Elfazi Toral 

 

WAN - Cezaevlerinde sistematikleşen uygulamaların hasta tutsaklar üzerindeki etkisine dikkat çeken Avukat Sunay Özemre, “Ağır hasta tutsakların haklarını gözardı etmek hukuki değildir. Ülkeler bazında bile kişinin yaşam ve sağlık hakkı suçtan daha üstündür” dedi. 

 

Cezaevlerinde tutsaklara yönelik baskı ve işkence, sistematikleşen uygulamalarla gün geçtikçe ağırlaşıyor. Yaşama dönük ihlallerle birlikte işkence alanına dönüşen cezaevlerinde durumu giderek kötüleşen hasta tutsakların tedavilerinin engellenmesi ve tahliyelerin ertelenmesi durumu ise devam ediyor. İnsan Hakları Derneği (İHD) verilerine göre, 2022 yılında 78, 2023 yılının ilk 5 ayında ise 15 tutsak cezaevinde yaşamını yitirdi. Bununla birlikte çok sayıda tutsak da şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti. 

 

İHD’nin verilerine göre, 651'i ağır olmak üzere bin 517 hasta tutsak cezaevinde.  En son örneği ise geçtiğimiz haftalarda ağır hasta tutsak listesinde olan 30 yıldır cezaevinde olan Abdulhalim Kırtay, 22 Mart'ta tahliye edildikten 51 gün sonra 12 Mayıs'ta yaşamını yitirdi. Aynı şekilde Bedlîs’te 2014 yılında yargılandığı dosyadan “örgüt üyeliği” iddiasıyla 15 yıl hapis cezası verilen ve 9 yıl cezaevinde bulunan tutsak 31 yaşındaki Behçet Kaplan, 15 Mayıs’ta bulunduğu Ahlat T Tipi Cezaevi’nde yaşamını yitirmişti.  Cezaevlerinde bulunan siyasi tutsakların sağlık ve yaşam hakları gün be gün ellerinden alınıyor. 

 

Cezaevlerinde yaşanan ihlaller ve tutsakların durumuna ilişkin Avukat Sunay Özemre değerlendirmelerde bulundu.

 

‘Eşit davranılmalı’

 

Cezaevlerinin, tutsakların en savunmasız oldukları alanlar olduğuna dikkat çeken Sunay, cezaevlerinde bazı tedbirlerin alınması gerektiğini söyledi. Ağır hasta tutsaklara yönelik bir düzenleme olmadığını belirten Sunay, “Özellikle ağır hasta tutsaklar için maalesef gerekli tedbirler alınmıyor. Bunlara yönelik gerekli düzenlemeler yapılmalı. Bu düzenlemeler belli bir suça yönelik bir düzenleme değil bütün tutsaklara eşit davranmak gerekli” dedi. 

 

‘Tutsaklar keyfi olarak cezaevinde tutuluyor’

 

Cezaevlerinde bulunan tutsaklara keyfi uygulamalar söz konusu olduğunu dile getiren Sunay, “Kanuni açıdan değerlendirdiğimizde cezaevlerinde tutsaklar ağır koşullara tabi tutulduğunda, hasta olduklarında bu durum değerlendirilip o şekilde belli tedbirlere tabi tutulmaları gerekirken maalesef bazı tutsaklar çok keyfi bir şekilde tutuluyor. Bu da, kişi üzerinde hak ihlallerine sebep oluyor” diyerek, cezaevlerinde keyfi yaptırımların yaşandığına işaret etti. 

 

İnsan hakları savunucularına çağrı 

 

Hak ihlallerinin tutsaklar üzerindeki etkisine değinen Sunay, söz konusu ihlallerin, kişinin yaşam hakkının tamamen kısıtlanmasına yol açtığını vurguladı. Sunay, “Tutsaklar, yaşam hakkı ihlaliyle karşı karşıya kaldığında bir sonraki hak ihlallerinin önü de açılıyor. Tutsaklar, hak taleplerinden mahrum bırakılıyor” diyerek bu konuda insan hakları savunucularına seslendi. 

 

‘Tutsakların haklarını göz ardı etmek hukuki değil’

 

“Tutsakların yaşamları her şeyden değerlidir” diyen Sunay, haklı ve haksız olmanın bir öneminin olmadığını söyledi. Sunay devamında, “İlk başta cezaevlerinde bulunan tutsakların yaşam hakları ve sağlıkları üzerinde durulması gerekiyor. Hasta tutsakların yaşam hakkı için yeni mevzuatlar çıkarılmalı. Ağır hasta tutsakların durumuna el atılması gerekiyor. Savunmasız bir şekilde cezaevlerinde bulunan tutsakların haklarının gözardı edilmesini vicdani olarak da hukuki olarak da doğru bulmuyorum. Adil bir şekilde cezaevinde bulundurulması gerekiyor. Çünkü tutsakların aile ve avukat görüş hakkı ve kendini savunma hakkı vardır. Tutsakların sağlık ve yaşam hakları suçtan daha üstündür” diyerek cezaevlerinde yaşanan ihlallere değindi. 

 

‘Tutsakların yaşam haklarını koruma yükümlülüğümüz var’

 

Tutsakların yaşam hakkının korunması gerektiğinin altını çizen Sunay, “Tutsakların yaşam haklarını koruma yükümlülüğümüz var. Kendi yaşamını, kendi sağlığını koruyamayan bir insanın yaşamının, sağlığının ve haklarının hukuken sağlanması gerekiyor. Ülkeler bazında düşündüğümüz zaman kişinin yaşam ve sağlık hakkı suçtan daha üstündür. Hasta tutsakların sağlıkları gözardı edilmemeli. Maalesef bu konu hakkında hiç kimse hiçbir şey yapmıyor. Bir kişinin belli bir yaşın üstüne geldiği zaman cezaevinde kalmaması gerekiyor. Sağlık sorunu yaşayan tutsakların cezaevinde bulunmaması gerekiyor” diye konuştu.