Rojda Aydın

 

AMED - Derinleşen ekonomik krizin yol açtığı sorunları değerlendiren kadınlar, "Artık evlerimize eli boş gidiyoruz. Alışveriş yapamıyor ve faturalarımızı ödeyemiyoruz. Devlet kaşıkla veriyor, kepçeyle alıyor" diyerek tepki gösterdi.

 

AKP-MHP iktidarının yürüttüğü savaş politikalarıyla derinleşen ekonomik kriz yoksulu daha çok yoksullaştırmaya devam ediyor. 2023 bütçesinde savaş ve güvenlik harcamalarına yüzde 98 artışla 470 milyar lira ayrılmış olması bu gerçekliği gözler önüne serdi. İktidar ekonomik krizi inkar ederken kadınlara, çocuklara, sağlık ve eğitime yeterli bütçenin ayrılmamış olması yaşam koşullarını zorlaştırmayı sürdürüyor.

 

Amed'in Rezan (Bağlar) ilçesinde kurulan Jiyan Semt Pazarında çalışan esnaf kadınlar ve buraya alışveriş yapmak için giden kadınlar alım gücünün düşmesinden oldukça şikayetçi. Kadınlar ekonomik krizde yaşadıklarını ve tepkilerini ajansımızı değerlendirdi.

 

‘Sürekli zarar ediyoruz’

 

Pazarda çalışan Leyla Kalkan, 5 yıldır yumurta ve gözleme sattığını belirterek, "Ama satılmıyor. Her şeyden önce fiyatlar pahalı, kimse alamıyor. Sabah erkenden gelip akşama kadar burada kalıyoruz. İş yok. İşe ilk başladığımda işim iyiydi. Ama şimdi kötü. Aileme destek olmak ve ayaklarım üzerinde durabilmek için bu işe başladım. Ama iş olmuyor. Herhangi bir kâr elde edemiyorum. Unu 950 TL’ye alıyorum. Ama gözlemeyi getirip burada 10-12 TL'ye satıyorum. Bunun bana ne karı var ki? Şimdi zarardayız. Dükkanımızı kapatmayı düşünüyoruz. Poşetleri 30 TL'ye alıyoruz, nakliye ve diğer ücretleri ödüyoruz. Bana hiçbir şey kalmıyor. Bu işe ilk başladığımda 1 koli yumurtanın fiyatı 8-10 TL idi. Ama şimdi 100 TL olmasına çok az kaldı. Halk zor durumda, alışveriş yapacak paraları yok. Biz satamıyoruz, onlar da alamıyor. Asgari ücret arttıkça her şeyi daha pahalı hale getiriyorlar. Öyle olacaksa ne asgari ücreti artırsınlar ne de ürün fiyatlarını" şeklinde konuştu.

 

‘Kaşıkla verip kepçeyle alıyorlar’

 

Leyla, pazarda kazandığı paranın faturaları ve evin kirasını ancak karşıladığını ifade ederek, hayatın kendisi için çok zorlaştığını söyledi. Leyla, "Elektrik faturamız o gün 450 TL'ye geldi. Nasıl yapacağımızı bilmiyoruz. Zaten mutfak giderlerinin kendisi çok fazla. Buradaki gelirim oraya yetmiyor. O gün elde ettiğim kazançla ancak günlük mutfak ihtiyacını karşılayabiliyorum. Bu savaşı başlatanlar bu krize de bir çözüm bulmalıdır. Durum geçen yıl yine iyiydi. Ama bu yıl durum çok kötü. Bu millet nasıl geçinecek? İşleri yok ve kendilerine bakamıyorlar. İş yok, insanlar çalışamıyor. Krizden en çok kadınlar etkilendi. Çünkü kadın hem dışarıda hem evde çalışıyor. Kadınların işi gerçekten çok zor. Çözüm istiyoruz. Durumumuz gün geçtikçe kötüye gidiyor. Birçok esnaf kriz nedeniyle dükkanlarını kapattı.  Un ve diğer eşyaları kredi ile alıyoruz. Ama bu krediyi bile veremiyoruz. Kaşıkla verir, kepçeyle alıyorlar” diye belirtti.

 

‘Gelir yok ama gider çok’

 

Kadınlar pazarında alışveriş yapan Fikriye Kılıççı, pazara geldiklerinde hiçbir şey alamadıklarını ve her şeyin pahalı olduğunu söyledi. Fikriye, "100 TL ile hiçbir şey satın alınamaz. Az önce bir koli yumurta aldım ve başka bir şey alamam. Her şey pahalı. Satın alamıyoruz. Her hafta gelip görüyorum ki her şey çok pahalılaşmış. Her hafta fiyatlar değişiyor. Eskiden 100 TL'ye pazara gelirdik, bütün ihtiyaçlarımızı karşılardık. Ama şimdi hiçbir şey alamıyoruz. Eşim emekli ve ayda 3 bin TL alıyor. Ama bununla geçimimizi sağlayamıyoruz. Bu aya ait doğalgaz faturası bin TL geldi. Gözümüzü açtığımız her gün, her şey daha pahalı hale geliyor. Gelir yok ama giderler çok" ifadelerini kullandı.

 

‘Ekonomik kriz yoksulları etkiliyor’

 

Elektrik, doğalgaz, su ve kira faturalarının çok yüksek olduğunu anlatan Fikriye devamında: "Mutfak maliyeti de çok yüksek. Ülkeyi yönetenler kriz yok diyor. Ancak çoğu insan bu krizden etkileniyor. Durumu iyi olan insanlar krizden etkilenmez. Krizler yoksulları etkiler. Geliri olmayan insan nasıl geçimini sağlayacak. Hayat çok zorlaştı."

 

‘Elimiz boş eve dönüyoruz’

 

Çarşıda tuhafiye ürünleri satan Şükriye Mizraklı, 3 yıldır bu işi yaptığını belirterek, bu yıl işlerinin pek iyi olmadığını söyledi. Şükriye, "Yazın işimiz yok. Kışın çok az işimiz oluyor. 3 ay sonra tekrar pazara gelip işime başladım. Şu an saat 14.00 ama şimdiye kadar sadece 100 TL kazandım. Bunu akşam nakliyeciye vereceğim ve akşam eve elim boş döneceğim. Her şey çok pahalı olduğu için kimse alışveriş yapamıyor" dedi.

 

‘Ukrayna ve Rusya savaşı bizi niye etkiliyor’

 

Her şeyin fiyatının çok yüksek olduğuna dikkat çeken Şükriye, konuşmasını şöyle bitirdi: "Kiminle konuşsam paramız yok, geçinemiyoruz diyor. Ev kirası 4-5 milyar oldu. Bir ailenin evine 15-20 milyar girmiyorsa o aile kendini geçindiremez. Daha iyi olacağını umuyoruz. Yılbaşında nasıl asgari ücrete zam geliyorsa fiyatlara da zam geliyor. Ukrayna ile Rusya arasındaki savaş bizi neden bu kadar etkiliyor?  Biz o savaşın içinde değiliz. Ama en büyük zorluğu biz yaşıyoruz. Ayrıca bu krizden en çok kadınlar etkileniyor."