İZMİR- TİHV Dokümantasyon Merkezi, salgının ilan edildiği 11 Mart ile 10 Mayıs arasında yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporunu yayınladı. Raporda, yaşam hakkının ihlali, dayanışma kampanyalarına dönük baskılar ve basına uygulanan sansür gibi birçok hak ihlali yer aldı.

 

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Dokümantasyon Merkezi tarafından hazırlanan 11 Mart – 10 Mayıs 2020 tarihleri arasında koronavirüs (Covid-19) salgını ile ilişkili hak ihlallerine yönelik rapor vakfın internet sitesinde yayınlandı. TİHV’in internet sitesinde yayınlanan raporun, basının, uzmanlık ve meslek örgütleri ile diğer insan hakları örgütlerinin yaptığı açıklama ve raporlar taranarak hazırlandığı belirtilirken, koronavirüse dair verilerin uluslararası standartlara uygun tutulmadığı ve kamuoyu ile şeffaf bir şekilde paylaşılmadığının da altı çizildi.

 

Raporda yer alan başlıca hak ihlalleri şu şekilde:

 

“* 10 Mayıs 2020 tarihi itibarıyla Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirenlerin sayısı 3.786, toplam vaka sayısı 138.675.

 

* Sağlık Bakanlığı’nın 29 Nisan 2020 tarihli açıklamasına göre Türkiye genelinde Covid-19 tanısı konulan hekim ve sağlık çalışanı sayısı 7.428.

 

* TTB’nin 22 Nisan 2020 tarihli açıklamasına göre 14’ü hekim olmak üzere toplam 24 sağlık çalışanı yaşamını yitirdi.

 

* İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG), 17 Nisan 2020 tarihli raporuna göre 11 Mart - 10 Nisan 2020 arasında en az 855 işçinin Covid-19 testleri pozitif çıktı, en az 52 işçi (45’i erkek, 7’si kadın, yaş ortalaması 51) Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.

 

* Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) 24 Nisan 2020 tarihli raporuna göre en az 535 DİSK üyesi işçinin Covid-19 testinin pozitif çıktı, en az 628 DİSK üyesi işçi karantinaya alındı ve en az 4 DİSK üyesi işçi Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.

 

* Adana’nın Seyhan ilçesinde Ali El Hemdan (19) isimli bir Suriye vatandaşı, 20 yaş altındaki kişilere yönelik sokağa çıkma yasağı esnasında, dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle polis tarafından vurularak öldürüldü.

 

* Covid-19 salgını ile mücadele kapsamında alınan sokağa çıkma yasaklarına ve diğer tedbirlere uymadıkları gerekçesiyle 58’i polis/bekçi tarafından, 3’ü belediye zabıtaları tarafından olmak üzere toplam 61 kişi şiddete/işkence ve kötü muameleye maruz kaldı, 2 kişi de maruz kaldığı şiddet sonucu hastaneye kaldırıldı.

 

* Bir gazete binasına ise kimliği belirsiz kişiler tarafından silahlı saldırıda bulunuldu.

 

* En az 41 cezaevinde Covid-19 salgını kapsamında gerekli önlemler ya hiç alınmadı ya da yeterli değil. En az 4 cezaevinde 36 mahpus Covid-19 belirtileri gösterdikleri halde hastaneye götürülmediler.

 

* 28 Nisan 2020 tarihinde Adalet Bakanı Abdülhamit Gül yaptığı açıklama ile dört ayrı ceza infaz kurumundan 120 tutuklu ve hükümlüye Covid-19 tanısı konulduğunu duyurdu. Cezaevlerinde Covid-19 nedeniyle 4 mahpus yaşamını yitirdi.

 

* Adalet Bakanı Abdülhamit Gül 13 Nisan 2020 tarihinde 79 ceza ve infaz personelinin Covid-19 testlerinin pozitif çıktığını açıkladı.

 

* İçişleri Bakanlığı 5 Mayıs 2020 tarihinde yaptığı açıklamayla ilk vakanın tespit edildiği tarihten bu yana Covid-19 salgını ile ilgili olarak Türkiye genelinde 7.127 sosyal medya hesabının incelendiğini, 496 kişinin gözaltına alındığını ve 10 kişinin tutuklandığını duyurdu.

 

* Covid-19 ile ilgili yaptıkları haberler ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek en az 11 gazeteci gözaltına alındı, 1 gazeteci ise tutuklandı.

 

* ‘Çaykurda Paket Paket Korona! Koronaya yakalanan ÇAYKUR işçisi isyan etti’ başlıklı bir habere erişim yasağı getirildi.

 

* 1 televizyon kanalına 3 kez program durdurma cezası verildi.

 

* 3 ildeki Tabip Odası ile 2 ildeki Baro hakkında soruşturmalar açıldı, 2 Tabip Odası yönetici gözaltına alındı.

 

* Covid-19 ile ilgili yaptıkları açıklamalar gerekçe gösterilerek 2 milletvekili hakkında soruşturma açıldı.

 

* Salgına yönelik önlemlere dair yapılmak istenen eleştirel içerikli basın açıklaması vb. 8 etkinliğe polis müdahale etti ve bu müdahalelerde 42 kişi gözaltına alındı. Sokağa çıkma yasağı ilan edilen 1 Mayıs günü ve öncesinde, Emek ve Dayanışma Günü’nü kutlamak üzere yapılmak istenen en az 10 etkinliğe polis müdahale etti ve en az 64 kişi gözaltına alındı.

 

* 2 ilde açık ve kapalı alanlarda yapılacak bütün etkinlikler Covid-19 gerekçesiyle 14 ila 30 gün arasında yasaklandı.

 

* Salgın döneminde ihtiyaç sahiplerine yönelik yardım kampanyaları, örgütlenme ve dayanışma çalışmalarına yönelik müdahalelerde en az 14 kişi gözaltına alındı.”

 

TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin hazırladığı raporun ayrıntılarına https://tihv.org.tr/wp-content/uploads/2020/05/TürkiyeCovidHakİhlalleriSON.pdf linkinden ulaşılabilir.