ANKARA- HDP Van Milletvekili Muazzez Orhan, Zilan Deresi bölgesinde yapılacak olan HES’i Çevre ve Şehircilik Bakanı’na sorarken, yıkımın durdurulması için de Meclis araştırması istedi. 

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Muazzez Orhan, Van’ın Erciş ilçesine bağlı Zilan Deresi bölgesinde yapılmaya başlanılan Hidroelektrik Santrali (HES) inşaatı için Meclis Başkanlığına Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum tarafından cevaplanmak üzere yazılı soru önergesi verdi.  Muazzez ayrıca, Zilan Deresi’nin yıkımını durdurmak amacıyla Meclis Araştırma önergesi de verdi.

 

‘Büyük ekolojik tahribatlar yaratılıyor’

 

Türkiye’de HES’lerin yapım ve işletme aşamalarında geri dönüşümü olmayan büyük ekolojik tahribatlar yarattığı ifade edilen önergede, HES’lerin sosyoekonomik yapıya ciddi zararlar verdiğine de dikkat çekildi. Önergede, “HES projeleri ile suyun kullanım hakkı özel şirketlere verilmekte; binlerce ağacın kesilmesine, ormanların yok edilmesine, erozyona, toprak kayması riskinin oluşmasına,  doğal bitki örtüsünün zarar görmesine neden olunmaktadır. Nehir ve derelerin doğal akış yönleri değiştirilmekte, yüzey sularının kurumasıyla etraftaki canlı türleri yok olmaktadır. Hafriyat,  çoğu zaman dere yataklarına boşaltılmaktadır” denildi.

 

Muazzez, Çevre ve Şehircilik Bakanı’na cevaplaması için şu soruları yöneltti:

 

*Van ilinin Erciş ilçesi Zilan Deresi bölgesinde yapılması planlanan Hidroelektrik Santrali (HES) yapımının Danıştay’ın durdurma kararına rağmen yeniden başladığı doğru mudur?

 

*Zilan Deresi’nde yapılması planlanan HES ile ilgili yargısal süreç hangi aşamadadır? Danıştay’ın kararına rağmen çalışmaların başlatılmasının hukuki dayanağı nedir?

 

*HES yapılarak 1930 yılında 15 bin kişinin katledildiği Zilan Deresi’nin tahrip edilmesinin halkın belleğinde yaratacağı tahribatın düşünülmemesinin sebebi nedir?

 

*HES İnşaatına başlandığı ve toplu insan kemiklerine ulaşıldığı bilgisine rağmen inşaatın sürdürüldüğü doğru mudur?

 

 *Zilan’da HES barajının flora ve faunaya etkisi üzerine yapılmış bir araştırma bulunmakta mıdır?

 

*ÇED raporu oluşturulmadan HES projesi için şantiye kurulmaya ve inşaata başlandığı iddiası gerçek midir? Zilan Deresi’nde zengin bitki çeşitliliği ve hayvan popülasyonuna rağmen ciddi sonuçlar doğuran HES için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu neden gerekli görülmemektedir?

 

*Söz konusu yerde Van Gölü bölgesine özgü balık türlerinin risk altına gireceği bilinmekte midir? Van Gölüne özgü İnci Kefali balığının zarar göreceği açıklamaları neden dikkate alınmamaktadır? Bu konuda alınan tedbirler nelerdir?

 

 *Söz konusu bölgede yapılan mera hayvancılığı için suyun betona hapsedilmesinin bölge ekonomisi çökerteceği bilinmekte midir? Bu kapsamdaki derelerden su ihtiyacını karşılayan hayvanların yaşam çevresini daraltmanın gerekçeleri nelerdir?”

 

‘Bakanlar Kurulu acil kamulaştırma kararı çıkartı’

 

Muazzez  Meclis Araştırma önergesinde ise “Söz konusu projeye; Van Valiliği Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nün Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunun gerekli olmadığı kararı üzerine Gökakım Elektrik Üretim AŞ tarafından başlanmıştı. Yurttaşların itirazları üzerine çalışmalar durdurulurken Bakanlar Kurulu HES’in yapılacağı arazilere ilişkin acil bir kamulaştırma kararı çıkartmıştı. Mevcut yargı kararına ve ÇED raporu olmamasına rağmen Zilan Deresi’nin ekolojik ve kültürel mirası tahrip edilmeye devam edilmektedir” denildi.

 

‘Çevre hakkı savunucularının sözlerine kulak verilmeli’

 

“HES iktidarın kültürel mirasa ve doğal dengeye bakışını yansıtmaktadır” denilen araştırma önergesinde, “Zilan Deresi’nde HES yapımı; insanların acılarına bir saygısızlık ve kültürel değerlerine bir saldırı şeklindedir. Öte yandan bölgenin flora ve fauna yapısının zarar göreceği, HES ile birlikte tarım ve hayvancılığın büyük zarara uğrayacağı ve büyük şehirlere göçü tetikleyeceği öngörülmektedir. Aynı şekilde uzmanlar, suyun azalmasıyla koruma altında bulunan Van Gölü İnci Kefali balığının da ciddi bir şekilde zarar göreceğini belirtmektedir. Bu nedenle bir doğa ve kültür felaketi yaşanmadan icra makamının yörede yaşayan yurttaşlara ve çevre hakkı savunucuların sözlerine kulak vermesi gerekmektedir” ifadeleri kullanıldı.

 

‘Meclis Araştırma Komisyonu kurulsun’

 

Araştırma önergesinde son olarak, gerekli tedbirlerin alınması amacıyla, maddi ve manevi kayıpların önlenmesi için gerekli tespitlerin ortaya konulması ve gerekli girişimlerin başlatılması, yasal ihtiyaçlarının ortaya çıkarılması amacıyla Meclis Araştırması istenildi.