VAN - Hasta tutsakların serbest bırakılması amacıyla yapılan açıklamada, yılın başından bu yana 50 tutsağın yaşamını yitirdiği bilgisi paylaşılırken, “Adalet Bakanlığını, ulusal ve uluslararası hukuk ve insan hakları kurumlarını bu anlamda harekete geçmeye davet ediyoruz” denildi.

 

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Van Şube, Tevgera Jinên Azad (TJA) ve Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yardımlaşma Derneği (TUAYDER) Van’ın aralarında bulunduğu 20 kurum, cezaevlerinde tutulan hasta tutsakların serbest bırakılması amacıyla ÖHD Van Şubesi önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Çok sayıda kişinin katıldığı açıklamada “Hasta mahpuslara özgürlük”, “Ji girtiyên nexweş re azadî” yazılı pankart açıldı.

 

20 kurumun imzasını taşıyan açıklama metnini ÖHD Van Şube Yöneticisi İslam Kartal okudu.

 

‘Türkiye hapishaneleri işkence mekanları haline geldi’

 

Cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri ile birlikte son bir yılda yaşanan şüpheli ölümlerin “Türkiye Hapishane” tarihine “kara bir leke” bıraktığını vurgulayan İslam, “Mevcut veriler ve yıl boyunca sivil toplum örgütleri tarafından yayınlanan raporlar bir arada değerlendirildiğinde; İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde belirtilen barış, adalet, eşitlik, özgürlük, insan onurunun korunması, sağlık, yaşam hakkı ve bunları güvence altına alacak demokratik düzenden giderek uzaklaşmaktayız. Bunun en olumsuz yansımaları da ne yazık ki devam eden hasta mahpusların durumları ve mahpusların ölümleri ile açıkça gözler önüne serildiği gibi, hapishanelerde yaşanmaktadır. Bilindiği üzere, ‘İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nin 5. maddesi ve ‘Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin 7. maddesi, hiç¸ kimsenin işkence veya diğer zalimane, insanlık dışı veya onur kırıcı muamele veya cezaya maruz bırakılmayacağını öngörmektedir. Ancak, Türkiye hapishaneleri, başta yaşam hakkı ihlalleri olmak üzere her türlü¨ insanlık dışı ve onur kırıcı muamelenin yapıldığı birer işkence mekanları haline gelmiştir. Mahpuslar, yaşam hakkı ihlalinden işkenceye, sağlık hizmetlerine erişimden otoriter uygulamalara kadar ağır ve ciddi ihlaller ile karşı karşıyadır. Yıllardır gündemde olan ancak çözümü noktasında adım atılmayan hasta mahpusların yaşadıkları durumlar da hapishanelerde yaşanan hak ihlallerinin başında gelmektedir” ifadelerini kullandı.

 

‘Yaşam hakkı göz ardı ediliyor’

 

İnsan Hakları İzleme Örgütü ve kurumların çağrılarına rağmen hasta tutsakların cezaevinde tutulmaya devam edildiğini kaydeden İslam, her yeni yargı paketinde siyasi tutsakların kapsam dışı bırakıldığını belirtti. 1 Ocak 2021’de yürürlüğe giren Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik’e de dikkat çeken İslam, bununla tutsakların tahliyelerinin engellendiğini, eşitlik ilkesi ile birlikte tutsakların yaşam hakkı, özgürlük ve güvenlik hakkı, hak arama hürriyeti hakkı gibi birçok haklarının da göz ardı edildiğinin altını çizdi. İslam, “Türkiye hapishanelerinde tespit edilen verilere göre; hasta mahpusların içinde, durumu en ağır olanlar kanser hastaları olmakla beraber, bunun yanı sıra kronik ve çoklu hastalıkları olanlar, akciğer hastaları, kalp hastaları, şeker ve tansiyon hastaları, yaşlı ve yaşamını tek başına idame ettiremeyecek kadar hasta olanlar da mevcuttur” ifadelerini kullandı. 

