14 Mayıs 1940: Emma Goldman yaşamını yitirdi

  • 09:05 14 Mayıs 2023
  • Tarihte Bugün
 
"Dans edemediğim devrim, devrim değildir" sözleri ile tarihteki yerini alan Emma Goldman, 27 Haziran 1869'da Litvanya'da yahudi bir ailenin kızı olarak doğdu. 13 yaşında iken ailesiyle St. Petersburg’a taşınarak, okulu bırakıp fabrikada çalışmak zorunda kalan Emma, 15 yaşlarına geldiğinde babası onu evlendirmek istedi. Emma babasına karşı çıktı ve evlenmedi. 17 yaşındayken kardeşiyle birlikte ABD’ye göç etti. 
 
1886’daki Haymarket Olayı’nın neticesinde dört anarşistin asılması Emma’nın anarşizme olan inancını arttırdı. 1887’de evlendi, ancak anarşist harekete katılıp evliliğini sürdürmemeye karar verdi. Daha sonraları ABD’deki anarşist hareketin öncülerinden Alexander Berkman’la tanıştı. 
 
Defalarca tutuklanan Emma, “İş isteyin. Eğer iş vermezlerse, ekmek isteyin. Eğer ekmek vermezlerse, ekmeğinizi alın” sözleriyle otoriteye karşı kışkırttığı gerekçesi tutuklanma nedenlerinden biri oldu. Bir keresinde tutuklanma nedeni dağıttığı doğum kontrolü hakkında bilgilendirici dokümanlardı. Başka bir sefer de Alexander ile birlikte “Zorunlu Askerliğe Hayır” isimli kurdukları birlik ve Birinci Dünya Savaşı'na karşı düzenledikleri gösteriler nedeniyle tutuklandılar. İki yıl hapiste kaldılar. Sonra, Amerikan vatandaşlığından çıkarılarak Rusya’ya sürüldüler.
 
1931’de “Hayatımı Yaşarken” isimli otobiyografisini yayımlanan Emma, 1936’da İspanyol Devrimi'nin başlamasından kısa bir süre önce Alexander intihar etti. Emma ise aynı yıl, 67 yaşında, İspanyol Devrimi'ne katılmak için İspanya’ya gitti.
 
Emma, 14 Mayıs 1940 yılında yaşamını yitirdi ve Haymarket İsyanı'nda hayatını kaybedenlerin yanına defnedildi.
 
Tarihte bugün yaşanan gelişmelerden bazıları şöyle:
 
1918: Marie Smith Jones yılında 14 Mayıs 1918 yılında doğdu. Kendi anadilinde Udach’ Kuqax*a’a’ch’, yani “ İnsanları uzaktan çağıran ses” anlamına gelen ve Alaska'da Eyak dilini konuşan ve hayatta olan son kişiydi. Marie aynı zamanda kabilesinin, sadece Eyak atalarına sahip olan son üyesi ve reisi idi. 
 
2008:  Kadınların Medya İzleme Grubu (MEDİZ) tarafından yürütülen “Medyada Cinsiyetçiliğe Son” kampanyasının bir parçası olarak cinsiyetçi reklamlara karşı, Beyoğlu’ndaki Reklamcılar Derneği önünde eylem yapıldı. Medyanın genelinde egemen olan cinsiyetçi dil, söylem ve zihniyetten artık bıktıklarını dile getiren kadınlar, bu tarzda reklamlara son verilmesini istediler. Basın açıklamasında, “Cinsiyet ve cinselliğe dair önyargılar üreten, cinsiyetçi tabuları yansıtan reklamlar görmek istemiyoruz. Bizler cinsiyet ayrımcılığı yapan tüm reklam filmlerini kınıyor ve bu ürünleri tüketmiyoruz! Reklamcıları sorumlu davranmaya, tüketici derneklerini mücadele etmeye, tüm kadınları reklamlarıyla kendilerini aşağılayan ürünleri almamaya davet ediyoruz” denildi.
 
2021: “Her yerde her türlü emek hallerimiz için” sloganıyla yola çıkan Kadın İşçi gazetesi, kadın işçilerle dayanışma göstermek amacıyla Kadinİşçi Hukuk Danışma hattını kurdu.
 
2022: Almanya'nın Köln kentinde tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren, PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın çağrısı üzerine 1999 yılında Avrupa'dan Türkiye'ye gelen 2'nci Barış Grubu üyesi ve Kürt siyasetçi Aysel Doğan, memleketi Dersim'de son yolculuğuna uğurlandı.