30 Mayıs 1431: Jeanne d’Arc yakılarak katledildi

  • 10:58 30 Mayıs 2021
  • Tarihte Bugün
Jeanne d'Arc (Jan Dark) 1412 yılında Fransa Domremy'de bir köyde doğdu. Tam anlamıyla bir savaşın ortasına doğan Jeanne, Fransa-İngiltere  arasında cereyan eden Yüzyıl Savaşları'nın en yoğun dönemlerinde yaşadı. Denizde muazzam kuvvetli olan İngilizler her taraftan bastırıyor, Fransızlar ise sonuna kadar topraklarını savunmaya çalışıyordu. Jeanne, rüyasına giren azizelerin, ona ülkesini İngilizlerden kurtarabileceğini söylediklerini belirtiyordu. Bu beyanata göre Jeanne, bir nevi seçilmiş kutsal bir kurtarıcıydı.
 
16 yaşına geldiğinde evden kaçarak Fransa Kralı VII. Charles'ın huzuruna kadar gitti. Din insanları birkaç sorgudan sonra Jeanne’nin gerçek bir kutsal kurtarıcı olduğuna inanmışlardı. Emrine birkaç asker verilerek savaşa katılmasına müsaade edilen Jeanne, 1429 yılında İngiliz işgalindeki Orleans'ı geri almaya ön ayak oldu. Orleans'ın geri alınmasındaki başarısı ona büyük bir şöhret kazandırdı.
 
Jeanne kadınların da savaşçı olabileceğini halkına kanıtladı. Jeanne, bir dizi zaferli savaştan sonra 23 Mayıs 1431 tarihinde, Compiègne'de İngiliz hizipleri tarafından yakalanıp İngiliz yanlısı Beauvais Piskoposu Pierre Couchon başkanlığındaki bir engizisyon mahkemesinde “erkek giysileri giyip savaşan ve gaipten sesler duyan bir kâfir” olduğu öne sürülerek henüz 19 yaşındayken 30 Mayıs 1431 tarihinde Rouen kentinde 10 bin kişinin toplandığı Vieux-Marchè meydanında diri diri yakıldı. Ölümünden 490 yıl sonra öldürme kararını veren aynı kilise tarafından “azize” ilan edildi. 
 
Ölmeden önce ve öldükten sonra adını korumak için görülmüş tüm mahkeme kayıtları bugün Fransa Millî Kütüphanesi'nde saklanmaktadır. Yaşadığı tarihteki diğer kişiler ile kıyaslandığında, hakkında en çok şey bilinen kişilerden biridir. Jeanne d'Arc, bugün Fransa'nın en önemli azizelerinden ve kutsal sembollerindendir. Hayatı edebiyatta ve sinemada yoğun şekilde konu edilmiştir.
 
Tarihte bugün yaşanan önemli gelişmelerden bazıları ise şu şekilde: 
 
2002: Hürriyet gazetesi köşe yazarı Fatih Altaylı Radyo D'deki programında İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube Başkanı Eren Keskin'e yönelik "Ben bu Eren Keskin'i ilk gördüğüm yerde taciz etmezsem namerdim" cinsiyetçi sözleri sarf etmişti.
 
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Tanıtım Ajansı'nın  (MİTA) düzenlediği şenliğin konuğu Fatih Altaylı'nın, kampüs bahçesinde konuşma yapacağı masaya oturmasının ardından, kadın öğrencilerden oluşan grup sloganlarla ve ellerinde dövizlerle protestoya başladı. "Militarizm çığırtkanlığına, tacize, tecavüze hayır" yazılı bir pankart açan öğrenciler, Fatih Altaylı'nın "tacizde bulunacağına" ilişkin ifadelerinin yer aldığı radyo programı kaydını hoparlörler aracılığıyla etkinliğe katılanlara dinletti. "Tacizci, tecavüzcü anlayışa ve medyaya hayır", "Erkek egemen militarist sistemin sözcüsü Fatih Altaylı, defol" yazılı dövizler açan öğrenciler, "Kadınlar artık susmayacak", "Tacizcileri okulda istemiyoruz" sloganları ve düdüklerle eylemlerini sürdürdü. 
 
Fatih Altaylı'nın radyo programındaki sözlerinin de yer aldığı açıklamayı okuyan kadınlar, "Biz kadınlar, tüm kadınlara karşı cinsel şiddeti meşrulaştıran bu sözleri ve arkasında yatan zihniyeti kınıyor, bu kişiyi ne üniversitede, ne de başka bir alanda görmek istiyoruz" dedi.
 
Öğrencilerin alkışlarını sürdürmesi ve "Okuldan defol" sloganları üzerine Fatih Altaylı, "Beni bu okula siz davet ettiniz" diyerek konuşma yapamadan üniversiteden ayrılmak zorunda kaldı.
 
2014: Demokratik Özgür Kadın Hareketi (DÖKH) tarafından başlatılan “Kadınlar Önderliği ve Özgürlüğü için Eylemde” kampanyası kapsamında Bağlar Dörtyol’dan Koşuyolu Parkı’na kadar yürüyüş gerçekleştirildi. Binlerce kişinin katıldığı yürüyüşte “Kadınlar Önderliği ve Özgürlüğü için Eylemde”, “Kadının Özgürleşmesi Sakine’nin Mücadelesidir”, “Özgür Önderlik Özgür Kadın” pankartları taşınırken, “Bijî Serok Apo”, “Jin Jiyan Azadî”, “Gençlik Apo’nun Fedaisidir”, “Amed İsyandır Lice’ye Selamdır”, “Selam Selam İmralı’ya Bin Selam”, “Bijî Berxwedana Rojava” sloganları atıldı. Alkış ve zılgıtların da çalındığı yürüyüşte PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın ve Sakine Cansız’ın posterleri taşındı.
 
2014:  Kadın Koalisyonu her yıl bütün bileşenlerin bir araya geldiği buluşmalarını 30/31 Mayıs-1 Haziran 2014’te İzmir Foça’da gerçekleştirdi. Buluşmaya 25 şehirden yaklaşık 100 kadın katıldı. 
 
2016: Kadın katliamlarına karşı 2014 yılında başlayan “Kadın Cinayetleri Önlenebilir” kampanyasının, Kadın Cinayetleri Eylem Araştırması, Kadın Cinayetlerine Karşı Acil Eylem Konferansı, Kadın Cinayetleri Haberleştirme Kılavuzu ve Kadın Cinayetleri Acil Eylem Planı’nı içeren kitabı yayımlandı. Kitapta, 2014-2015 yılları arasında Ankara, Adana, İzmir, Trabzon, Van, Diyarbakır ve İstanbul’da kadın cinayetleri eylem araştırması ve 27-28 Kasım’da Kadın Cinayetlerine Karşı Acil Eylem Konferansı’ndaki araştırma sonuçlarının yanı sıra kadın katliamlarıyla mücadele deneyimleri paylaşıldı.
 
2018: Tevgera Jinên Azad (TJA) aktivisti Ayla Akat Ata, 2015 yılında katıldığı bir cenaze töreninde yaptığı konuşma gerekçe gösterilerek "örgüt propagandası yapmak" iddiası ile tutuklu yargılandığı davanın Ardahan 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen ilk duruşmasında tahliye edildi.