DİYARBAKIR - İHD Diyarbakır Şubesi bölgede tahrip edilen mezarlıklara ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, “Mezarlıkların tahrip edilerek yıkılmasının hukuki norm, toplumsal inanç ve değerler ile hiçbir koşulda izahatı olmayacağını ifade etmek isteriz. Mezar taşlarının kırılması, ölen kişinin yakınlarına eziyet edici psikolojik bir acı vermektedir ve buda işkencedir, kötü muameledir” ifadeleri yer aldı.

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Mardin, Bingöl, Diyarbakır ve Hakkâri illerinde HPG’lilere ait mezar taşlarının kırılmasına ilişkin yazılı basın açıklaması yaptı. İHD Diyarbakır Şubesi, yaptığı yazılı açıklamada 2 yıl süren “müzakere sürecinin” sona ermesi ile başlayan şiddetli silahlı çatışma ortamı, siyasal iktidarın Kürt sorununa yönelik yeniden güvenlikçi politikalarını yürürlüğe koyduğuna dikkat çekti.

 

İHD’nin yaptığı açıklamanın devamında şunlar yer aldı:

 

“Basın organlarında ve sosyal medyada; Mardin, Bingöl, Van, Yüksekova ve Silvan gibi bölge kentlerinde bulunan pek çok yerleşim bölgesinde, silahlı çatışma ortamında yaşamını yitiren PKK militanlarına ait mezarlıklara güvenlik güçleri tarafından tahrip etmek suretiyle zarar verildiği görüldü. Kimi mezarlıklara ilişkin mezar sahipleri aranarak mezar taşlarının değiştirilmesi yönünde baskıya maruz bırakıldığı bilgileri paylaşılmıştır.

 

‘Müzakere süreci sona erdi çatışma şiddetlendi’

 

Kürt sorunun demokratik çözümüne önemli ölçüde katkı sağlayan ve yaklaşık 2 yıl süren ‘müzakere sürecinin’ sona ermesi ve 24 Temmuz 2015 tarihinde başlayan şiddetli silahlı çatışma ortamı, siyasal iktidarın Kürt sorununa yönelik yeniden güvenlikçi politikaları yürürlüğü koymasına yol açmıştır. Bu durum başta yaşam hakkı olmak üzere pek kategorik konuda insan hakları ihlallerinin meydana gelmesine ve sistematik bir şekilde varlık göstermesine yol açmıştır. PKK militanlarına ait mezarlıkların tahrip edilmesi de bu ihlaller arasında yer almaktadır. 2015 yılı itibari ile farklı tarih ve yerlerde mezarlıkların tahrip edildiği ve bugüne değin sürdüğüne de dikkat çekmek isteriz. Kamuoyuna yansıyan son bilgilerde de askeri operasyonlar sırasında olmaksızın, güvenlik güçlerinin girişimleri ve baskıları ile gerçekleştiği ölen kişinin yakınları tarafından paylaşılmıştır. 

 

‘Ölen kişinin yakınlarına eziyettir’

 

Mezarlıkların tahrip edilerek yıkılmasının hukuki norm, toplumsal inanç ve değerler ile hiçbir koşulda izahatı olmayacağını ifade etmek isteriz. Mezar taşlarının kırılması, ölen kişinin yakınlarına eziyet edici psikolojik bir acı vermektedir ve buda işkencedir, kötü muameledir. Zira ölen kişinin kimi yakınları güvenlik güçleri tarafından aranarak, mezar taşlarının değiştirilmesi yönünde baskılanması ve aksi takdirde mezar taşını tahrip etmekle tehdit edilmelerine karşılık bu insanlar, tahrip edilmesin diye yakınlarının mezar başlarında nöbet tutmaya ya da mezar taşını yerinden sökerek saklamaya başladıkları görülmektedir.

 

‘Türkiye’de uluslararası hukuk düzenlemeleri esas alınmıyor’

 

Türkiye ve taraf olunan uluslararası hukuk düzenlemeleri esas alındığında, mezar ve benzeri mekânlara zarar verecek şekilde yönelimde bulunmanın, kişinin hatırasına hakaret ile ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunu oluşturmaktadır. Bu tür zarar verme eylemleri, kişilerin maddi ve manevi varlığını geliştirme, yakınlarının yasa saygı, gömme ve gömülme hakkına kadar birçok hakkın ihlalidir. İnsancıl hukukun en önemli ve temel dayanaklarından olan ve Türkiye tarafından da kabul edilen Cenevre Sözleşmelerinin ortak 3. Maddesinde, ‘silahlı çatışma hali ve sonrasında kişilerin maddi ve manevi bütünlüklerinin, değerlerinin korunması’ hakkına dair düzenlemeleri içermektedir. Türkiye açısından bağlayıcılığı bulunan, uluslararası olmayan silahlı çatışmalarda uygulanabilir uluslararası hukukuna göre mezarlık alanları ile ölenlerle ilgili tarafların ölüye saygıyı ve onur çerçevesinde muamele tavsiyeleri bulunmaktadır.

 

‘Konunun takipçisi olacağız’

 

İHD olarak insan hakları, dini değerler ve vicdanla bağdaşmayan ve asla kabul edilemeyecek bu duruma ilişkin adli ve idari kurum yetkililerinin, yaşamını yitirenin dili, kimliği, inancı ve kültürü ne olursa olsun böylesi müdahalelere karşı ivedi şekilde etkin bir soruşturma yapılması gerektiğini belirtiyoruz. İlgili Cumhuriyet Başsavcılıkları tarafından ölen kişiye ve yakınlarına zarar verici ve sistematikleşen bu yönelimlere ilişkin acil olarak soruşturma başlatılması ile TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’nun gündemine alarak girişimlerde bulunması çağrısında bulunuyoruz. Konunun takipçisi olduğumuzu, kamuoyuna saygı ile ifade ederiz.”