Zelal Tunç

 

WAN - Kurdistan’da üniformalılar, devlet görevlileri ya da iktidara yakınlığı ile bilenen kişilerin taciz ve tecavüz olayları giderek artarken, mülteci kadınlar da bu şiddetin kıskacında. Yargı ise jet gizlilik kararları, “iyi hal” indirimleri ya da hafif cezalarla destek verir durumda. 

 

AKP-MHP ittifakının kadınlara yönelik politikaları kadın katliamları, şiddet, taciz ve tecavüzlerin önünü açarken, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzaladığı kararname ile bir gecede İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı alması ardından Danıştay’ın bu kararı uygun bulması şiddet faillerinin daha da cesaretlendirildiği değerlendirmelerini beraberinde getirdi. Yakın tarihte uzman çavuş Musa Orhan’ın İpek Er’e tecavüz ederek “intihara” sürüklemesinin ardından İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun “Bu olayın bazı çevreler tarafından sürekli gündeme getirilmesinin temel nedeni HDP milletvekilinin ve diğer PKK’lıların yaptıklarının üstünü örtmektir” söylemleri, yargının failler hakkın sistematik olarak verdiği “iyi hal”, “tahrik” indirimleri, şiddete uğrayan kadınların korunmayarak evlerine geri gönderilmeleri gibi birçok uygulama kadınlara yönelik her türlü şiddetin önünü açmak olarak değerlendiriliyor.

 

Üniformalı şiddet yine gündem

 

En son Wan’ı Serav (Saray) ilçesinde yeni yılın ilk günlerinde mülteci bir kadına iki sözleşmeli er tarafından tecavüz edilmesi, Kurdistan’daki üniformalıların, devlet görevlilerinin ve iktidara yakınlığı ile bilinen kesimlerin kadınlara yönelik saldırılarını bir kez daha gündeme getirdi. Kürt kadınlara yönelik bu politikalar, mülteci kadınlara yönelik de giderek artıyor. 

 

Kurdistan’da son yıllarda yaşanan üniformalı, devlet görevlileri ya da iktidara yakınlığı ile bilenen kesimlerin karıştığı olaylar tablonun vahametini ortaya koyuyor. 

 

Jet hızı ile gizlilik kararı veriliyor

 

Üniformalı kişilerce kadına ve çocuğa yönelik yapılan suçların kamuoyuna yansımasından dakikalar sonra soruşturmayı yürüten cumhuriyet başsavcılıkları tarafından jet hızıyla gizlilik kararı alınarak, gerçeğe erişim engelleniyor. Korucular tarafından gerçekleştirilen tecavüz suçlarında hedef alınan kadın ve çocukların aileleri ikamet ettikleri köy, mahalle, ilçeden göç ettirilerek daha fazla mağdur ediliyor. Yıllara yayılan yargıla(ma)ma süreci sonunda “iyi hal” indirimi ile failler aklanıyor. 

 

Aile, korucunun baskı ve tehditlerine maruz kaldı

 

Wan’ın Payîzava (Gürpınar) ilçesinde 15 Aralık 2016 tarihinde zihinsel engelli 2’si çocuk 3 kardeş korucu Tekin Gülaçtı tarafından sistematik tecavüze uğramıştı. Korucu failin tecavüzü, çocukların okulda baygınlık geçirmesi sonucu kaldırıldıkları hastanede ortaya çıkarken, sistematik olarak zihinsel engelli kardeşlere yönelik yapılması ise günlerce kamuoyunun gündeminde kaldı. Kadın derneklerinin, gönüllü avukatların davayı üstlenmesi sonucunda işleyen süreçte korucu fail tutuklanırken, çocuklar “devlet korumasına” alındı. Diğer kardeş ise ailesi ile birlikte fail korucunun ailesinin baskısı ve tehdidi sonucunda evlerini terk ederek bir gece yarısı ilçeden göç etti.

 

Hapis cezası

 

Bir taraftan korucu failin sistematik tecavüzü, baskı ve tehdit ile karşı karşıya kalan aile, göç ettikleri yerde ise derin ekonomik sorunlar yaşadı. Aile günlük yaşam ihtiyaçlarını dahi karşılayamayacak duruma getirildi. Yine kadınların dayanışması ile ayakta durabilen aile şikayetini sürdürmüş, bunun sonucunda iki yıl boyunca Van 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam eden davada tutuklu faile en küçük çocuk için 8 buçuk yıl, diğer çocuk için 15 yıl büyük olan kardeş için ise 17 yıl olmak üzere, toplamda 40 yıl 10 ay ceza verildi.

