Şehriban Aslan

 

AMED - Kurdistan’da HDP’li belediyelere yönelik kayyım uygulamaları en çok kadın kazanımlarına saldırılar ve kadın düşmanlığı ile hafızalarda ve tarihte yerini aldı.

 

Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) ve Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) 2016 ve 2019 yıllarında kazandığı belediyelere İçişleri Bakanlığı tarafından kayyımlar atanarak halkın iradesi gasp edildi. Atanan kayyımların ilk icraatı da kadın kazanımlarına saldırmak oldu. Şiddet ve katliamla karşı karşıya kalan kadınlar alternatifsiz bırakıldı. 

 

Kayyımların ilk hedefi kadınlar

 

2016 OHAL uygulamaları çerçevesinde Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) çıkartılarak belediyelere kayyım atanması kararı verildi. 11 Eylül 2016 tarihinde DBP’nin 3 büyükşehir, 10 il, 63 ilçe ve 22 belde olmak üzere toplam 95 belediyesine kayyım atandı. Kayyım atanmasıyla onlarca belediye eşbaşkanı özelde kadın eşbaşkanlar, belediye meclis üyeleri, il genel meclis üyeleri gözaltına alınıp tutuklanarak görevinden uzaklaştırıldı. Ayrıca kayyımın ilk icraatlarından biri de kadın derneklerini, kurumlarını ve kadın sığınma evlerini kapatmak oldu. Hatta kadın kurumlarına atanan kayyımlar, kadınlar için hayati önem taşıyan dosyalara el koydu. Kayyımlar yine Amed, Wan ve Mêrdîn’de kadın politikaları daire başkanlıklarının yanı sıra il ve ilçelerdeki kadın müdürlükleri ile kurumlarına erkekleri atadı.

 

Alternatifsiz bırakma politikası

 

Atanan kayyımlar Wan, Amed’in Rêzan (Bağlar) ve Mersin Akdeniz belediyelerine bağlı 4 kadın sığınma evini kapatırken; yerelde şiddet gören ve katliamla karşı karşıya kalan kadınlar alternatifsiz bırakıldı. Yine kadına yönelik şiddeti önlemek amacıyla açılan Amed Büyükşehir Belediyesi’nin kurduğu “Alo Şiddet Hattı” da kapatılarak kadınlar şiddet sarmalına terk edildi.

 

Kadına dair her şeyin düşmanı

 

Yine ekonomik açıdan zorlanan kadınlar için açılan “Çamaşır evleri” ve “Tandır evleri” gibi yerler de kapatıldı. Kapatılan bu iki yer aslında kadınlar için hem ekonomik anlamda hem de sosyal ve psikolojik anlamda büyük destek sağlıyordu. Kadın istihdamı için il ve ilçelerde açılan pazarlar, organik üretimin yapıldığı seralar, kadın parkları, kadın dinlenme alanları, spor tesisleri de kapatılan kurumlar arasında yer aldı.

 

Yine aileler ve çocuklar için büyük önem taşıyan çocuk kreşleri ve Kürtçe dil eğitimi verilen “Zarokistan” kapatıldı. Kayyımlar bununla da sınırlı kalmayıp kreşleri camilere teslim ederek Kur’an kurslarına çevirdi.

 

2019 yılında da aynı icraatlar

 

2019 yılında yapılan yerel seçimlerde halk, kayyım atanan iradesini tekrar seçti. 3 büyükşehir, 5 il, 45 ilçe ve 12 belde belediyesi olmak üzere toplam 65 belediye kazanan HDP’nin elinde sadece 6 belediye kaldı. Kayyımlar 2016 yılında kadınlara ve Kürtlere olan düşmanlığını 2019 yılında da devam ettirdi.

 

Kayyımlar tarafından kapatılan ve işlevsiz bırakılan kadın kurum ve derneklerinin isimleri şu şekilde: Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kadın Sorunlarını Araştırma Ve Uygulama Merkezi (DİKASUM), Peyas (Kayapınar) Belediyesi Ekin Ceren Kadın Merkezi, Sûr Belediyesi Amîda Jîn Kadın Merkezi, Yenişehir Belediyesi Roza Kadın Merkezi, Çinar Belediyesi Jînwar Kadın Merkezi, Farqîn (Silvan) Belediyesi Meya Kadın Merkezi, Licê Belediyesi Nujiyan Kadın Merkezi, Pasûr (Kulp) Belediyesi Zozan Eren Kadın Merkezi, Hêne (Hani) Belediyesi Kadın Merkezi, Bismil Belediyesi Nujin Kadın Merkezi, Êlih (Batman) Belediyesi Selis Kadın Merkezi, Hevi Kadın Atölyesi, Bedlîs Belediyesi Dilan Kadın Merkezi, Mêrdîn Büyükşehir Belediyesi Arin Kadın Merkezi, Qoser (Kızıltepe) Belediyesi Nuda Kadın Merkezi, Nisêbîn Belediyesi Gûlşilav Kadın Merkezi, Şemrex (Mazıdağı) Belediyesi Rewşen Kadın Merkezi, Kerboran (Dargeçit) Belediyesi Çiçek Kadın Merkezi, Dêrik Belediyesi Peljîn Kadın Merkezi, Şirnex Belediyesi Zahide Kadın Merkezi, Cizîr Belediyesi Sitiya Zin Kadın Merkezi, Silopiya Belediyesi Viyan Kadın Merkezi, Wêranşar (Viranşehir) Belediyesi Berjin Amara Kadın Merkezi, Xelfetî (Halfeti) Belediyesi Sara Kadın Merkezi, Wan Büyükşehir Belediyesi Rojin Kadın Yaşam Merkezi, İpekyolu Belediyesi Maya Kadın Yaşam Merkezi, Erdîş Belediyesi Kadın Destek Evi, Miks (Bahçesaray) Belediyesi Kadın Yaşam Merkezi, Colemêrg (Hakkâri) Belediyesi Binevş Kadın Merkezi, Çelê (Çukurca) Belediyesi Bervar Kadın Merkezi, Şemzînan (Şemdinli) Belediyesi Nujîn Kadın Merkezi, Bazîd (Doğubayazıt) Belediyesi Sema Yüce Kadın Merkezi, Sêrt Belediyesi Berfin Kadın Merkezi, Hawêl (Baykan) Belediyesi Arîn Kadın Danışma Merkezi, Gimgim (Varto) Belediyesi Savuşka Kadın Merkezi, Dersim Belediyesi Yaşam Kadın Merkezi ve Akdeniz Belediyesi İştar Kadın Merkezi.

