İSTANBUL - 7 Ağustos 1933’te, Irak devlet güçleri ve yerel işbirlikçileri Simele kentinde 5 bin Asuri-Süryani’yi katletti, 60 köy yıkılıp yağmalandı. Yüz yıllardır soykırımlara maruz bırakılan Süryani halkı, Simele Katliamı’nın 90’ıncı yılında katliamın tanınması yönünde çağrılarını sürdürüyor.

 

Hıristiyanlığı kabul eden ilk halk olan Süryani’ler, Bethnahrin’in (Mezopotamya) en eski ve yerleşik halklarından biriydi. Süryaniler, 1915 yılında “kılıç” diye adlandırdıkları Sayfo Süryani Soykırımı’na maruz bırakıldı. Soykırımda ağırlıklı olarak kılıç ve hançerlerle katledildikleri için bu adlandırmayı kullanan Süryaniler her yıl 15 Haziran’da, Sayfo’da katledilenleri anıyor.

 

1924 Hakkari Sürgünü

 

Süryaniler Sayfo’nun ardından da sistematik bir şekilde sürdürülen “faili meçhul” katliamlar, zorla kaybettirmeler ve saldırılarla yaşadıkları travmayı atlatamadan bir diğer soykırım olarak görülen 1924 Hakkâri-Nasturi Sürgünü’nemaruz bırakıldı. 1917-18 yıllarında Colemerg (Hakkari) - Wan ve çevresinden göç etmek zorunda kalan Nasturiler (Doğu Süryaniler), topraklarına geri dönmeye başladıktan sonra bir süre asker ve bölge aşiretlerinin baskılarına maruz kaldı. Takvim 13 Ağustos 1924’ü gösterdiğinde ise dönemin Türkiye Genelkurmay Başkanı’nın hazırladığı, Bakanlar Kurulu’nun da bir gün sonra kabul ettiği raporun ardından alınan kararla, Doğu Süryanilerinin yaşadığı Colemêrg bölgesine karşı saldırı “planları” başlatıldı.

 

80 bin Nasturi - Doğu Süryani’si zorla göç ettirildi

 

12 Eylül 1924 tarihinde de bölgedeki bazı aşiretlerin işbirliği sonucunda Colemerg, Elkê (Beytüşşebap), Oramar, Çelê (Çukurca), Amadiye ve çevresinde yaşayan Doğu Süryanilerin yönelik 26 Eylül’e dek süren saldırı ve katliamlar hayata geçirilmeye başlandı. Saldırılarda yüzlerce Süryani katledildi, kiliseler yağmalanıp yakılırken birçok yerleşim alanı da haritadan silindi. Hakkari Sürgünü sırasında yaklaşık 80 bin Nasturi zorunlu göçe maruz bırakıldı. Katliamlar yalnızca Colemerg ve çevresiyle sınırlı kalmadı, Sayfo’dan sonra Türkiye’de kalabilen bir avuç Turabdin Süryani’lerinin bir kısmı Suriye’ye sürgün edilirken Batı Süryanileri de süregiden soykırım politikalarından ötürü göç etmek zorunda kaldı.

 

1933 Simele Katliamı

 

Kaynaklara göre 7 Ağustos 1933 günü ise 5 bine yakın Asuri-Süryani katledildi. Irak devlet güçleri ve yerel “işbirlikçileri”, tarih 7 Ağustos 1933'ü gösterdiğinde Irak'ın Simele kentinde Süryani ve Asuri Katliamı gerçekleştirdi. Irak’ın Amadia, Zaxo, Duhoq, Şeyhan ve Musul çevresinde “cihat” adı altında gerçekleştirilen katliamda, 4 Ağustos 1933 günü başlayan saldırılar 5 Ağustos'a kadar sürdü. Çoğunluğu Colemêrg-Nasturi Sürgünü sırasında Colemêr’den sürgün edilen Doğu Süryanileri, saldırılardan korunmak için Dicle Nehri kıyısında bulunan Simele’de, o dönem Fransa’nın kontrolünde bulunan Suriye topraklarına geçmek istedi. Burada silahsızlandırılan Süryani’lerin çoğu katledildi. Suriye’ye geçebilen doğu Süryanileri ise yerleştikleri Khabur Vadisi’ndeki Tel Temer ve çevresinde bugün Türkiye destekli ÖSO çetelerinin saldırısına maruz kaldı.

 

Soykırımlara karşı mücadele sürüyor

 

Süryaniler her yıl 7 Ağustos’ta kiliselerde, sokaklarda, meydanlarda, evlerinde ve bulundukları her yerde katledilenleri anıyor. Öte yandan Süryani halkının yüz yıllardır soykırımlarla yüz yüze bırakılmasına karşı ise dünya kamuoyu sessizliğini korumaya devam ediyor. Bununla birlikte Süryaniler hala maruz kaldıkları soykırımların tanınması için mücadele ederken aynı zamanda da tüm tehditlere rağmen topraklarını terk etmeyerek yok olmak üzere olan anadili ve kültürlerini yaşatmak için de büyük bir çaba sarf ediyor.

 

Katliamın 90’ıncı yılında tanınma çağrısı

 

Simele Katliamı’nın üzerinden 90 yıl geçerken, Süryani halkı hala Irak yetkililerini Simele Katliamı’nı tanımaya, Süryani halkını koruma ve destekleme çağrılarını sürdürüyor.