HABER MERKEZİ - Tiroid hastalıkları, iyot eksikliği açısından riskli bölgelerde daha sık görülüyor. Özellikle kadınlarda sık görülen tiroid hastalıklarına karşı, yeterli düzeyde iyot almaya özen göstermesi gerekiyor. 

 

Boynumuzda “adem elması” diye tabir edilen bölgenin altında yer alan küçük bir organ olan tiroid bezi, vücudumuz için hayati öneme sahip hormonları salgılıyor. 25 Mayıs Dünya Tiroid Günü dolayısıyla uzman doktorlar Kadir Aydın, tiroid bezi hastalıklarının neler olduğunu, belirtilerini, risk faktörlerini ve beslenmede dikkat edilmesi gerekenleri anlatıyor. 

 

Tiroid bezinin, metabolizmanın çalışması için gerekli T3 (triiodotironin) ve T4 (troksin) hormonlarını salgıladığını söyleyen Kadir, “Salgılanan bu hormonlar kana karışarak beyin, kalp, karaciğer, böbrek, mide ve bağırsak sistemi gibi hayati önemi olan organlar ile saç, tırnak gibi hemen hemen tüm dokulara etki ederek fonksiyonlarını düzenler. Bir nevi metabolizmanın yakıtıdır. Günlük yaşantımızda gerekli enerjinin sağlanması, uyku düzeni, emosyonel durumu etkilediğinden dolayı ruh sağlığı açısından da önemlidir” diyor.

 

Tiroid bezinin sık görülen hastalıkları neler?

 

Tiroid bezinin birçok hastalığı bulunuyor. Toplumda sık görülmekle birlikte hastaların birçoğu rahatsızlığının farkında bile değil. Hastalık genel olarak kadınlarda daha sık görülüyor. Kadir bu duruma ilişkin şunları dile getiriyor: “Tanı için vücuttaki T3, T4, TSH hormon düzeylerine ve gerekiyorsa oto antikorlara (Anti TOP/ Anti TG) bakılır. Tiroid bezinin yapısı ve nodül olup olmadığı, tiroid ultrasonografisiyle değerlendirilir.  Nodüllerin detaylı incelemesinde tiroid sintigrafisi veya gerekirse iğne biyopsisine başvurulabilir.” 

 

Tiroid hastalıklarının belirtileri neler?

 

Mevcut hastalığa bağlı olarak belirtiler de farklılık gösterebiliyor. Kadir bu belirtileri şöyle özetliyor: “Hipotiroidi durumunda metabolizma yavaşlayacağından dolayı halsizlik yorgunluk, uyku hali, üşüme hissi, kilo artışı, kabızlık, saçlarda dökülme, tırnaklarda kırılma, depresyon, kolesterol ve tansiyon yüksekliği, ciltte kuruluk, ses kalınlaşması; ciddi hipotiroidilerde ellerde, yüzde göz kapaklarında dilde ve ayaklarda şişlik ve kalp yetmezliği görülebilir. Hipertiroidi durumunda ise çarpıntı, kalp ritim bozuklukları, aşırı terleme, ellerde titreme, ishal, gözlerde canlı bakış, aşırı sinirlilik, uykusuzluk, saç dökülmesi, kilo kaybı olabilir. Nodül veya guatr durumunda; boyunda şişlik, yutkunurken takılma hissi, yutma güçlüğü, gıcık hissi olabilir.”

 

Risk faktörleri neler? 

 

Tiroid hastalıkları, Türkiye gibi iyot eksikliği açısından riskli bölgelerde daha sık görülüyor. Kadınlarda daha sık görülmekle beraber erkeklerde de riskli olabileceği vurgulanan Tiroid hastalığına dair aile öyküsü olanlar, radyasyon maruziyeti, çevresel etkenler, sağlıksız beslenme ve bağırsak sağlığı bozuk olanlarda daha sık gözleniyor.  Kadir, “Tiroid hastalığından şüphelenilen durumlarda hastaların uzman doktorlara görünmesi ve gerekli incelemeler sonrası tedavinin düzenlenmesi gerekiyor. Mevcut duruma göre tiroid replasman tedavisi, antitiroid tedavisi, cerrahi veya radyoaktif iyot tedavisi de mümkündür” diye belirtiyor. 

 

Tiroid hastaları beslenmede nelere dikkat etmeli?

 

Hipotiroidik hastalarının öncelikle yeterli miktarda iyot almaya özen göstermesi gerektiği vurgulanırken, bunun için deniz ürünleri, hindi eti, kırmız et, ceviz, keten tohumu, dereotu, Hindistan cevizi, mercimek, tam tahıllı ürünler, kabak çekirdeğinin tüketilmesi gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca Lahana, karnabahar, turpgiller, brokoli, şalgam, soya gibi bazı besinler, guatrojenik olarak adlandırılırken, hipotiroid hastalarının bu ürünleri dikkatli bir şekilde tüketmesi öneriliyor. Kadir, “Hipertiroidi de (örn: Graves) iyotsuz tuz kullanılmalı, iyot tüketiminden kaçınılmalıdır. Ayrıca deniz mahsulleri, süt, turp, mor lahana, kuruyemiş tüketimi azaltılmalıdır. Selenyum ve çinko tiroid hormonlarının dönüşümü ve normal çalışması için gerekli yardımcı minerallerdir ve eksikliğinde T3, T4 normal normal olsa dahi etkinliğinde sorun yaşanabilir. Ceviz, badem, kabuklu deniz ürünleri, balık, et, sebze ve meyveler, kepekli unlar, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri, patates gibi gıdalar tüketilebilir. B12 ve B9 vitaminlerinin de tiroid enerji metabolizmasında önemli role sahip olduğu gösterilmiştir ve eksikliği giderilmelidir. Kafein, alkol ve sigara tüketimi azaltılmalıdır” sözlerine yer veriyor.