DİYARBAKIR - Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin Kürtçe kurslara yapılan başvurulara dair hazırladığı raporda Kürtçe kurslarına taleplerin pandeminin başından bu yana arttığı kaydedildi. 

 

Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER) , Sosyopolitik Araştırmalar Merkezi'nin dil kursuyla ilgili yaptığı anket sonuçlarını açıkladı. MED-DER binasında yapılan basın toplantısında "Perwerdehiya bi zimanê dayikê mafekî bingehîn û gerdûnî ye. Binpêkirina vî mafî sûcê li dijî mirovahiyê ye" pankartı açıldı. Açıklamaya MED-Der Eşbaşkanı Rıfat Roni ve yöneticiler katıldı. 

 

Açıklamanın Kürtçesi Dilan Güvenç, Zazaca’yı ise Nesip Gültekin okudu. 

 

‘Kurs talepleri arttı’

 

Çok dilli ülkeler kategorisindeki Türkiye’de, Türkçe dışında konuşulan anadillerin öğretilmesi ve anadilde eğitim taleplerinin uzunca zamandır gündemdeki yerini koruduğunu belirten Dilan, “Uzun yıllar büyük bölümü sivil toplum oluşumları bünyesinde, çoğu gönüllü biçimde yürütülen anadil kursları ile anadillerin öğrenilmesi ve korunması çabasını bir adım öteye taşıyan adım 2012 -2013 eğitim - öğretim yılında geldi. Ortaokullarda seçmeli ders olarak haftada 2 saat biçiminde düzenlenen anadil dersleri ‘Yaşayan Diller ve Lehçeler’ başlığıyla Milli Eğitim Bakanlığı gündemine de girmiş oldu. Anadilde eğitim talepleri henüz karşılanmamış olmakla birlikte, 2000’lerden günümüze artan biçimde yükselen anadil taleplerini, koşulları oranında karşılamaya çalışan kurs sayıları ve kursiyer sayıları da yükseldi. Özellikle pandemi ve sonrasındaki süreçte Kürtçe ve lehçelerine dönük kurs taleplerinin arttığı gözlendi” dedi.

 

Çalışmanın kapsamı 

 

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin, Kürtçe anadil ve lehçelerini öğrenmek veya geliştirmek isteyen kursiyerlerin demografik profilini, anadil öğrenim taleplerini, nedenlerini ve hedeflerini konu alan veri inceleme ve araştırma çalışması başlattığını aktaran Dilan, “COVİD-19 Pandemisinin başladığı 2020 ile 2022 yıllarını kapsayan araştırma Türkiye geneli ve sınır aşırı kursiyerlere sahip MED-DER verilerine odaklandı” dedi. 

 

66 sayfa olan raporda şu veriler yer aldı:

 

 “*Kurslara başvuru oranlarında düzenli olarak artış gösterdi. 2020 yılı pandemi koşullarında online olarak yürütülen kurslara 292 kursiyer katılım gösterdi. 2021’de bu sayı 397, 2022 yılında ise bu sayı Ağustos ayı itibarıyle 803 oldu. 2020’de tek dönem ve online, 2021’de yine tek dönem olarak büyük oranda online ve kısmen yüz yüze düzenlenen kurslar, 2022 Ağustos ayı itibariyle 2 dönem ve online ile yüz yüze karma formlarda düzenlenmiş bulunuyor.

 

*Yıl yıl incelenen kursiyer verilerine göre kurslara 2020 yılında, Türkiye’nin 34 kentinden, Amerika, Avrupa, Federe Kürdistan Bölgesi (Başur) ve İran’dan (Rojhilat) katılım olurken, 2021 yılında Türkiye’nin 41 kentinden, Avrupa ve Amerika kentlerinden, , Federe Kürdistan Bölgesi ve İran’dan katılımlar sağlanmış görünüyor. 2022’de ise Türkiye’nin 43 kentinden, Avrupa’dan ve Federe Kürdistan Bölgesi ile İran’dan katılımlar olduğu tespit edildi. Yıl yıl kurslara katılım gösteren kent sayıları da kursiyer sayısı da düzenli artış gösteriyor.

