Türkiye’de ikinci dalga feminizmin çok amaçlı ilk örgütlenmesi olan Kadın Çevresi Yayıncılık, Hizmet ve Danışmanlık A.Ş. kuruldu.

 

Kadın Çevresi’nin oluşum sürecinde feministler olmasına rağmen feminizm adı kullanılmadın feminist bir perspektifle “ev içinde ve dışında, ücretli ve ücretsiz çalışan kadınlar için…” faaliyet amaçlandı.

 

12 Eylül hukuku dolayısıyla dernek, komite vb. kurmak oldukça zorlaştığından örgütlenme formu olarak şirket seçildi. Şirket hem toplantı yapmaya hem yayın basmaya imkan tanıyordu. Kadın Çevresi onlarca feminist kadınla kuruldu. Ama yasal başvuruyu beş kadın yaptı. Kadın Çevresi kurucularından evli olanlar o zamanki Medeni Kanun gereği eşlerinden tasdikli izin belgeleri almak zorunda kaldılar.

 

İlk faaliyet olarak, kadınlar kitaplarını bir araya getiren bir kitaplık oluşturdular. Kadın Çevresi’nin ilk mekânı Kadın Çevresi kurucularından Nurser Öztunalı’nın Beşiktaş’taki mimarlık ofisinin 15 metrekarelik bir odasıydı. Kadın Çevresi’nın yasal formatı olan anonim şirket iç işleyiş açısından önemli değildi. Geniş katılımlı toplantılarda nasıl bir yapı ile faaliyetlerin sürdürüleceği uzun uzun tartışıldı. Örgütlenmede rotasyon temel şart olarak belirlendi. İki yılda bir değişecek yönetim, yönetim/yayın kurulu toplantılarının herkese açık olması, eski-yeni ayrımı olmaksızın herkesin eşit söz hakkının olması ilkeleri baştan belirlendi.

 

Kadın Çevresi kurucuları ilk çağrılarında kadınları Beşiktaş’taki merkeze çağırırken kadınların yasal haklarına kendilerinin sahip çıkmasını kolaylaştırmak için hukuk danışmanlığı kurduklarını da duyurdular. Sağlık danışmanlığı oluşturmak da hedefleniyordu.

 

Feminist mücadeleye önemli katkı

 

Kadın Çevresi, yayınlarını iki dizi olarak çıkarmaya karar verdi. Kadın açısından kadınlar hakkında yazılmış kitaplar “Kadın Sözü” dizisinde yer alacaktı. Bu dizinin ilk kitabı, Şirin Tekeli’nin çevirisiyle Andrée Michel’in Feminizm kitabı oldu. “Söz kadınların” dizisinde ise kadınların kendilerini anlattığı kitaplara yer verilecekti. Bu dizinin ilk kitabı Lee Comer’in Evlilik Mahkûmları’ydı. 1982 yılında çalışmalarına başlayan Gülseli İnal, Gülnur Savran, Şirin Tekeli, Feraye Tınç, Şule Torun, Yaprak Zihnioğlu’ndan oluşan çeviri grubunun ilk ve tek çevirdiği kitap olan Juliet Mitchell’in Kadınlık Durumu, 1986 yılında Kadın Çevresi tarafından yayınlandı. Kitabın önsözünde çeviri grubunun tarihine ilişkin, grupta yer alanların “yuvarlak masa” tartışması da yer alıyordu. 

 

Simone de Beauvoir’ın Ben Bir Feministim ile Dayağa Karşı Kampanya kolektifi tarafından hazırlanan Bağır Herkes Duysun kitapları Kadın Çevresi tarafından yayınlanan son kitaplar oldu. 1987-1990 yılları arasında yayınlanan Feminist dergisi de Kadın Çevresi yayını olarak çıkarıldı.