ANKARA - İHD Ankara Şubesi,  İç Anadolu Bölgesi'ndeki cezaevlerine dair kamuoyu ile paylaştığı üç aylık hak ihlalleri raporunda, hasta tutsakların ilaçlarının verilmediğini belirtirken,  tutsakların tedavi olmak için hastaneye götürüldüklerinde ise kelepçeli muayenenin dayatıldığına dikkat çekti. 

 

İnsan Hakları Derneği (İHD)  Ankara Şube Cezaevi Komisyonu,  İç Anadolu Bölgesi'ndeki cezaevlerinde  Temmuz, Ağustos  ve Eylül aylarında yaşanan hak ihlalleri raporunu düzenledikleri basın toplantısıyla kamuoyuna duyurdu. İHD Şube binasında düzenlenen toplantıya İHD Merkez Yürütme Kurulu üyesi  (MYK) Nuray Çevirmen ve İHD yöneticileri katıldı. 

 

'İlaçlar ekonomik gerekçeyle verilmemeye başlandı'

 

Raporu İHD MYK üyesi Nuray Çevirmen açıkladı. Nuray öncelikle Bolu Cezaevi'nde yaşanılan hak ihlallerini dile getirdi. Bolu Cezaevi'nde tutulan hasta tutsak Mehmet Çelebi Çalan'a 2004 ve 2005 yılları arasında yemek borcu çıkarıldığını söyleyen Nuray,  Mehmet Çelebi'nin cezaevinde bu borcu ödeyemeyeceğini bir dilekçe ile belirttiğini ancak kendisine borcun silinmeyeceğinin söylendiğini aktardı.  

 

Nuray, devamında cezaevlerinde yaşanan ihlalleri şöyle sıraladı:  

 

"*Radyo ve gazeteler verilmemektedir. 

 

* Hasta mahpusların kullanmakta olduğu ilaçlar ekonomik gerekçeler ile verilmemeye başlanmıştır. 

 

*Kelepçeli muayene uygulaması devam etmektedir. 

 

Kayseri Bünyan Kadın Kapalı Cezaevi

 

*Kadın tutsaklar beraberinde getirdikleri kitapların hiçbiri kendilerine verilmemiştir.  Yine kişi başına en fazla 7 kitap verileceği bildiriliştir. 

 

*Kıyafetler kotaya tabi tutulmaktadır.  Mahpuslar iklim şartlarının sert olması nedeniyle kazak ve soğuktan koruyucu giysi sayısının artırılmasının talep etmişler ancak, bu talepleri de kabul edilmemiştir. 

 

*Adli mahpuslar arasında yaşanan olaylar bahane edilerek bazı gereksiz kısıtlamalara gidilmektedir; örneğin adli mahkûmların çamaşır suyu içerek intihara teşebbüs ettikleri gerekçesiyle, personel denetiminde her koğuşa sulandırılmış sadece bir barda çamaşır suyu verilmektedir. Siyasi mahpuslar, adli mahpusla bahane edilerek yapılan bu ve benzeri aşağılayıcı uygulamalara maruz bırakılmalarını kabuletmeyeceklerini hapishane idaresine bildirmişlerdir.

 

'Tek tip saç tıraşı dayatılmakta'

 

Kırıkkale Cezaevi

 

*Hapishane berberinde bulunan makas yasaklanarak mahpuslara makine ile tek tip saç tıraşı dayatılmaktadır. Tek tip tıraş dayatıldığı için berbere çıkmayı reddeden ve kantinden satın aldıkları kağıt makasları ile saç tıraşlarını kendileri yapmaya çalışan tutsakların yanlarında bulunan makaslara el konulmaktadır.

 

*Keyfi gerekçelerle sık sık sohbet, spor, atölye faaliyetleri iptal ediliyor ve telafisi yapılmıyor.

 

*Okuma-öğrenme ve bilgi edinme haklarımız önüne idari engeller çıkarılarak temel haklar ve ifade özgürlüğü gasp ediliyor. Kitap, dergi, gazete vb. yayınlara ulaşım kısıtlanıyor.

 

*Revir, sürekli olarak aksatılıyor. Hastanede doktorların kelepçeli halde muayene dayatması nedeniyle tedaviler engelleniyor.

 

Sincan Kadın Kapalı Cezaevi;

 

*Revşan İpek: Ailesi yasak olduğunu bilmediği için telekonferans yapıyor. Ancak hiçbir uyarı olmaksızın telefon kesiliyor. Disiplin soruşturması açılıyor.

 

*Rozerin Kurt: Ailesinin hoparlörü açması ile telekonferans görüşmesi yapıyor gerekçesi ile disiplin soruşturması açılıyor ve 1 ay etkinliklere katılmaktan men cezası veriliyor.

 

*Dilber Tanrıkulu: Telefon görüşmesi esnasında hoparlörün açılması ve bunun telekonferans görüşmesi sayılması neticesinde telefon kesiliyor, 2. defa ilkinde açılan soruşturma neticesinde 1 ay etkinlikten men cezası veriliyor. 2. olayda cezaevi idaresi 'yanlış anlamışız ama yine de soruşturma açacağız' diyor. Soruşturma halen devam ediyor.

 

*Saadet Akın: Kısmi aramada kaldığı odada makas bulunup kendisine ait olmadığını söylüyor. Bunun için inceleme yapılmasını talep ediyor ancak hiçbir delile dayandırılmadan 15 gün hücre cezası isteniyor. Soruşturma devam ederse, ceza onaylanırsa infazı yanacak ve çıkışı 30 yıl sonrası olacak.

