VAN - Meydana gelen deprem nedeniyle 10 kişinin yaşamını yitirdiği, yüzlerce yapının yıkıldığı Başkale ilçesinde incelemelerde bulunan KESK heyeti, depremzedelere gerekli yardımın yapılmadığına dikkat çekti. KESK, depremzedelerin kış şartlarına uymayan çadırlarda hijyenik olmayan koşullarda kaldığına dikkat çekti.

 

İran’ın Xoy kentinde 23 Şubat günü meydana gelen ve Van’ın Başkale ilçesine bağlı mahallelerde 10 kişinin yaşamını yitirdiği, yüzlerce yapının yıkıldığı 5.8 şiddetindeki depremin ardından, bölgede incelemelerde bulunan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) incelemelerine dair raporu kamuoyuyla paylaştı. KESK Van Şubesi’nde yapılan açıklamayı, KESK Van Şubeler Platformu adına Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Van Şubesi Hukuk Sekreteri Bilal Dalga gerçekleştirdi.

 

‘Geçim kaynağı hayvancılık zarar gördü’

 

Deprem bölgesinde incelemelerde bulunan heyetin gözlemlerini aktaran Bilal, köydeki yapıların ağır hasarlı olduğunu ifade etti. Ahırların yıkım oranının evlerden daha fazla olduğunu söyleyen Bilal, bu nedenle temel geçim kaynağı olan hayvancılığın da ciddi zarar gördüğünü söyledi. Bilal, “Enkaz altından canlı çıkarılan hayvanlarda da barınakların olmayışından ötürü ölümlerin başlandığı görüldü. Depremin üçüncü günü olmasına rağmen, yaşam alanlarında hayvan ölülerinin olduğu, hayvan standardizasyonu konusunda herhangi bir ilerlemenin kat edilmediği görüldü” dedi.

 

‘Çadıralar kış koşullarına uygun değil’

 

Depremzedelerin kaldığı çadırların kış koşullarına uygun olmadığını söyleyen Bilal, “Sıcak ve soğuk yalıtımında yetersiz kaldığı, yangına ve yağışa karşı elverişsiz, çadırların arasındaki mesafenin yetersiz olduğu, olası bir yangında, yangın geçişlerini hızlandıracağı ve mahremiyet açısından da yetersiz olduğu gözlemlendi. Çadır alanındaki zemin etüdünün uygun olmadığı, çadırların kod-altı kurulduğu ve yağış durumunda çadırların su alma olasılığının yüksek olduğu görüldü. Çadırlara elektrik verilmediği ve bunun da ciddi oranda hava kirliği ve yangın tehlikesine neden olduğu gözlemlenmiştir. Ancak, yeteri düzeyde yakıt malzemesi olmadığı yurttaşlar tarafından dile getirildi” sözlerini kaydetti.

 

‘Kadınlar için tuvalet yeri yok’

 

Deprem nedeniyle su şebekelerinin hasar gördüğü ifade eden Bilal, depremzedelerin temiz suya ulaşamadığı bildirdi. Çadır alanın yakın bulunan okulun açık olan tuvaletinin yalnız erkekler tarafından kullanıldığını söyleyen Bilal, “Çadır alanı içinde tuvalet banyo ve ortak mutfak gibi alanların olması gerektiği önceki deneyimlerle sabittir. Bu çadır alanında üçüncü gün olmasına rağmen kadınlar için henüz bir tuvalet yerinin olmadığı görülmüştür. Gerek hijyen koşulları yönünden gerekse idrar yolu enfeksiyonları ve bulaşıcı hastalıkların oluşması açısından risk teşkil ettiği bilinmektedir” diye konuştu.

 

‘Gıda dağıtımı eşit sağlanmıyor’

 

Kızılay tarafından dağıtılan gıdaya depremzedelerin erişimi noktasında eşitsizlik olduğunu gözlemlediklerine yer veren Bilal, depremzedelere kuru gıda ve meyve dağıtımının olmadığını dile getirdi. Bilal, deprem bölgesindeki çocukların beslenmesi için gerekli hassasiyetin gözlenmediğini kaydederken, bebekler için ise mama-çocuk bezi dağıtımının, kadınlar için de ped dağıtımının yapılmadığını öğrendiklerini paylaştı.

 

‘Sağlık çalışmaları sahada sürdürülmüyor’

 

Bilal, giyim konusunda çocukların ihmal edildiğini belirtti. Çocuklar için yaşanan travmanın etkilerini hafifletecek oyun alanlarının oluşturulmadığı ve çocuklara yönelik sağaltım amaçlı psikolojik destek çalışmalarının yapılmadığını vurgulayan Bilal, “Aile Hekimi ve UMKE’nin kendilerine yapılan başvurularda sağaltım hizmeti sunduğu, ancak halk sağlığı hizmetlerinin sahada sürdürülmediği, dolayısıyla çevre sağlığı açısından çalışmalar yapılmadığı gözlemlenmiştir. Bu durumun halk sağlığı açısından oluşacak risklerin tespit edilmemesine sebebiyet verebileceği düşünülmektedir. İl Sağlık Müdürlüğü’nün bu hususta ivedilikle önlem alması gerekmektedir” ifadelerini kullandı.

 

Heyetin önerileri

 

Yaşanan sorun ve ihtiyaçlar doğrultusunda heyetin gözlemlerine ilişkin önerileri şöyle: “Kuru gıda, kadın hijyen bezi, çocuk bezi, yakacak, battaniye vb. ihtiyaçlarının karşılanarak; çadır alanına tuvalet, banyo ve gerekli hijyenik altyapının oluşturulması, kriz yönetiminin daha koordineli yapılması ve bir an önce özellikle çocuklar için travmaya dönük psiko-sosyal destek çalışmasının yapılması önem arz etmektedir. Ayrıca afetzedelerin maddi kayıplarına ilişkin gerekli hasar tespit çalışmalarının yapılarak bu doğrultuda uğradıkları maddi zararların giderilmesi gerekmektedir. Bu konuda ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının ivedilikle gerekli çalışmaları yapması, yeniden inşanın iklim koşulları, coğrafi özgünlük ve yerel halkın önerileriyle yerelin kültürüne uygun olarak yapılması, deprem bölgesine ulaşım imkânı olan kişilerin psikososyal dayanışma ve acıların paylaşılması açısından ziyaretlerinin önemlidir.”