HABER MERKEZİ - Jîna Emînî’nin İran rejimi tarafından katledilmesinin üzerinden geçen 2 aylık süre içerisinde kadınlar öncülüğünde alanlara çıkan halk “Jin jiyan azadî” sloganı ile özgürlük ısrarından geri adım atmıyor. 

 

Kürt kadın Jîna Emînî 13 Eylül’de İran rejiminin “ahlak polisi” tarafından gözaltına alındı. Polis merkezinde işkence gören Jîna, kaldırıldığı hastanede 16 Eylül’de yaşamını yitirdi. Jîna’nın katledildiğinin öğrenilmesinin ardından Rojhilat ve İran kentlerinde kadınlar öncülüğünde halk alanlara çıkmaya başladı. Seqiz’de Jîna’nın cenazesini “Jin jiyan azadî” sloganı ile defneden halk sokakları 2 aydır terk etmiyor. Rojhilat’ta başlayan ve İran’ın her tarafına yayılan eylemler, 1979’da İran’daki İslam Devrimi sonrası yaşanan en büyük isyan olarak değerlendirilirken, eylemlere halkın tüm kesimleri katılıyor. Aynı zamanda dünyanın birçok yerinde de iki aydır eylemlere destekler veriliyor.

 

İran rejiminin halkın taleplerini yerine getirme yerine halka saldırması ise eylemlerin daha da büyümesine neden oluyor. Öğrencilerin okulları boykot etmesinden, esnafların işyerlerinin kepenklerini açmamasına, sokaklarda ateşler yakmaya kadar birçok eylemin yaşandığı Rojhilat ve İran’da halk geri adım atmıyor. Fars, Beluci, Azeri ve İran’da yaşayan diğer halklar da iki aydır alanlarda eylemde. “Jin jiyan azadî” sloganı ile kadınlar öncülüğünde gelişen eylemlerde aynı zamanda Kürt halkına yönelik saldırılara karşı da “hepimiz Kürt’üz”  mesajı ile İran rejimine tepki gösteriliyor. 

 

‘Saç yoksa günah da yok’

 

Eylemlerin başlamasından bu yana en dikkat çekici eylem kadınların  “Saç yoksa günah da yok” diyerek saçlarını kesmeleri ve başörtülerini çıkarıp yakmaları. Kadınların saçlarını kesmelerine dünyanın birçok yerinden de destek verildi. Sanatçı, aydın, siyasetçi, aktivist ve toplumun her kesiminden kadınlar saçlarını keserek Rojhilat ve İranlı kadınların eylemlerine destek verdi. 

 

Binlerce kişi gözaltına alındı

 

Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) verilerine göre eylemlerin aralıksız yaşandığı 2 aylık süre içerisinde Rojhilat ve İran’da 54’ü çocuk 336 kişi katledildi. 15 bin 94 sivil ile 441 öğrenci gözaltına alındı. İran İnsan Hakları Örgütü’nün 54 günlük verilerine göre de 43’ü çocuk, 9’u kadın toplam 326 kişi katledildi.

 

Neler oldu?

 

* Üniversitelerde eylemler devam ederken 600 öğretim görevlisi öğrencilere ve üniversitelere yönelik saldırıları kınadı.

 

* Rejim güçlerince öğrencilerin katledilmesini ve tutuklanmasını protesto eden öğretmenler derslere girmeyerek oturma eylemi başlattı. 

 

* Rojhilat ve İranlı 300 yazar, aydın ve aktivist, gözaltına alınarak tutuklanan kadın gazetecilerle dayanışma mesajı yayınlayarak bırakılmalarını istedi

 

* Halk serhildanına şarkılarıyla destek veren Kürt sanatçı Samin Yassin, çıkarıldığı mahkeme tarafından idama mahkûm edildi. Dünyanın birçok ülkesinden sanatçılar kararı kınayarak geri çekilmesi için kampanya başlattı.

 

* İranlı avukatlar yayınladıkları bildiride, “Yönetimi beceriksiz yöneticilerden geri almaya geldik. Tüm avukatları sokaklarda katledilen halklarımızı savunmaya çağırıyoruz” açıklamasında bulundu.