 

*Kadın katılımlarının erkek katılımlara oranla her 3 yılda da fazla olduğu gözlenen verilere göre;

 

*2020 yılında kursiyerlerin yüzde 36,4’ünün öğrenci, yüzde 13,4’ü Öğretmen, yüzde 13’ü profesyonel meslek sahibi oldukları;

 

*2021 yılında, yüzde 35,5’inin Öğrenci, yüzde 15,4’ünün profesyonel meslek, yüzde 9,8’inin İşçi;

 

*2022 yılında yüzde 31,6’sının öğrenci, yüzde 13,2’sinin profesyonel meslek, yüzde 10,6’sının İşsiz/İş Arayan kategorisinde olduğu görülmüştür.

 

*Ayrıca hem 2022 hem 2021 verilerine göre katılımcıların yüzde 77,1’i 18-34 yaş kategorisindedir. Yani kurslar genç yaş grubunun daha çok ilgi gösterdiği alanlar durumundadır.

*2020 yılında katılım gösteren kursiyerlerin yüzde 85,3’ü Kurmancî, 2021 yılında katılım gösteren kursiyerlerin yüzde 82,4’ü Kurmancî, 2022 yılında katılım gösteren kursiyerlerin ise yüzde 83,7’si Kurmancî lehçesinde konuştuklarını söylerken; 2022 yılında kursa başvuranların lehçelerinde çeşitlenmeler olduğu, Gorani, Dimilî, Soranî lehçelerinde konuşan kursiyerlerin de olduğu görülmüştür. Ayrıca 2021 yılında katılım gösteren kursiyerlerin yüzde 2’sinin Kürtçenin hiçbir lehçesini konuşmadığı, 2022 yılında bu oranın yüzde 3,9’a çıktığı tespit edilmiştir. Diğer yanıtlardan anlaşılacağı üzere bu oranlar anadili Kürtçe olmayan katılımcılara ilişkindir.

 

*Kursiyerlerin kursa başvururken ‘Kürtçe konuşma düzeyiniz nedir?’ sorusuna 2020 yılında verdikleri yanıtlara göre yüzde 9,5’i çok İyi, yüzde 42,7’si iyi, yüzde 34,9’u Az, %12,9’u ise hiç bilmiyordur.

 

*2021 de ki katılımcıların Kürtçeyi bilme düzeyleri; yüzde 12,3’ü Çok iyi, yüzde 44,6’sı iyi, yüzde 31,2’si az, yüzde 11,8’i hiç bilmiyor iken; 2022 de bu oranlar şöyledir: 11,5’i çok iyi, yüzde 41,2’si İyi, yüzde 30,5’i az, yüzde16,8’i hiç yanıtlarını vermişlerdir.

*2022 yılında Kürtçeyi hiç bilmeyenlerin kursa katılım oranındaki hatırı sayılır artış dikkat çekicidir. Hem kursiyer sayılarında ki artışlar hem bilme oranlarındaki ilişki bize Kürtçe dil eğitimlerinin/kurslarının giderek daha fazla ilgi odağı olacağını düşündürmektedir.

 

*2020 ve 2022 yılında katılımcı kursiyerlere “Niçin Kürtçe kurslara geldikleri?” de sorulmuştur.

 

*2020 yılında bu soruya gelen öncelikli yanıtlar: “Anadilimi daha iyi öğrenmek için”, “Anadilim olduğu için”, “Anadilimle okuyup yazmak için”, “Kürt olduğum için” gibi yanıtlar olurken, yüzde 4,8’inin farklı lehçe öğrenmek için geldiği görülmüştür. 2022’de gelen yanıtlarında benzer gerekçelere dayandığı görülmüştür.

 

*2020 yılı kursiyerlerinin her 4 kursiyerden 3’ünün kursa başlangıç ve birinci seviyede başlamak istediği, 2021 yılında bu oranın her 5 kursiyerden 3’ünün, 2022 yılında ise her 4 kursiyerden 3’üne yakınını kapsadığı görülmüştür. Ağırlıklı olarak başlangıç ve birinci aşamada kursa başlama isteği, Kürtçenin katılımcı kursiyerler nezdinde bilinirlik oranının ne denli düşük olduğunun başka bir teyididir.”

 

 

.