13 Mayıs 1914: Bilim insanı Antonia Ferrin Moreiras doğdu
- 09:07 13 Mayıs 2023
- Tarihte Bugün
Bilim insanı Antonia Ferrin Moreiras, 108 yıl önce doğdu. Matematikçi olan Antonia aynı zamanda dönemin ilk kadın Galiçyalı gökbilimciydi.
Astronomiye katkıları, ay tarafından yapılan yıldız örtülmeleri, çift yıldızların ölçüleri ve astronomik ölçümlerin yanı sıra yıldızların iki dikeyden geçişinin belirlenmesiydi. Antonia, tüm bunları, Santiago de Compostela Üniversitesi (USC) Gözlemevi’nde çalışırken başardı. 1963’te astronomi konusunu içeren bir tezi savunan ilk İspanyol kadın olma özelliğini taşıyan Antonia’nın tezi USC Matematik Fakültesi’nde savunulan ilk tez oldu.
Tarihte bugün yaşanan gelişmelerden bazıları şöyle:
1887: Avustralyalı eğitimci ve psikolog Lorna Myrtle Hodgkinson, dünyaya geldi. Lorna, Harward Üniversitesi’nden doktora derecesi alan ilk kadın oldu.
1888: Brezilya’da köleciliğin son bulmasına öncülük eden Prenses Lei Aurea, ebeveynlerinden alınan tüm çocukları serbest bırakan bir yasayı 28 Eylül 1871’de, köleleri serbest bırakan yasayı ise 1885’de imzaladı. Üç yıl sonrasında ise Lei Aurea liderliğinde köleliği sonlandıran yasa kabul edildi. Yasanın özlü olması, kölelerin özgürleştirilmesi için hiçbir koşulun olmadığını açıkça ortaya koymayı amaçlıyordu. Ancak, serbest bırakılan kölelere önceki yaşamlarına dair herhangi bir destek sağlanmadı. Köleliğin kaldırılmasından önce, varlık sahibi olmaları veya eğitim almaları yasaklanmıştı, ancak serbest bırakıldıktan sonra eğitim ve siyasi temsil olmadan Brezilya’da ekonomik ve sosyal statü kazanmak için mücadele etti.
1888: Danimarkalı bir sismolog ve jeofizikçi Inge Lehmann, doğdu. 1936’da dünyanın erimişi bir dış çekirdek içinde katı bir iç çekirdeğe sahip olduğunu keşfeden İnge’den önce sismologlar, dünyanın çekirdeğinin tek bir erimiş küre olduğuna inanıyordu, ancak sismik dalgaların dikkatli ölçümlerini açıklayamıyordu. Inge, sismik dalga ölçümlerini analiz etti ve ölçümlerle eşleşen sismik dalgalar üretmek için dünyanın katı bir iç çekirdeğe ve erimiş bir dış çekirdeğe sahip olması gerektiği sonucuna vardı. Diğer sismologlar test etti ve sonra Inge’nın açıklamasını kabul etti. Inge, ayrıca 104 yıldan fazla yaşamış olan en uzun ömürlü bilim insanlarından biriydi.
1907: “Rebecca”, “Kuşlar”, “Jamaika Hanı”, “Kuzenim Rachel” ve “Günah Keçisi” gibi eserleri sinemaya da uyarlanan İngiliz yazar Daphne du Maurier, bugün Londra’da doğdu. Sanatçı bir ailenin üç çocuğundan ikincisiydi. Erken yaşta yazmaya başladı. Ailenin sanat çevreleriyle olan bağları da edebi kariyerini kurmasına yardımcı oldu. Daha otuzuna basmadan dört kitaba imza atmıştı. 1938’de yayımlanan beşinci romanı Rebecca, çok büyük bir başarı elde ederek ABD Ulusal Kitap Vakfı tarafından ödüllendirildi; satış rakamı milyonlara ulaştı. Daphne’nin gotik tarzı, ünlü gerilim ustası Alfred Hitchcock’u da cezbetmiş olmalı ki bir yıl arayla, yazarın iki romanını birden sinemaya uyarladı.
1946: ABD’li insan hakları savunucusu Zara Dupont, 24 Şubat 1869’da Kentucky, Louisville’de dünyaya geldi. Louisville’deki hastanenin yönetimine katılan Zara, oy hakkının verilmesi için Ohio’ya taşındı. 1910’da kadınların oy hakkı için mücadele eden Zara aynı zamanda oy hakkı için açılan derneğin ilk Başkan Yardımcısı olarak görevine devam etti. Bethlehem Steel ve Montgomery Ward’da sivil haklar için de mücadelesini sürdüren Zara, bugün hayata veda etti.
2002: Alman parlamenter Claudia Roth, Ayvaz Gökdemir’e açtığı hakaret davasından kazandığı 15 bin mark tutarındaki tazminatı Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’na bağışladı. Claudia Roth, İngiliz parlamenter Pauline Green ve Fransız parlamenter Catherine Lalumiere ile birlikte 1995 yılında Türkiye’yi ziyaret etmiş ve dönemin Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir’in sözlü saldırısına maruz bırakılmıştı. Doğru Yol Partili Ayvaz Gökdemir, üç kadın parlamenter hakkında “üç fahişe” ifadesini kullanmıştı. Ayvaz Gökdemir hakkında Türkiye mahkemelerinde hakaret davası açan Claudia Roth, o dönemde Avrupa Parlamentosu Yeşiller Grubu’nun başkanlığını yürütüyordu. Claudia’yı haklı bulan mahkeme, Ayvaz Gökdemir’i tazminat ödemeye mahkum etti. Claudia Roth tazminat davasından kazandığı parayı Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’na bağışlamak için İstanbul’a geldi ve Alman Konsolosluğu’nda, kadın örgütlerinden katılımcıların da bulunduğu bir buluşma ile parayı Mor Çatı’dan kadınlara teslim etti.