ANKARA- İHD, TİHV, ÖHD, ÇHD, SES ve CİSST’in ortak olarak yaptıkları yazılı açıklamada, cezaevlerinde koronavirüsüne ilişkin alınması gereken acil önlemler sıralanarak, çocuğu olan ve hamile kadınlar, çocuk ve hasta tutsakların bir an önce serbest bırakılmaları istendi.  

 

İnsan hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) yaygınlaşarak ölümlere neden koronavirüsü (Covid-19) için cezaevlerinde alınması gereken önlemlere ilişkin ortak yazılı açıklama yayınladı. 

 

‘Cezaevlerinin kötüleşmesine ve hak mahrumiyetine ciddi bir artışa yol açacaktır’

 

Cezaevlerinin kişisel alan ve hijyenin en az bulunduğu kapalı kurumların olduğu ve yoğun hareketli nüfusu olan cezaevlerinin özellikle ve organizasyonu bu tür salgınların yaygınlaşması için oldukça elverişli olduğuna dikkat çekilen açıklamada, “Adalet Bakanlığı açıklamalarına göre Ocak 2020 itibariyle 355 hapishanede 294 bin mahpus olduğu açıklanmıştır. Bu sayılaradan11 bin civarında tutuklu ve hükümlünün kadın olduğu ifade edilmiş, kesin tutuklu ve hükümlü sayıları verilmemiştir. Cezaevlerinde 3 bin 100 çocuk hükümlü ve tutuklu bulunurken, 780 çocuk ise anneleri ile birlikte cezaevlerinde kalmaktadır. Bu durumda cezaevlerinde artırılmış kapasitenin üstünde yaklaşık 66 bin tutuklunun ve hükümlünün bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu da cezaevlerinin fiziksel koşullarının daha da kötüleşmesine ve hak mahrumiyetlerinde ciddi bir artışa yol açmaktadır” denildi.

 

‘Böyle bir ortamda koronavirüs salgınından korunmak mümkün değil’

 

 İHD verilerine göre 2019 yılında tespit edilen 457’si ağır, toplamda 1333 hasta tutuklunun olduğu hatırlatılan açıklamada, “Uzunca bir zamandır hükmen tutuklu dediğimiz, yani cezası onanmamış kişilerin sayısı ise verilmemektedir. Bir başka önemli veri de yıl içinde hapishanelere giren ve tahliye edilen kişilerin sayılarıdır.  TÜİK verilerine göre 2018 yılı içinde ceza infaz kurumlarına 266 bin 889 kişinin giriş kaydı yapılırken aynı dönemde 215 bin 170 kişinin de çıkış kaydı yapılmıştır. Bu yüksek sayıdaki sirkülasyon hapishanelerde bulunan hükümlü ve tutuklu sayısının görünenden çok daha yüksek olduğuna işaret etmektedir. Böylesi bir ortamda Koronavirüs salgınından korunmak pek mümkün gözükmemektedir” diye belirtildi.

 

‘Adalet Bakanlığı’nın hapishanelerle açıkladığı önlemler yetersiz ‘

 

 Açıklamada Türkiye’de bulunan cezaevlerinde mevcut kapasitenin çok üstünde insan nüfusu barındırdığı kaydedilerek, “Bu gibi kapalı kurumlarda virüsün yayılmasının ne kadar ciddi problemler yaratabileceği hali hazırda İtalya ve İran hapishanelerinde görülmektedir. Hapishanelerdeki mahpusların ve hapishane personelinin; mahpus yakınlarının ve avukatların sağlığı sorununun bir halk sağlığı sorunu olduğu göz önünde bulundurularak ilgili kamu kurum ve kuruluşların buralarda da gerekli önlemleri almaları gerekmektedir. Adalet Bakanlığının hapishaneler ile ilgili açıkladığı önlemlerin yetersiz olduğunu belirtmek isteriz” ifadelerinde bulunuldu. 

