AMED - İHD Amed Şubesi, Elazığ Kampüs Cezaevleri’ndeki yaşanan hak ihlallerine ilişkin gözlem ve tespit raporunu açıklarken, ihlallerdeki artışa dikkat çekti.  

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Amed Şubesi, Elazığ Kampüs Cezaevleri’nde yaşanan hak ihlallerine ilişkin gözlem ve tespit raporunu dernek binalarında düzenledikleri basın toplantısıyla açıkladı.  Toplantıya İHD Şube Amed Başkanı Ercan Yılmaz ve İHD Cezaevi Komisyonu katıldı.

 

‘Ciddi ihlaller söz konusu’

 

Toplantıda ilk olarak konuşan Ercan Yılmaz, “İHD kurulduğundan bu yana hapishanelerde yaşanan hak ihlallerin sona erdirilmesi, ihlali meydana getirenlerle adli ve idari soruşturmalar sonucunda hesaplaşılması için çok yoğun çalışmalar yürütüyor. Elazığ Hapishanesi’ne yapmış olduğumuz ziyaretin gerekçesi de son dönemlerde özellikle mahpusların mektup yolluyla veya mahpus yakınlarının şahsen şubemize yapmış olduğu başvuruları incelemek üzere ilk ziyaret gerçekleşti. 8 Ağustos’ta Elazığ hapishanesinde ciddi bir ihlal iddiasıyla gündeme geldi” dedi.

 

Ardından İHD Amed Şubesi Yönetim Kurulu üyesi Jiyan Ormanlı, ihlallere ilişkin raporu okudu. Raporda İHD’ye yapılan başvuru ve hak ihlallerine ilişkin şu bilgilere yer verildi: 

 

“Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi’nde, bazı mahpusların başkaca mahpuslar tarafından yaralandığı ve rehin alındığı haberleri kamuoyuna yansıdı.  Şubemiz Hapishane Komisyonu tarafından ilgili hapishanelere 18 Ağustos 2023 tarihinde ziyaretler gerçekleştirilmiştir. İlgili hapishanelerde bulunan tutuklu ve hükümlüler ile gerçekleştirilen görüşmelerde birçok kategorik konuda insan hakları ihlallerinin yaşandığı ifade edilmiştir. Şubemiz Hapishane komisyonu hak ihlalleri iddialarına inceleme ile tespit çalışmalarında bulunmuştur. Ayrıca oluşturulan heyetimiz söz konusu iddialar ile ilgili Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan randevu talep etmiş; ancak başsavcılık tarafından program yoğunluğu ve adli tatil gerekçeleri ileri sürülerek tarafımıza bu aşamada randevu verilmemiştir. Cezaevlerinde yaşanan hak ihlali iddiaları ile ilgili tutsaklar ve tutsak yakınları tarafından İHD Amed Şubesi’ne başvurular yapıldı.

 

Heyetimiz tarafından Elazığ 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu ile Elazığ T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda bulunan mahpuslarla yapılan görüşmeler neticesinde mahpus beyanlarına dayanılarak tespitlerde bulunduk.

 

* Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde; 7 Ağustos 2023 saat 03.00 sıralarında 2 adli mahpus tarafından TMK kapsamındaki dosyalardan tutuklu ve hükümlü olarak bulunan diğer mahpusların odalarına girilerek yaralama, alıkonulma, tehdit ve hakaret fiilleri gerçekleştirilmiştir.

 

* Yine söz konusu saldırı olayının üzerinden uzun bir süre geçmesine rağmen ilgili kurumlar ile soruşturmayı yürüten makamlar tarafından kamuoyunu bilgilendirici ve mahpuslar ile ailelerin kaygılarını giderici bir açıklama yapılmadığı tespit edilmiştir.

 

* Mahpusların saldırı olayı sonrası anlatımları dikkate alındığında; saldırı sonrası yaralama ve diğer fiillerin gerçekleştirilmesi akabinde hastaneye sevklerinin geciktirildiği ve hastane sevklerinin ambulans yerine ring araçları ile gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

 

* Saldırı ve diğer fiillerin gerçekleştirilmesinden sonra ilgili hapishanede adli ve idari soruşturma başlatıldığı, yaşanan olayın mağduru olan mahpusların bir kısmının başka hapishanelere sevk edildikleri tespit edilmiştir.

 

* Olayın faillerinin başka bir hapishaneye sevk edilip edilmedikleri veya başka bir yerde tutulduklarına dair mahpuslara bilgi verilmediği de heyetimizce tespit edilmiştir.

 

Ayrıca heyetimiz tarafından mahpuslarla gerçekleştirilen görüşmelerde bulundukları hapishanede birçok hak ihlali kategorisinde şikâyetler de tarafımıza iletilmiştir. Bunlar; 

 

* İdari Gözlem ve Sınıflandırma Merkezi’nin kararları ile infaz süresini uzatma uygulamalarının yoğun bir şekilde devam ettiği;  bu kararlara ilişkin infaz hâkimlikleri ve ağır ceza mahkemelerine yapılan başvuruların gerekçesiz bir şekilde ret edildiği tespit edilmiştir.

