenlikli, Van F Tipi ve Van M Tipi Kapalı Hapishanelerde yapılan avukat görüşmelerinde; Genel itibariyle cezaevi idareleri tarafından mahpuslara sadece maske verildiği, bunun dışında dezenfektan, eldiven, temizlik malzemesi gibi malzemelerin verilmediği, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının yüksek olduğu, mahpusların dezenfektan ihtiyaçlarını kantinden kendi imkanları ile fiyatını ödemeleri durumunda dahi karşılayamadıkları öğrenilmiştir. Hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığı, koğuşların yaklaşık olarak haftada bir defa dezenfekte edildiği, elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının mahpuslara ücretsiz sağlanmadığı, sadece sıcak su kullanımının daha önce sınırlı miktarda iken şimdi kotasız hale getirildiği, mahpusların aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiği, telefon ile görüş haklarının haftada 10 dakikadan 20 dakikaya çıkarıldığı ancak bu 20 dakikalık görüş hakkının da hafta sonu tek seferde gerçekleştirildiği ayrıca mahpusların telefon görüşmesi için odalardan çıkarıldıklarında kendilerine elle üst araması yapıldığı, mahpusların dışarıdan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediği, mahpusların sağlık hakkına erişimlerinin  sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmedikleri, Hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, cezaevlerinde gerçekleştirilen sayım ve aramaların normal seyrinde devam ettiği ancak görevli personelin maske kullandığı öğrenilmiştir.”

 

Raporun öneriler kısmında ise şunlar belirtildi:

 

* Hamile ve çocuklu kadınların, çocuğun üstün yararı ilkesi gözetilerek serbest bırakılmaları ve infazlarının ertelenmesini,

 

*Çocuk tutukluların bir an önce serbest bırakılmasını,

 

*Adil yargılanma talebiyle ölüm orucu eyleminin 293. gününde bulunan Mustafa Koçak, 109. gününde bulunan Av. Ebru Timtik ve 78. gününde bulunan Av. Aytaç Ünsal'ın salgın hastalık durumunda ciddi risk grubunda bulunması nedeniyle taleplerinin kabulü ile serbest bırakılmasını,

 

*Terörle Mücadele Kanunu (TMK) kullanılarak suçlanan siyasi tutukluların (Milletvekileri, Belediye eş başkanları, belediye meclis ve il genel meclis üyeleri, Avukatlar, Gazeteciler, İnsan hakları savunucuları, aydın ve yazarlar, aktivistler, sendikacılar, öğrenciler gibi) bir an önce serbest bırakılmasını,

 

*Tutuklamanın istisna olduğu gerçeğinden hareketle tüm tutukluların durumlarının dosya üzerinde incelenerek suç tipine göre değerlendirme yapıp tahliye veya ev hapsi benzeri adli kontrol tedbirlerine başvurulmasını,

 

*5275 sayılı İnfaz Kanunun infazda eşitlik ilkesi göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenmesini,

 

*Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; savunma hakkı göz önünde bulundurularak avukat müvekkil görüşmesinin, sadece pandemi döneminde sınırlı kalmak suretiyle, telefon görüşmesi ile sağlanmasını,

 

*Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; Koronavirüs (COVID- 19) ile ilgili bütün kaynaklarda virüsün yayılmasını engellemek için kişisel hijyeni sağlamanın önemine dikkat çekilmektedir. Hapishanelerde mahpusların sağlıklarının korunabilmesi, bulundukları alan ve kendi kişisel temizliklerini sağlayabilmeleri için, acilen temizlik malzemelerinin kendilerine ücretsiz verilmesi ve parası olmayan mahpusların da temizlik ürünlerine erişimi sağlanmalıdır. Hapishanelerde de çevresel ve kişisel hijyenin sağlanması için gerekli önlemleri almak hastalığın yaygınlaşmasını önlemek için azami özen göstermek hapishane idarelerinin ve devletin temel sorumluğudur.

 

*Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; Sağlık Bakanlığı ve Türk Tabipleri Birliği’nin önerileri ve uyarıları dikkate alınarak hapishanelerde görev yapan tüm personelin bilgilendirilmesi, atılması gerekli olan adımların ve uyulması gerekli olan kuralların belirlenmesi, mahpusların iletişim araçlarına erişimlerindeki kısıt dikkate alınarak ilgili personel tarafından bu bilgilerin paylaşılması, aynı zamanda bu bilgileri içeren broşürlerin hazırlanıp mahpuslarla paylaşılması ve telefonla görüş hakkının her mahpusa haftada en az iki kere olacak şekilde uygulanması,

 

*Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; Sağlık çalışanları başta olmak üzere mahpuslarla temas eden tüm çalışanlara koruyucu giysi ve malzeme temin edilmesi, özellikle risk grubunda olan çalışanlar başta olmak üzere tüm hapishane çalışanları için çalışma koşullarını da kapsayacak şekilde gerekli önlemlerin alınması,

 

*İmralı Hapishanesi de dâhil olmak üzere Türkiye’deki tüm hapishanelerde alınmış olan tedbirlerin standartlara uygun olup olmadığı konusunda, (çok ciddi sayılabilecek hak ihlalleri iddiaları olduğu gözetilerek) kamuoyunun bilgilendirilmesi için, aralarında hukukçuların, insan hakları örgütleri ve hükümet temsilcilerinin de bulunduğu bir heyetin kısa süre içerisinde oluşturularak incelmelere başlamaları gerekmektedir.

 

*Koronavirüs salgını nedeniyle aile ve avukatları ile görüşmeleri yasaklanan veya kısıtlanan tüm mahpuslara tanınmış olan 20 dakika yakınları ile telefonla görüşme hakkı, İmralı Hapishanesinde bulunan mahpuslara da sağlanmalıdır.”