 

Yine 2016 ve 2019 yıllarında atanan kayyımların erkek müdür atadığı kadın merkezleri ve kapatılan kadın alanlarına dair pratikleri şöyle:

 

* Mêrdîn (Mardin) Büyükşehir Belediyesi Kadın Daire Başkanı görevden alınıp memurluktan men edildi.

 

* Mêrdîn Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Gençlik Daire Başkanlığı’na bir erkek müdür atandı.

 

* Mêrdîn Büyükşehir Belediyesi Alo Şiddet Hattı kapatıldı. Kadın Semt Pazarı’nın kurulması için yapılan çalışmalar durduruldu.

 

* Gûlşilav Kadın Merkezi boşaltılarak işlevsizleştirildi, çeşitli kurslar açıldı.

 

* Êlih (Batman) Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü’ne ilk olarak bir erkek müdür atandı, ancak kamuoyunun tepkisinden sonra bir kadın müdür atandı. Selis Kadın Danışma Merkezi’nde görevli sosyolog, Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nde görevlendirildi. Danışma merkezinin faaliyetleri durduruldu.

 

* Amed Büyükşehir Belediyesi’ne atanan kayyımın talimatıyla kentin takımı Amedspor’un kadın futbolcularına ve altyapısına tahsis edilen servis aracına el konuldu.

 

* Sûr Kadın Danışmanlık Merkezi, 20 Kasım 2019’da Amîda Jîn Kadın Danışmanlık Merkezi adıyla yeniden açıldı. Ancak 21 Aralık 2019’da Sûr Belediyesi’ne atanan kayyım bir gün sonra merkezin kadın sorumlusunu görevden uzaklaştırarak yerine erkek atadı.

 

* Bismîl’de belediyeye ait yaklaşık 200 dönüm ekilebilir bağ, bahçe alanında üretim yapan ve yaklaşık 50 ailenin geçimini sağlayan kadın kooperatifi kapatıldı.

 

* Sêrt Belediyesi bünyesinde açılan Berfin Kadın Danışmanlık Merkezi ve Kadın Yaşam Merkezi kayyım tarafından işlevsizleştirildi, kadın çalışanların görev yerleri değiştirildi.

 

* Wan’da, Kadın Politikaları Daire Başkanlığı’nda çalışan birim müdürü ile birlikte 11 kadın çalışan açığa alındı.

 

* Amed’de Kadın Politikaları Daire Başkanı gözaltına alınarak görevden uzaklaştırıldı, kadın çalışanların birçoğu görevden alındı.

 

* Wan’ın Erdîş (Erciş) Belediyesi Kadın Politikalar Müdürlüğü bünyesinde faaliyet yürüten Kadın Yaşam Merkezi kapatıldı.

 

* Qelqelî (Özalp) Belediyesi’nde kadınların istihdamı amacı ile kurulan iki seranın çalışmaları durduruldu. Çilkezî (Kırkörük) Kadın Kültür Merkezi kapatıldı.

 

* Sêrt Belediyesi tarafından kadınların organik tarım yapmaları için verilen 20 dönümlük ekili araziyi, kayyım kendi çalışmaları gibi basına sundu.

 

* Wan’ın (Van) Bêgirî (Muradiye) Belediyesi bünyesinde kurulan Ayşe Şan Kadın Kütüphanesi ve Konukevi kapatıldı.

 

* Erzirom (Erzurum) Gogsî (Karayazı) Belediyesi Kadın Dinlenme Evi işlevsiz hale getirildi.

 

* Qers (Kars) Belediyesi’nde kadın emeğini görünür kılmak amacıyla açılan Mor Cafe’nin ismi Turkuaz Kafe; Mor Hat’ın ismi ise Kadın Dayanışma Hattı olarak değiştirildi.

 

Yeni bir seçim daha kapıda

 

2016 yılından bu yana sistematik olarak uygulanan kayyım eliyle gasplar, halk değil rant belediyeciliğini beraberinde getirdi. 9 yıldır Kurdistan’daki halklara, kadınlara dönük geliştirilen, Kürtçeyi yok sayan kayyım politikalarına karşı halklar 31 Mart 2024’te yeniden sandıklara gidecek. Daha şimdiden hazırlıklarına başlanan yerel seçimlerde yurttaşlar, 2019 yılında olduğu gibi bir kez daha kayyım politikasına karşı sandıkların başında olacak.