Rozerin Gültekin

 

DERSIM – Yıllar sonra kendi toprağına dönerek kadınlarla beraber el sanatları atölyesinde üretim alanı oluşturan Gülfiraz Al, kadın dayanışmasını büyüttüklerini ve amaçlarının kadın kooperatifi oluşturmak olduğunu belirtti.

 

Teknolojinin gelişmesi ve tüketimin artması, üretim kültürünün yol olmasını da beraberinde getiriyor. Neredeyse tarihe karışmakla yüz yüze olan bu üretim geleneğinin bir parçası da dokumacılık. İlk olarak Milattan Önce 6000’lerde yapıldığı kabul edilen dokumacılık, zamanla toplumların kültürlerini de yansıtan birer motife dönüştü. Kadın emeği ile oluşturulan ve toplumun hikayelerinin, kutsal değerlerinin işlendiği dokuma kültürü Kurdistan’da yaygın şekilde yaşatıldı. Birçok bölgede olduğu gibi Dersim’de de önemli bir yeri olan dokumacılık artık sayılı insan tarafından sürdürülüyor.

 

Kendi toprağı olan Dersim’e gelerek kadınlarla beraber üretim yapmak isteyen Gülfiraz Al, hem dokumacılık hem de diğer el sanatlarını yaşatmak adına Ovacık Doğal Ürünleri Kooperatifi’nin de desteğiyle eğitmenlik yapıyor.

 

Kendi topraklarına dönerek kadınlarla üretmeye başladı

 

Dersim’de doğan ancak daha sonra yaşamını İstanbul’da sürdüren Gülfiraz, İstanbul’da çalıştığı sırada da kendi kültüründen uzaklaşmayarak Çemişgezek Çevre Köyler ve Dayanışma Derneği’nde yöneticilik yaptı. Emekli olduktan sonra Pulur’a (Ovacık) taşınan Gülfiraz, el sanatları atölyesinde eğitmenlik yaparak ilçedeki kadınlara alan açtı. Gülfiraz, “Memleket hasretinin oluşmasıyla beraber memlekete döndükten sonra kaybolmaya yüz tutmuş el sanatı olan halı, kilim yapımına dair sertifikam vardı. Bu doğrultuda 2022 Kasım ayında bir proje hazırladım, tezgah ve yün temin ettim. Ovacık Doğal Ürünleri Kooperatifi’nin de kadınlara maddi ve manevi istihdam sağlama amacıyla projesi varmış. Böylece ortak bir proje oluşturduk. Bir senedir 4 arkadaşa burada halı, kilim dokuyoruz. Gönlümüz daha fazla arkadaşa dokunmak istiyor ama imkanlarımız kısıtlı. Niyetimiz kadın kooperatifi kurmak” dedi.

 

‘Burada kadın dayanışması büyütülüyor’

 

Kadınların dört duvar arasına hapsedilmeye çalışılmasına karşı kadınları yaşama katmaya çalıştıklarını belirten Gülfiraz, kadınlar olarak güzel bir ekip olduklarını ifade etti. Gülfiraz, “Burada dostluk kurduk. Birçok konuda paylaşım yapıyoruz, ufkumuz açılıyor. Burada doğdum ancak burada yaşamadığım için burayla birlikte kendi insanımı tanımaya başladım. Burada kadın dayanışması büyütülüyor. Dokuma da zaten kadın emeği sonucu oluşturuluyor. Daha küçüklüğümde annemin yaptığı cecimleri hatırlıyorum. Bizim burada cecim ve şavak halıları yapılıyor. Şavak halıları kök boya ile yapılıyor. Elimizdeki ürünler bitince onlara yöneleceğiz. Aynı zamanda önceden kıymetli olan yünler de çöpe gidiyor, onları değerlendirmek istiyoruz” sözlerine yer verdi.

 

Kilimlere Dersim’in sembollerini işliyorlar

 

Kilimlere Dersim’in kutsal sembolleri olan dağ keçisi, şahmeran gibi modelleri işlediklerini kaydeden Gülfiraz, kilime dokunan her modelin ve rengin bir hikayesi olduğunu ekledi. Gülfiraz, “Günlük olarak 8 saat çalışıyoruz. Halıların metre karesine ve kalitesine göre yapım süresi değişiyor. Yöresel 3 metrekare halıyı iki arkadaş 2 buçuk ayda bitirebiliyor ama ipin incelmesi bitim süresini uzatabiliyor. 1 yıl içerisinde 5 tane halı yaptık, 1 tanesinin yapımı sürüyor ve bu süre zarfında 3 tane halı sattık” şeklinde konuştu. Maddi olarak sıkıntılar yaşadıklarını ve kilim dokuyan kadınların sigortalarının olmadığını belirten Gülfiraz, “Ürünlerimizin satışı konusunda zorluk yaşıyoruz. Yaptığımız halı, kilimleri sattıkça gelen geliri de kendi aramızda paylaşıyoruz gelirimizi bu şekilde sağlıyoruz. İş insanları, devlet, belediyeler bizim büyümemiz için destek olabilirler” çağrısı yaptı.