 

* Mahpuslarla yapılan görüşmelerde mahpusların sosyal aktivite hakkının süre bakımından sınırlandırıldığı; belli yayınlar dışında kitap. Gazete ve dergi gibi basılı yayınlara erişimlerinin Anayasa Mahkemesi ve AİHM’nin mahpuslar lehine vermiş olduğu kararlara rağmen engellendiği tespit edilmiştir.

 

* Mahpusların özellikle diş tedavileri ile ilgili hastane sevklerinin geciktirildiği, hapishane idaresi tarafından mahpuslara verilen yemeklerin besin değerinin düşük olduğu ve kantinde satılan ürünlerin hapishane dışındaki fiyatlar ile kıyaslandığında daha yüksek olduğu heyetimizce tespit edilmiştir. 

 

* Hapishane idareleri tarafından sık sık koğuş araması adı altında mahpusların bulunduğu alanlara girildiği ve oda aramalarının özel hayata saygı ilkesine aykırı bir şekilde gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. 

 

* Mahpusların hapishanede yaşadıkları ihlal iddiaları ile ilgili savcılıklar ve resmi kurumlara yapmış oldukları başvurulara cevap verilmediği; bu durumun mahkemeye erişim ve bilgi edinme hakkının ihlalinin oluşturduğu heyetimizce tespit edilmiştir.

 

* TMK kapsamında tutuklu yargılanan veya hükümlü statüsünde olan kadın mahpusların Elazığ Kampüs Hapishanesinde bulunan ve farklı suç tiplerinden yargılanan erkek mahpusların yoğunluklu tutulduğu T Tipi hapishanede tutuldukları, bu durumun kadın mahpuslar açısından güvenli olmayan bir hapishane ortamı yarattığı heyetimizce tespit edilmiştir.”

 

Jiyan son olarak Elazığ 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevleri ile Elazığ T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda bulunan tutuklu ve hükümlüler ile yapılan görüşmelerin sonucu ve tespit ettikleri verilere dayanarak önerileri sıraladı. 

Jiyan, son olarak ise Elazığ 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevleri ile Elazığ T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda bulunan tutuklu ve hükümler ile görüşmeleri sonucu tespit ettiği verilere dayanılarak önerileri paylaştı.

 

Öneriler şu şekilde: 

 

“* Derneğimiz tarafından Elazığ Kampüs Hapishanesi’nde gerçekleştirilen ziyaretler sonucu edindiğimiz kanaate göre; Türkiye’deki infaz rejimi mevzuatı ile politikaları insan onuruna uygun olmayan birçok uygulamaya neden olmaktadır. Mahpusların insan onuruna yaraşır, güvenliklerini esas alan ve ayrımsız bir şekilde infazlarını bitirmeleri için Türkiye’deki mevcut infaz rejiminin mahpuslar lehine revize edilmesi gerekmektedir.

 

* Farklı suç tiplerinden mahpusların aynı hapishane içerisinde veya aynı koridorda bulunan odalarda tutulmaları güvenlik açısından risk oluşturmakta; idarelerin bu konuda gerekli düzenlemeleri yaparak bu uygulamaya son vermesi gerekmektedir.

 

* Bilindiği üzere suç duyurusu niteliğinde olan mahpus başvuruları ile ilgili mahpuslara veya yakınlarına ivedi bir şekilde dönüş sağlanarak gerçekleştirilen işlemlere dair bilgi verilmelidir.

 

* Özellikle İdari Gözlem ve Sınıflandırma Merkezi tarafından mahpusların ‘iyi halli’ olup olmadıkları yönünde hazırlanan raporlarının genellikle hukuki dayanaktan yoksun; soyut gerekçelere dayandırıldığı derneğimiz tarafından birçok kez tespit edilen hususlardan olup; bu nedenle birçok mahpusun infazının belli bir kısmını hapishanede geçirdikten sonra denetimli serbestlik hakkından yararlanması gerekirken infazlarının yakıldığı, ayrıca mahpuslar hakkında düzenlenen iyi halli olmama değerlendirmesi nedeniyle başka hapishaneye sevk taleplerinin yerine getirilmediği görülmemektedir. Bu hususta idari gözlem ve sınıflandırma merkezinin yeniden yapılandırılarak; objektif kriterlere göre karar vermesi gerekmektedir.

 

* Bazı gazetelerin hapishane idaresi tarafından mahpuslara verilmediği tarafımıza aktarılan sorunlardandır. Son dönemlerde gerek Anayasa Mahkemesi gerekse AHİM tarafından benzer konular hakkında verilen ihlal kararlarına dikkate alındığında; mahpusların bilgi edinme hakları dikkate alınarak talep ettikleri gazete ve dergilerin; yasal engellemeler ile sübjektif yorumlamalarla kendilerine verilmemesi uygulamasından vazgeçilmelidir.   

 

* Mahpuslar, savcılıklara suç duyurusu niteliğinde gerçekleştirdikleri başvurular ile ilgili herhangi bir dönüş olmadığından şikâyet etmektedir. Mahpusların savcılıklara ve diğer kamu kurumlarına gönderdikleri şikâyet dilekçeleri ve diğer başvurular ile ilgili ivedi bir şekilde dönüş sağlanmalıdır.”

 

Raporun okunması ardından basın toplantısı sona erdi.