 

‘2022 yılında 50 hasta mahpusun yaşamını yitirdi’

 

Adalet Bakanlığı’nın özellikle pandemi döneminde ağır hasta tutsakların tahliye edilmeleri yönündeki çağrılara sessiz kaldığını dile getiren İslam, “Bu sebeple kimi hasta mahpuslar için verilmeyen veya geç verilen kararlar da yaşam hakkı ihlaline yol açmakla birlikte, hapishanelerden ya tabutlar çıkmakta ya da mahpuslar tahliye edildikten kısa bir süre sonra hayatını kaybetmektedirler. En son olarak Diyarbakır Kadın Hapishanesinde Emel Haceroğlu yapılan suç duyurularından da anlaşılacağı üzere; gecikmeli hastaneye çıkarıldığından yaşamını yitirmiştir. Yine Trabzon Beşikdüzü T Tipi Hapishanesinden yaklaşık olarak 8 ay önce tahliye edilen Nevzat Çapkın da, tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirmiştir. Bunun yanı sıra Elazığ Hapishanesinden Zülfü Yıldırım, Urfa Hapishanesinden Bazo Yılmaz, Giresun Espiye L tipi hapishanesinden Mehmet Candemir gibi daha birçok mahpusun ölüm haberleri alındı. Sadece 2022 yılında 50 hasta mahpusun ölüm bilgisine dair olan veriler, hasta mahpuslar açısından verilmeyen ya da geç verilen kararların yetersizliğinin en somut örneğidir” dedi.

 

‘Hasta mahpuslar derhal tahliye edilmeli’

 

Ağır hasta tutsaklar Mehmet Emin Özkan ve Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk’un da durumuna dikkat çeken İslam, Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından verilen “cezaevinde kalabilir” raporları sonucunda çok sayıda hasta tutsağın cezaevinde tutulduğunu kaydetti. Hasta tutsakların tahliyesinin önünün açılması gerektiğini vurgulayan İslam, “Bu anlamda gerek siyasal iktidarın gerekse yetkililerin daha fazla ciddi sağlık sorunları ve ölümler yaşanmadan gerekli tedbirleri alması ve talepleri değerlendirmek üzere harekete geçmesi gerekmektedir. Hapishanelerde kalan mahpusların temel yaşam ihtiyaçları karşılanmalı ve özellikle sağlık alanına erişim en erken şekilde gerçekleşmelidir. Ancak özellikle son süreçlerde hapishanede çıkan ölümler bize mahpusların temel haklarına dahi ulaşamadıklarını göstermektedir. Bu da devletin temel sorumluluklarından olan yaşam hakkını askıya aldığını bizlere gösteriyor. Sorunlara, temel hak ve özgürlüklerin esas alınarak yaklaşılması ve hasta mahpusların taleplerinin bu doğrultuda değerlendirilerek çözüme kavuşturulması için Adalet Bakanlığını, ulusal ve uluslararası hukuk ve insan hakları kurumlarını bu anlamda harekete geçmeye davet ediyoruz. Hasta mahpusların derhal tahliyelerine yönelik talebimizi tüm kamuoyu önünde tekrar yineliyoruz” sözlerine yer verdi.   

 

Açıklama, “Bîjî berxwedana zindanan” ile “Siyasi tutsaklar onurumuzdur” sloganlarının yanı sıra alkış ve zılgıt eşliğinde son buldu.

 

20 imzacı kurum

 

Metnin imzacı kurumları şu şekilde: ÖHD Van Şubesi, TJA Van, Van Çevre Derneği (ÇEVDER), İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Van Şubeler Platformu, Aryen Kültür Sanat Atölyesi, Serhat Göç Araştırma Derneği (GÖÇ-DER), Star Kadın Derneği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Van İl Koordinasyon Kurulu (İKK), Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel İş Sendikası, TUHAY-DER Van, Van-Hakkari Tabip Odası İnsan Hakları Kolu, Van Barosu, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van İl Eşbaşkanlığı, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Van İl Eşbaşkanlığı, Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma Dayanışma Birlik ve Kültür Derneği (MEBYA-DER), Şanowan Tiyatro Grubu, Arsisa Dil Kültür Derneği, Bilim Antropoloji Sanat ve Kültür Derneği (BASK-DER) ve Van Diş Hekimleri Odası.