HABER MERKEZİ - Başta Mereş ve Hatay olmak üzere 10 ili etkileyen depremler sonrası bölgedeki binaların yönetmeliklere uygun yapılıp yapılmadığı tartışma konusu.

 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre deprem bölgesindeki 10 ilde hanehalklarının yarıdan fazlası 2001 ve sonrasında inşa edilen binalarda ikamet ediyordu. Depremde yıkılan binaların arasında yeni yapılan yapıların da bulunması, gerekli denetimlerin yapılıp yapılmadığı tartışmasını yeniden gündeme getirdi.

 

TÜİK’in “Bina ve Konut Nitelikleri Araştırması”na dayanan resmi verilerde bu sorulara yanıt bulmak mümkün. Veriler “ikamet edilen binanın inşa yılına göre hanehalkı sayısı ve oranı”nı gösteriyor. Yani, hanelerin kaçının kaç yıllık binada yaşadığını gösteriyor.

 

Euronews’in hazırladığı habere göre 2021 itibariyle Türkiye’de 25 milyon 330 bin hanehalkı bulunuyor. Bunların yüzde 47,4’ü 2001 ve sonrasında inşa edilen binalarda ikamet ediyor. Yüzde 30,9’u ise 1981-2000 yılları arasında inşa edilen konularda yaşıyor. 1980 ve öncesinde inşa edilen binalarda yaşayanların oranı yüzde 12,6. Yaşı bilinmeyen binalarda oturanların oranı da yüzde 9,1.

 

Depremden etkilenen illerdeki binaların yaşı

 

TÜİK’in 2021 verilerine göre bu illerde ikamet eden hanehalkı sayısı 3 milyon 305 bin idi. Bunların yüzde 51,1’i 2001 ve sonrasında inşa edilen binalarda ikamet ediyordu. Depremden etkilen 10 ildeki hanelerin yüzde 27,8’i ise 1981-2000 yılları arasında inşa edilen konutlarda yaşıyordu. 1980 ve öncesi inşa edilen binalarda ikamet edenlerin oranı yüzde 10; yaşı bilinmeyen konutlarda ikamet edenlerin oranı ise yüzde 11,2.

 

Riha başı çekiyor

 

Depremden etkilenen 10 ile daha yakın baktığımızda şu sonuç ortaya çıkıyor: 2001 ve sonrası inşa edilen binalarda ikamet eden hanehalkı oranında yüzde 61 ile Riha zirvede. Bu oran Amed ve Mereş’te yüzde 58, Semsûr (Adıyaman), Kilis ve Dîlok’ta (Antep) yüzde 52, Hatay’da yüzde 50, Meletî’de yüzde 48, Osmaniye’de yüzde 47 ve Adana’da yüzde 39.

 

Yeni binada yaşayanların oranının en yüksek olduğu iller

 

Türkiye genelinde 2001 ve sonrası inşa edilen binalarda ikamet eden hanehalkı oranının en yüksek olduğu il ise yüzde 70 ile Çewlîg (Bingöl). Bu oran Wan’da yüzde 68, Şirnex’te yüzde 66 ve Sêrt’te yüzde 63. Başkent Ankara’da ise hanelerin yüzde 55’i 2011 ve sonrasında inşa edilen konutlarda yaşarken bu oran Antalya’da yüzde 53.

 

Eski binalar en çok hangi şehirlerde?

 

2001 ve sonrası inşa edilen binalarda ikamet eden hanehalkı oranının en düşük olduğu il ise yüzde 28 ile Zonguldak. Bu şehri yüzde 34 ile Bartın, yüzde 36 ile Sinop, yüzde 37 ile Rize ve Karabük izliyor.

 

İstanbul ve İzmir’de binalar kaç yaşında?

 

TÜİK 2021 verilerine göre İstanbul’da hanehalkının yüzde 46’sı 2001 ve sonrasında yapılan konutlarda ikamet ediyor. Bu oran İzmir’de yüzde 41. Öte yandan tüm bu veriler 2021 yılına ait. 2022 yılında inşa edilen konutlar da eklendiğinde 2001 ve sonrasında yapılan binalarda oturanların oranı daha fazla yükselecek.

 

Bu durumda Türkiye’de hanehalklarının yaklaşık neredeyse yarısı son 20 yılda inşa edilen konutlarda ikamet ediyor.