Nazlıcan Nujin Yıldız

 

Mûş’un Gimgim (Varto) ilçesinde ablasıyla birlikte kendi iş yerini açan ve burada terzilik yapan Eylem Karaduman, kendi yaşamını ve iş hayatını anlattı. Genç yaşta evlenen, bununla birlikte yaşadığı zorluklar nedeniyle okulu bırakan Eylem Karaduman, bir süre İzmir’de bir tekstil fabrikasında çalışmak zorunda kalır. Okulu bırakmak zorunda kalmasının ardından yapabileceği tek işin terzilik olduğunu söyleyen Eylem Karaduman, İzmir’de yaşadığı sorunlar nedeniyle Gimgim’a yerleşme kararı alır. Kürdistan’a gelme nedenini hem kendi topraklarını tanıma hem de kadınların Kürdistan’da kendi işlerini yapabildiğini göstermek olarak açıklayan Eylem Karaduman, kadınlarla kurduğu bağı da anlatarak kadınlarla güzel ilişkiler yaşadığını söylüyor.   

 

‘Kadın kimliğinin acı yönlerini gördüm’

 

Terzilik yapmadan önce ilk olarak İzmir’de tekstil fabrikasında çalışmaya başladığını söyleyen Eylem Karaduman, bu işe üniversiteyi bıraktıktan sonra yapabileceği tek iş olarak gördüğü ve ablalarının bu işi yaptığı için başladığını paylaşarak, tekstil fabrikasında çalıştıktan sonra kendi işini kurarak terzilik yapmaya başladığını ifade etti. Eylem Karaduman, işe başladığında yaptığı işe ilgisi olmadığını, önceki süreçte profesyonel olarak basketbol oynadığını, üniversiteyi de bu alanda okuduğunu belirterek okulu bırakma sürecini şu sözlerle anlattı: “Birçok gencin hayata farklı atılması, duygusal yaşam derken üniversiteyi bırakmak zorunda kaldım. İlk olarak, evliliğim buna nedendi. Sonrasında hiç spor hayatını ya da üniversiteyi düşünemedim. Bir emekçi olarak yaşamıma devam ettim. Bu süreç benim için zordu tabii. Şimdiki dönemde 18 yaşında evlenen kadınlar bize çocuk gelin gibi geliyor. Bunu tüm boyutuyla yaşamış biriyim. Hem evliliğimde hem de iş yaşamında direkt kadın kimliğimle tanıştım. Genç yaşta gelin olmakla beraber, kadın kimliğinin acı yönlerini görmüştüm aslında. Hem ev hem iş yaşamı derken, çocukluğu hiç görmemiş kadar olmuştum zaten. Tanıştığımız ve topluma anlattığımız kadını yaşamıştım ama herhalde hep ötelemiştim. Bunun gerçekliğini de hep anlatmaya çalışmışım aslında.” 

 

Çalışan kadın, görünen erkek 

 

İzmir’den Gimgim’a gelme ve işini burada sürdürme kararını, Kürdistan’da bir kadının iş yapmasının yeterince önemsenmemesi nedeniyle aldığını dile getiren Eylem Karaduman, Kürdistan’da kendi işini kuran her kadının kendisini çok heyecanlandırdığını söyledi. Eylem Karaduman, “Burada kadın eliyle bir fırın bile açıldı. İş yapan erkek esnaflara bakıyorum; kadınlar hep alanda, sahada ama o işler sanki hep erkek işiymiş gibi görünüyor. Ben terziyim, üç yıldan fazladır kendi işimi ablamla beraber burada yapıyorum. İzmir’de de durum böyleydi. Sabah yatağımdan kalkıp işe gidiyordum. En az 33 kişilik serviste, erkeklerin sayısı çok azdı. Arkadan baktığımda hep kadınları görüyordum. Aslında istihdamın büyük bölümünü kadınlar sağlıyor ancak erkek egemen zihniyet nedeniyle hep erkekler daha çok iş yapıyormuş gibi gösteriliyor. Tüm kadın arkadaşlarım da sabah kalkıp evini temizleyip çocuğunu okula gönderip geliyordu. Akşam dönüşünde ise ‘çocuklarım gelecek, yemeğim yok’ deyip onun telaşıyla eve koşuyorlardı. Kadın istihdamı büyük önem taşıyor. Kadınlar burada iki kat daha fazla zorlanıyor. Devlet, kadın istihdamına verdiği önemi sahada hiçbir şekilde göstermiyor. İş yaşamında da kadınlar bundan dolayı zorluk yaşıyor ve erkekler zaten yeterince baskı kuruyor. Devletin kadın istihdamına hangi mantıkla sahip çıkmadığını anlamıyorum” sözlerini kullandı. 