 

Korucu ‘kişiyi hürriyetinden yoksun kılmaktan’ beraat etti

 

Wan’ın Şax (Çatak) ilçesinde 2021 yılında korucu Rıskı Okam’ın, bir çocuğa sistematik tecavüzde bulunduğu ortaya çıktı. Çocuğun tecavüzü öğretmenine anlatması üzerine yargıya taşınan olayda aile, fail Rıskı Okam’ın yakınları tarafından tehdit ile ilçeden göç etttirildi. Kadın dernekleri ve çocuğun avukatlarının girişimiyle tutuklanan failin Van 6’ncı Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davasında “nitelikli cinsel istismar” suçundan 50 yıl 7 ay 15 gün hapis cezası verildi. Ancak fail, “kişiyi hürriyetinden yoksun kılma” suçundan ise beraat etti.

 

Gizlilik kararı bulunan dosyada 8 aydır iddianame yok

 

Şirnex’in Silopî ilçesinde Sakine Kültür, 14 Mayıs 2022’de Özel Harekat Ocakları Şırnak İl Başkanı İbrahim Barkın tarafından işkenceyle katledildi. Olaydan bir gün sonra gözaltına alınan fail, çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak cezaevine gönderilirken, gizlilik kararı bulunan dosyada 8 aydır bir gelişme olmadığı ve hala iddianame hazırlanılmadığı öğrenildi.

 

Fail birçok kadına tacizde bulunmuş

 

Fail İbrahim Barkın’ın ilçede açtığı ofiste birçok kadına iş vaadiyle tacizde bulunduğu ve bu durumu sistematik hale getirdiği basına yansıdı. Öte yandan İbrahim Barkın’ın daha önce evli olduğu F. isimli kadını katletme girişiminde bulunduğu da öğrenilmişti. AKP’ye yakınlığıyla tanınan ailesine şikayet edilen İbrahim Barkın hakkında, birçok soruşturma dosyası olduğu ortaya çıkmıştı. 

 

Kadına ait cesede dair 8 ay geçmesine rağmen hiçbir bilgi yok

 

Van’ın Qelqelî (Özalp) ilçesine bağlı Axruk (Aşağı Turgalı) Mahallesi’nde Tamer Aydın Hudut Karakolu bölgesinde sulama barajında 8 Mayıs 2022’de bir ihbarla mülteci olduğu tahmin edilen bir kadının cenazesi bulunmuştu. Olayla ilgili soruşturmanın üzerinden 8 ay geçmesine rağmen kadının kimliğinin dahi tespit edilemediği öğrenildi. Soruşturma kapsamında çıkarılan ölüm muayenesi raporuna göre; kişinin 15-20 yaşlarında olduğu tahmin ediliyor. Kimliği tespit edilmeyen kadının cebinde yüklü bir para da bulunduğu bilgisi belirtiliyor. Otopsi raporunun çıkıp çıkmadığı öğrenilemezken, kadının ölüm nedeni belirlenemedi. Öte yandan kadının pantolonunun üstünden bacakları bantlı bir şekilde bulunduğu da raporda yer alan bilgiler arasında.

 

Mülteci kadına tecavüzden ‘takdir indirimi’

 

Wan İl Göç İdaresi’ne bağlı Kurubaş Geri Gönderme Merkezi’nde 22 Temmuz 2020’de tedbir amaçlı karantinada tutulan İranlı Z.M. adlı kadına, güvenlik görevlileri İ.H.K. ve Y.V. tecavüzde bulunmuştu. 26 Temmuz tarihinde tecavüzü Geri Gönderme Merkezi Müdürü'ne anlatan kadının Edremit Jandarma Komutanlığı tarafından ifadesi alınmış, Z.N. kendisine tecavüz eden 3 kişiden Y.V. ile İ.H.K.’yi teşhis etmişti. Teşhisin ardından jandarma tarafından ifadeleri alınan 2 güvenlik görevlisi, çıkarıldığı Sulh Ceza Mahkemesi’nde “nitelikli cinsel saldırı” suçundan tutuklanarak cezaevine gönderilmişti. Başlayan yargılama sürecinde ise mahkeme heyeti her iki sanığa ayrı ayrı “nitelikli cinsel saldırı” suçundan verdiği cezada “takdir indirimine” giderek 15 yıl hapse hükmetmişti.

 

Mülteci kadına üniformalı tecavüz

 

2023 yılının ikinci günü 2 Ocak’ta Serav ilçesi sınırında iki sözleşmeli er L.M. isimli mülteci kadına tecavüz etti. L.M.’nin bulunduğu bir grupla il sınırından deport edilmesi sonrasında ortaya çıkan tecavüz, kamuoyunda büyük tepkilere neden oldu. Soruşturmayı yürüten savcı jet hızıyla soruşturmaya gizlilik kararı verirken, iki sözleşmeli erin tutuklandığı ve kadının ise Geri Gönderme Merkezi’ne (GGM) alınarak “korumaya” alındığı öğrenildi.