İZMİR - AKP iktidarının, 2023 için hazırladığı bütçenin savaşa ayrıldığını söyleyen kadınlar, bütçenin savaşa değil istihdama ayrılması gerektiğini vurguladı. Kadınlar, bütçe konusunda ayrımcılık söz konusu olduğuna dikkat çekti. 

 

Aralık ayı başında Meclis Genel Kurulu’nda, görüşülmeye başlayan 2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’nin maddeleri tamamlanarak kabul edildi. AKP iktidarı bu yıl da kaynakların büyük bir kısmını “savunmaya” ayırarak savaş bütçesi hazırladığını gösterdi. Geçen yıla oranla savaş harcamaları iki katına çıkarıldı.  Kaynakların, bütçenin savaşa ayrılması ülkede ekonomik krizin giderek derinleşmesine neden oluyor. Yaşanan krizden en çok etkilenen kesim ise kadınlar.

 

Yeni yıla doğru yaklaşırken, kadınlara bütçeye ilişkin görüşleri ve ekonomik krize ilişkin değerlendirmeleri için mikrofon uzattık. 

 

‘Ayrımcılık var’

 

Kadınların ek iş yaptığını ve çok üretken olduklarını vurgulayan Funda Damarıtürk, kadınların buna rağmen mutfak masraflarını yetiştiremediğini ve harcamalarını ötelediklerini söyledi. Funda asgari ücreti yeterli bulmadığını belirterek, “Biz kadınlar emekçiyiz, ama ne yazık ki hakkımızı alamıyoruz ve 2023’te de çok iyiye gidebileceğimizi düşünmüyorum. Kadınların ekonomik krizden çok etkilenmelerindeki en büyük sebep sürekli yetti yetmedi. Kadınlar ve erkekler arasında bir ayrımcılık var” şeklinde konuştu.  

 

‘Kadınlar hak sahibi olmalı’

 

Savaşa ayrılan bütçenin fazla olduğunu ve bu kadar büyük bir bütçeye gerek olmadığını kaydeden Funda, “Barışmak varken savaşmaya gerek yok. Kadınların bu bütçeden, daha fazla hak sahibi olması gerektiğini düşünüyorum. Yurt dışına baktığımızda insanlar, kadınlar devlet desteği alabiliyorlar. Bizler niye bundan faydalanmayalım ki? Bize niye ayrıcalık gösterilmiyor?” dedi.

 

‘Toplum kendi bütçesini ayarlayamıyor’

 

İşportacılık yaparak geçinmeye çalışan Filiz Kış ise, “Kadınların ayrıca bir emek gücü olarak toplumda çok fazla değer görmemesi var. Ben sokakta işporta açıyorum, kendi yaptığım takıları satmaya çalışıyorum ama yine devletin kolları olan zabıta, polis izin vermiyor zaten. Sokakta bize hiçbir yerde izin vermiyorlar. Ekonomik alanda da toplumdaki her birey gibi kadınlar da zorlanıyor” diye konuştu.

 

‘Altı yaşında çocuğu evlendirmek normal, savaş meşru!’

 

İşsiz olduğunu ve bu yüzden sokakta işportacılık yaptığını dile getiren Filiz, bu işe devam edeceğini çünkü kadınların çalıştığı yerlerde psikolojik şiddete, ayrımcılığa, tacize maruz kaldıklarını vurguladı. Savaşa ayrılan bütçenin her zaman insanların yaşam haklarına harcanan bütçeden fazla olduğuna dikkat çeken Filiz, “Kadınlar normalde bir savaş içinde. Geçmişte de böyleydi, her zaman savaşa ayrılan bütçe insanların yaşam hakkına ayrılan bütçeden daha fazlaydı. Dünyanın her yerinde bir şekilde savaşlar her zaman devam ediyor. 6 yaşındaki bir çocuğu evlendirmeyi normal karşılayıp savaşı bize meşru gösteriyorlar. Bunların hiçbiri birbirinden bağımsız şeyler değil” dedi.

 

‘Böyle devam etmeyecek, biz buradayız’

 

Bu durumla mücadele eden kadın derneklerinin, sosyal platformların ve kadın örgütlerinin de sabote edildiğini kaydeden Filiz, “Bunun için mücadele eden bu örgütleri ve dernekleri kapatmaya ve yasaklamaya çalışıyorlar. Burada 25 Kasım’da 8 Mart’ta her sokağa çıktığımızda daha biz gelmeden onlar alanda olup meydanlarda sesimizi yükseltmeden sesimizi kapatmak için gözaltı yapıyorlar, şiddet uyguluyorlar. Bu, hep devam edecek gibi ama etmeyecek, biz buradayız” şeklinde konuştu.