 

‘Kurulan kooperatiflerin başında yine erkekler var’

 

Gimgim’de kendi işini yapmak isteyen çok sayıda kadın olduğunu, ayrıca kurulan kooperatifler bulunduğunu ancak bu kooperatiflerin başında hep erkeklerin yer aldığını söyleyen Eylem Karaduman, kadınların iş kurmak istediklerinde başvurdukları mercilerde de yalnızca erkeklerin olması nedeniyle muhatap bulamadıklarını dile getirdi. Ülkedeki ekonomik kriz nedeniyle işlerinde de zorlandıklarını belirten Eylem Karaduman, şunları söyledi: “Bir ürünün Batı’daki dikimi 45-50 hatta 100 lira iken burada 10-15 lira arasında. Çünkü burada devlet teşvikiyle açılan büyük fabrikalar, insan emeğinin karşılığı olan paradan kısılması nedeniyle her şeyi yarı yarıya değil, adeta dörtte bir fiyatına çalıştırıyor. Bunun karşılığında, bu kadar ucuza çalışılan ‘ekmek teknesi’ denilen yerler açıldı ancak ürünü buraya getirmek zordu. Kendi alanımdan bahsediyorum ama bu durum, esnaf bir arkadaşın sattığı gıda için de geçerli. Bu da fiyatlara yansıyor, halk zorlanıyor. Ben de öyle hissediyorum; her şey çok pahalı geliyor.”

 

‘Aynaya bile ilk defa bakan kadınlar gördüm’

 

İzmir’den Gimgim’a yerleşme kararını anlatırken, “Bir gün herkesin buraya geleceğini biliyorum” ifadelerine yer veren Eylem Karaduman, koşullarının zorlaşmasının yanı sıra kendi topraklarına duyduğu özlemin de bu kararı almasında etkisi olduğunu dile getirdi. Eylem Karaduman, “Yeni yaşam dediğimiz noktada, kendi köyümü, ilimi, bölgemi tanımak istedim. Yakın zaten, burada köyüme de gidip geliyorum. Geldiğim zaman ‘Keşke 10-15 yıl önce gelmiş olsaydım’ dediğim çok oldu. Burada yaşıyorum artık. Kürdistan’da iş olanakları zor olabilir ama kadın, kadını seviyor, güzel şeyler oluyor. Diyaloglarım çok güzel. Yıllar önce bir haber okumuştum. Bir doktorla söyleşi yapılmıştı burada. Doktorun kurduğu cümle çok dikkatimi çekmişti. Şunu söylemişti; ‘Kadınlar sırf onlarla ilgilendiğimiz için hastaneye geliyorlar.’ Bizim de günde dört, beş kere gelen müşterilerimiz var. Kadınlar ilgiyi, teması, onlarla edilen sohbeti çok seviyor. Aynaya bile ilk defa bakan kadınlar görüyorum bazen. Kadınlar arasında dayanışma var. Onların yaşadığı zorluklara gelirsek çok fazla tabii. Evden çıkmayan kadınlar var, iletişim istediğim zaman eşlerinin numarasını veriyorlar” diye ifade etti.