Kürt müziğinin unutulmaz seslerinden Fatma Îsa, 15 Ocak 2010’da yaşama veda etti. “De Miho” ile hafızalarda yer edinen Dengbêj Fatma Îsa, 1934 yılında Azerbaycan’ın Erezegin köyünde dünyaya gelir. Fatma’nın doğumundan üç yıl sonra ailesi büyük sürgüne katılır. Ermenistan'ın Hamzali köyünde yaşamaya başlayan Fatma, 6 yaşında annesini, 8 yaşında ise babasını kaybeder. Henüz 14 yaşındayken evlendirilen Fatma, yaşadığı acılarını klamları ile dile getirir. Çevresindeki dengbêjleri dinleye dinleye çocukluğundan beri büyüleyen sesi ile dengbêjler divanına giren Fatma için, bir ezgiyi bir kere dinlemek yeterlidir. Fatma’nın yaşadığı dönemde kadınların şarkılar seslendirmesi neredeyse günah sayıldığından, Fatma da klamlarını kadınlar meclisinde, düğünlerde kadınların toplandığı divanlarda, yaylalarda kadınlar arasında söyler.

 

İlk klamı kaydedilir…

 

Aynı dönemde Kürtçe yayın yapan Erivan Radyosu ise, özellikle Müslüman Kürtler arasında sesi güzel kadınların varlığından haberdardır. Radyo 1972’lerde bölgenin ileri gelenleri ile birlikte, halk arasında güzel sesli olanların tespiti için bir çalışma başlatır. Bu dönemde “artık yaş olarak ilerlediği için stran söylemesinde bir sakınca bulunmayan” Fatma, radyoya yönelir. Fatma Erivan Radyo'sunda "De Miho" parçasını bir kez söyler. Kısa sürede en çok dinlenen ve istek alınan klasikler arasında yer alır. Daha sonra radyo için 4 parça daha söyler. Fatma İsa, sadece bir defa söylediği bu şarkılarla Kürt toplumunu sesiyle büyülemeyi başarır. Radyoda söylemesinin ardından toplumsal baskıya maruz kalan Fatma bir daha radyoda klamlarını seslendirmez. 

 

‘De Miho’ ile defnedilir

 

Sürgünde yaşadığı Moskova'nın Krasnodar bölgesinde 15 Ocak 2010 tarihinde hayata gözlerini yuman Fatma geriye tek parçayla büyük bir ses bırakır. Cenazesi Krasnodar'da bulunan Kürt kurum temsilcilerinin katılımıyla kalabalık bir kitle tarafından toprağa verilir. Cenazede Fatma'nın sembolü haline gelen "De Miho" stranı, dengbêjler tarafından seslendirilir. Mütevazi bir yaşam süren Fatma, geriye unutulmayacak bir ses ve miras bırakır.

 

Tarihte öne çıkan diğer önemli olaylar şöyle:

 

1919: Dünya kadın özgürlük mücadelesinin ve sosyalist hareketinin önemli öncülerinden Rosa Luxemburg, 103 yıl önce bugün tutuklandı. Bu tutuklanma Rosa’nın katledilişine varan bir işkencenin başlangıcı olacak ve Rosa’nın cenazesi bir kanala atılmış olarak bulunacaktı.

 

1968: Kendilerine Jeannette Rankin Tugayı adını veren 5 bin kadın, ABD’nin Vietnam’ı işgalini protesto etti. 87 yaşındaki savaş karşıtı feminist Jeannette Rankin, yürüyüşün en önündeydi. Yürüyüşte "Kızkardeşlik Güçlüdür" sloganı ilk kez atıldı ve ardından tüm dünyaya yayıldı. ABD Kongresi’nin ilk kadın üyesi olan Jeannette, oy hakkı mücadelesinin kazanımla sonuçlanmasından sonra savaş karşıtı mücadelenin bir parçası oldu. 2’nci Dünya Savaşı’nda ABD’nin Japonya’ya saldırmasına karşı oy veren tek milletvekili oldu. 

 

2006: Sosyalist Michelle Bachelet Şili'nin ilk kadın devlet başkanı oldu. Michelle, yüzde 53,5 oyla sağ kanattaki rakibini geçti. Michelle, aynı zamanda Güney Amerika'da devlet başkanlığı görevine gelen 6’ncı kadın oldu.

 

2011: Colemêrg Belediyesi bünyesinde Binevş Kadın Danışma Merkezi açıldı.

 

2016: Sokağa çıkma yasaklarında katledilen yurttaşların cenazelerini almak için direniş nöbetindeki kadınlar, cenazeleri alınca açıklama yaparak nöbeti bitirdi.  KJA'nın çağrısı üzerine çeşitli kentlerden ve çeşitli kurumlardan gelen kadınlar, Sêrt’ten  Şirnex’e gitmek üzere yola çıktı. "İnsanlık ölüyor cenazeler gömülmüyor ölüm ablukasını durdurun" şiarıyla Şirnex’e giden kadınlar yolda defalarca kez engellenmişti. 

 

2016: Rojava Devrimi’nden önce 15 Ocak 2005 yılında Yekitiya Star adıyla birkaç kadın öncülüğünde kurulan örgüt, aynı yıllarda, Baas rejiminin baskıları nedeniyle uzun süre çalışmalarını gizlice sürdürdü. Rojava Devrimi’yle beraber örgüt, Kongreya Star adıyla kuruluşunu bir yıl önce bugün ilan etti. 

 

2018: 91 kadın ve LGBTİ+ örgütü yayınladıkları ortak metinle “Olağanüstü halin olağan hale gelmesine alışmıyoruz” dedi. OHAL’in kaldırılmasını, kanun hükmünde kararnamelerin ve bu süreçte demokratik şekilde yapılmamış yasal düzenlemelerin iptalini talep eden kadınlar, “Kadınlar Ohale Alışmıyor” hashtag kampanyası ile dijital medyada da taleplerini dile getirmişti.