 

* İran devlet yargısı, Tahran’da özgürlük eylemleri sırasında tutuklanan bin kişi hakkında iddianame hazırladı. Yargı tutukluların halka açık mahkemelerde yargılanacağını iddia etti.

 

* Serdeşt’te öğretmenlik yapan çok sayıda kişi, Bilgi Departmanı tarafından arandıklarını ve protestoları desteklemeleri halinde işlerinden kovulmakla tehdit edildiklerini bildirdi.

 

* KJAR (Rojhilatê Kurdistan Kadınlar Topluluğu), devrim olarak tanımladığı Rojhilat ve İran’daki halk serhildanı için 10 boyutlu proje önerisi açıkladı. 

 

* Rojhilat’ın Seqiz kentinde binlerce kişi Jîna Emînî’yi 40’ıncı yas gününde anarken, İran rejim güçleri halka ateş açtı.

 

* 22 Eylül’de Kurdistani İttifak Çalışması ve Kürt Kadın Platformu, Rojhilat ve İran'daki direnişi selamlayarak, bütün ulusal demokratik güçleri bu direnişi sahiplenmeye çağırdı.

 

* 22 Eylül tarihinde HDP (Halkların Demokratik Partisi) “İran’da kadınların isyanı isyanımızdır” açıklamasıyla halk serhildanına destek verdi.

 

* Kongra Star 26 Eylül’de İran ve Rojhilat halk serhildanını selamlayarak destek çağrısında bulundu.

 

* 30 Eylül’de Zahidan’da Cuma namazı ardından halk, 15 yaşındaki bir kız çocuğa polis tarafından tecavüz edilmesini protesto etmek için sokaklara çıktı. Polisin ateş açması sonucu, insan hakları örgütlerine göre 92 kişi katledildi. “Kanlı Cuma” olarak adlandırılan katliamın 40’ıncı günü dolayısıyla Rojhilatê Kurdistan’da halk greve gidere kepenk indirdi.

 

* 30 Eylül’de Uluslararası Af Örgütü, İran yüksek makamlarının ‘tüm kentlerde eylemcilere en sert şekilde müdahale etmeleri’ emri verdiğine ilişkin resmî belgeler elde ettiklerini duyurarak, uluslararası toplumu Tahran hükümetine karşı kararlı bir adım atmaya çağırdı.

 

* 10 Ekim tarihinde AB (Avrupa Birliği), Jîna Emînî’nin katledilmesinin ardından gerçekleştirilen eylemlerde şiddet kullanan İran’a yeni yaptırımlar uygulayacağını duyurdu.

 

* Birlemiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi 18 Ekim’de, İran’da çocuklara yönelik ağır ihlallerin yaşandığını belirterek, bağımsız ve tarafsız soruşturma istedi.

 

* 15 Ekim Tahran’da binlerce tutsağın bulunduğu ve İran’ın en büyük cezaevi olan Evin Cezaevinde tutsaklar halk serhıldanına destek amaçlı eylem gerçekleştirdi. 

 

* 28 Ekim’de İran devleti Jîna Eminî'nin ailesini ev hapsine aldı.

 

* KCK, QSD (Demokratik Suriye Güçleri) ve YPJ (Kadın Savunma Birlikleri) halk serhildanına destek mesajı verdi.

 

* Afganistan’daki kadınlar, İran halk serhildanını desteklemek için Kabil’deki İran büyükelçiliği önünde toplandı.

 

* İran ve Rojhilat’taki halk serhildanına destek eylemleri dünyanın birçok yerine yayıldı.  Diaspora Kürtleri ve halklar Fransa, İngiltere, Kanada, Irak ve Şili vb. ülkelerde çeşitli eylemler gerçekleştirdi.

 

* 2019 yılında İran’da gerçekleştirilen gösterilere devlet güçlerinin saldırması sonuncu yaşanan katliamın 3. yıldönümü olan 15 Kasım vesilesiyle, 14 Kasım’da Rojhilat ve İran kentlerinde serhildanın yaygınlaştırılması çağrısı yapan eylemciler, 15 Kasım itibariyle 3 gün süreyle kesintisiz eylem kararı aldı.