 

*Saniye Taşkesen: Arama (aylık deniliyor ama neredeyse her hafta yapılıyor) sırasında gardiyanlar şüpheli davrandığını iddia ederek üst araması yapmak istiyor. Üst aramasını yaptırmasına ve herhangi bir sorun olmamasına rağmen 7 günlük hücre cezası isteniyor, soruşturma sürüyor.

 

*ArjinYüksekbağ: Hastane sevki için getirilen 'tabut ringe' binmek istemediği için 'ringi beğenmedi, hastaneye gitmek istemiyor' şeklinde tutanak tutuluyor ve 1 ay görüş hakkından men cezası veriliyor.

 

*Birnur Yıldız: Hastane sevki için getirilen ringle gitmek istemediği için 'ringe binmeyi kabul etmedi' denilerek soruşturma açılıyor ve 5 günlük hücre cezası veriliyor.

 

*Elif Çetinbaş: Telefonda ailesinin yanında olan avukatla görüşürken teli kapanıyor. Vekaleti olan bir avukatla görüşmesine rağmen uyarılmadan görüşme sonlandırılıyor. 1 ay etkinlikten men cezası isteniyor. Soruşturma devam ediyor.

 

*Süheyla Taş: Telefon görüşmesi aniden kesiliyor. Halbuki ortada yanlış anlamaya meyledecek herhangi bir eylemi olmamasına rağmen (hoparlör, telekonferans vb.) soruşturma neticesinde 1 ay etkinliklere katılmaktan men cezası veriliyor.

 

*Zeynep Sipçik: Hastane dönüşü ringe alınacakken kadın asker koluna girmek istiyor. Herhangi bir güvenlik sorunu oluşturmayacağı için bu duruma itiraz ediyor. Erkek askerler anında darp girişiminde bulunuyor. Raporu da mevcuttur. Yapılan suç duyurusuna karşı "kovuşturmaya yer yok" deniliyor. Anadilde ifade vermekten kaynaklı da savunma hakkı engelleniyor.

 

*Rihan Kavak Özbek: Avlu kapısının normalden daha şiddetli kapatılması sonucu irkilmeden kaynaklı 'Allah kahretsin' diyor. Kapıyı kapatan gardiyan kapı ardında bekliyor ve kışkırtıcı üslupla 'terbiyesiz, beddua ediyorsun bana' diyor. Provokatif tutumundan kaynaklı gardiyana değil, bu arkadaşımıza disiplin soruşturması açılıyor. 1 ay etkinlikten men cezası isteniyor ve devam etmekte.

 

*Rihan Kavak Özbek: Yolculuğu en az 1 saat süren Numune Hastanesi sevki için tek kişilik hücre ringle gitmek istemiyor. Astım hastası ve fenalaşacağı için sevkinin ertelenmesini isteyen arkadaşımıza 'ringi beğenmediği' şeklinde bir gerekçe uydurulup disiplin soruşturması açılıyor. 1 ay görüşten men cezası isteniyor.

 

*Demet Resuloğlu: Numune Hastanesine sevki için getirilen 'tabut tipi ringle' seyahat etmek istememesinden kaynaklı, hakkında yine 'ringi beğenmediği' şeklinde tutanak tutuluyor ve 1 ay görüş hakkından men cezası isteniyor. Bu arkadaşımız 58 yaşında ve çok fazla rahatsızlığa sahip.

 

*Pınar Tikit: Beyninde tümör var ve rutin kontrollerine gitmek zorunda. Hastaneye götürülecekken kadın askerin keyfi üst aramasından kaynaklı gidemiyor. Kadın asker, ellerini kafasına koyarak aramayı tacize vardırıyor. Hastaneye gitmemesinden dolayı açılan soruşturma iftiralar neticesinde arkadaşa 3 günlük hücre cezası veriliyor. İnfaz hakimliğinde onanıyor.

 

*Sidar Varlı: Üst aramasının tacize varması ile itiraz eden arkadaşımız ile gardiyan arasında tartışma çıkıyor. Gardiyan bu itiraza karşılık olarak 'istediğimizi yaparız' şeklinde cevap veriyor. Gardiyanın 'elleriyle beni itekledi' şeklindeki asılsız iddiası neticesinde 11 günlük hücre cezası isteniyor, itiraz aşamasında.

 

*Dilan Oynaş: Telefon görüşmesinde sesin daha iyi, net anlaşılması amacıyla aile hoparlörü açıyor. Uyarı dahi yapılmadan 'telekonferans görüşmesi yapılıyor' iddiasıyla 1 ay görüş hakkından men cezası veriliyor."

 

'Bağımsız denetim mekanizmalarının oluşması gerekir'

 

Nuray raporun sonunda idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğine dikkat çekerek, "İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi Seçmeli Protokolü'ne uygun şekilde, 'bağımsız' ulusal denetim mekanizmalarının oluşturulması gerekmektedir. Tüm hapishanelerde yaşananlara, hak ihlallerine, sağlığa erişim engellerine karşı Adalet Bakanlığı'nı, Sağlık Bakanlığı'nı, Meclis İnsan Hakları İzleme Komisyonu'nu ve ilgili tüm kurum ve kuruluşları göreve davet ediyoruz" dedi.