 

Kendisine bütçe ayıramıyor

 

Çalıştığı halde kendine bütçe ayıramadığını söyleyen Yeliz Kahraman, giderlerin fazla olduğu ve alınan ücretin değişen fiyatlar karşısında eridiğini sözlerine ekledi. Yeliz, “Bir haftada fiyatlar değişiyor, kendimize tabi ki bütçe ayıramıyoruz” dedi.

 

‘İstihdam da imkan da yok’ 

 

Kadınlara imkan sağlanmadığını ve istihdamın olmadığını paylaşan Yeliz, “İmkan ve istihdam hiç yok, bu devletten gelen bir sorun. Ben bütçenin daha çok eğitim, çocuklar ve sağlığa ayrılmasını istiyorum” sözlerini kullandı. 

 

‘Kadınlar kendi ayakları üzerinde durabilmeli’

 

Restoran işçisi olan Mery Ocak, 2022 yılının ekonomik anlamda kötü geçtiğini belirterek, “2023 yılının ferah bir yıl olmasını istiyoruz. Bu zamlar geldiği sürece iyi olacağını düşünmüyorum. Kadınlara büyük pay verilmeli. Kadının eline işe değer bir maddiyat geçmedikçe evi nasıl çevirsin? Kadınlar şiddet, ölüm ve maddiyatta sorun yaşıyor. Kadın sığınma evleri açılsın, iş imkanları verilsin, maaş verilsin. Kadın kendi ayaklarının üzerinde durmayı öğrenecek. Bütçeden pay ayrılmadan nasıl yapılacak bu işler. Yapılması lazım. Kadınlar şiddet görmesin, madden, manen yaşatılmalı kadın” şeklinde konuştu.

 

Serbest meslek sahibi Sıla Topçan, kadına yeterince bütçe ayrılmadığını ve kendi hayatında refah hissetmediğini dile getirerek, “Sanatı icra edecek mekan, iklim yok. Bu işi yürütmek zor. Genel olarak dünyada kadınlar erkeklerden daha düşük ücretlerle çalışıyor. Görünen köy kılavuz istemiyor” dedi.

 

‘Devletin kadın istihdamına dair politikası yok’

 

İstihdamın erkekler için de sağlanmadığını söyleyen Sıla, “Üniversite mezunları iş bulamıyor, gençler üniversite okumuyor. Benim takip ettiğim kadarıyla devletin kadın istihdamına dair bir politikası yok. Eğitimde fırsat eşitsizliği var. Bir anne olarak eğitimde ve sağlıkta sorun yaşıyorum. Buralara bütçe ayrılmıyor, daha büyük bütçelerin ayrılması gerekir.  Genel olarak anlayamadığım konu, savaşa bütçe ayrılması. Zaten kimse savaş istemiyor, ileriye doğru negatif bir tablo var ama yine de umudu elden bırakmıyoruz. Yine de 2023’ten umudum var” dedi.

 

‘2023’ten adalet beklentisi’

 

Emekli Nevin Aygen bütçenin silaha ve Diyanet’e değil, eğitime ve kadın istihdamına ayrılması gerektiğini kaydetti. Nevin, “Diyanet’e ayrılan bütçenin ne şekilde döndüğünü bilmiyorum. O bütçe nasıl bize faydalı oluyor şüphelerim var. Çok faydası olacakmış gibi görünmüyor. Çocuk ve kadına kadın şiddetine son verilmesi, çocukların emniyetinin daha şeffaf şekilde sağlanması ve adalet istiyorum. 2023’den adalet bekliyorum. Bu seçimler başka olacak ve değişim dönüşüm bekliyoruz” ifadelerine yer verdi.

 

‘Savaş bütçesi vatandaşın cebinden alınıyor’

 

Herkesin bu konuda sorumluluğu olduğunu vurgulayan Nevin, savaşa ayrılan bütçe ile ilgili ise “Baktığınızda vatanı korumak için deniyor ama silahla vatan korunmaz. Bence bu politikayla halledilmeli. Dünyada kimse savaşmak istemiyor. Doğru politika yürütülürse savaşlara gerek olmaz. Bunların suni savaşlar olduğunu düşünüyorum. Savaşlar silah satıcılarının faydasına. Vatandaşın cebinden alınıyor. Vergilerin doğru kullanılmadığını ve hakça paylaşılmadığını düşünüyorum. 2023 herkes için çok önemli ama Türkiye için daha önemli” diye konuştu.