 

Ortak açıklamada, cezaevlerinde alınması gereken önlemler şöyle sıralandı:

 

*  Ağır hasta mahpusların salgın hastalık durumunda ciddi risk grubunda bulunması nedeniyle serbest bırakılarak infazlarının ertelenmesini, tutuklu olanların serbest bırakılmasını,

 

* Virüsün özellikle 60 yaş üstü kişilerde ölümcül etkisi göz önünde bulundurularak 60 yaş üstü mahpusların tedbiren serbest bırakılarak infazlarının ertelenmesini, tutuklu olanların serbest bırakılmasını,

 

* Hamile ve çocuklu kadınların(780 çocuk anneleri ile birlikte kalıyor), çocuğun üstün yararı ilkesi gözetilerek serbest bırakılmaları ve infazlarının ertelenmesini, Çocuk tutukluların bir an önce serbest bırakılmasını,

 

*Terörle Mücadele Kanunu (TMK) kullanılarak suçlanan siyasi tutukluların (Milletvekilleri, Belediye eş başkanları, belediye meclis ve il genel meclis üyeleri, avukatlar, gazeteciler, İnsan hakları savunucuları, aydın ve yazarlar, aktivistler, sendikacılar, öğrenciler gibi )bir an önce serbest bırakılmasını,

 

*Son dönemde kamuoyu gündeminde olan infaz düzenlenmesine ilişkin yasa teklifi çalışmalarının infazda eşitlik ilkesi, infaz sürelerinin kısaltılması ve dezavantajlı mahpus grupların mağduriyetleri göz önünde bulundurularak derhal yasalaştırılmasını,

 

* Tutuklamanın istisna olduğu gerçeğinden hareketle tüm tutukluların durumlarının dosya üzerinde incelenerek bir an önce tahliyelerinin sağlanmasını,

 

* Mahpusların hak mahrumiyetine sebep olacak(şartla infaz süresinin uygulanması, görüş hakkı, sevk hakkı gibi) disiplin cezalarının uygulanmasından vazgeçilmesini savunuyoruz.

 

* Koronavirüs (COVID- 19) ile ilgili bütün kaynaklarda virüsün yayılmasını engellemek için kişisel hijyeni sağlamanın önemine dikkat çekilmektedir. Hapishanelerde mahpusların sağlıklarının korunabilmesi, bulundukları alan ve kendi kişisel temizliklerini sağlayabilmeleri için, acilen temizlik malzemelerinin kendilerine ücretsiz verilmesi ve parası olmayan mahpusların da temizlik ürünlerine erişimi sağlanmalıdır. Hapishanelerde de çevresel ve kişisel hijyenin sağlanması için gerekli önlemleri almak hastalığın yaygınlaşmasını önlemek için azami özen göstermek hapishane idarelerinin ve devletin temel sorumluğudur.

 

*  Hapishanelerdeki banyo, tuvalet gibi ortak alanların her gün dezenfekte edilmesi,

 

* Mahpusların yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesinin sağlanması, vitamin takviyesi yapılması,

 

* Sağlık çalışanları başta olmak üzere mahpuslarla temas eden tüm çalışanlara koruyucu giysi ve malzeme temin edilmesi, özellikle risk grubunda olan çalışanlar başta olmak üzere tüm hapishane çalışanları için çalışma koşullarını da kapsayacak şekilde gerekli önlemlerin alınması,

 

*Kurumda düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması (sayının arttırılması),

 

*Tüm mahpus, hapishane çalışanı ve mahpus yakınlarından olası belirtiler gösteren kişilerin testlerinin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınması,

 

*Görüşlerin yapıldığı alanlarda mahpusların görüş haklarını ihlal etmeyecek şekilde hızla önlemlerin artırılması ve alanların sıklıkla dezenfekte edilmesi, mahpusların yakınlarıyla haberleşebilmesi için imkanların arttırılması,

 

* Hapishanelere yakın yerlerde bulunan hastanelerde ve mahpuslara sağlık hizmeti verilen sağlık kurumlarında uygun – yeterli sağlık hizmeti verilebilmesi için gerekli önlemlerin alınması,

 

*Mahpusların sağlık kurumlarına ve hastanelere ring araçlarıyla değil; daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması,

 

*Sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde uygulanmasına  özen gösterilmesi,

 

*Hapishanelerde korona virüs salgını ile ilgili alınan/alınacak önlemler, karantina uygulamaları ile mahpusların sağlık durumları konusunda başta mahpusların aile ve avukatları olmak üzere kamuoyunun düzenli olarak bilgilendirilmesi zorunludur.”