ANKARA - HDP Diyarbakır Milletvekili Feleknas Uca, Êzidî halkına yönelik katliamın tanınması için Meclis Genel Kurulu'na kanun teklifi verdi. 

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Feleknas Uca, her yıl Nisan ayının 13'ünden sonraki ilk çaraşamba günü Êzidî toplumunun bayramı olan Çarşema Sor nedeniyle 73.Ferman olarak bilinen ve Şengal'de Êzidî halkına yönelik gerçekleştirilen katliamın tanınması için Meclis Genel Kurulu'na kanun teklifi verdi. 

                                                                       

Kanun teklifinde Êzidî halkına yönelik gerçekleştirilen katliama ilişkin şöyle denildi: 

 

 "Ortadoğu'nun kadim halkı Êzidîlerin anayurtları olan Kürdistan'da ve diasporada yaşayanlar hakkında yeterli demografik veri mevcut olmamakla birlikte, dünya genelindeki nüfuslarının bir buçuk ila iki milyon arası olduğu tahmin edilmektedir. Ortadoğu'nun ulus devletlere göre şekillendirilmeye çalışıldığı 20. yüzyılda Êzidîler sınırlarla birbirlerinden koparılmıştır. Êzidî halkının büyük bölümü Irak Kürdistan Federe Bölgesi içerisinde yer alan Şêxan ve Şengal bölgesinde, bir bölümü Ermenistan, Gürcistan, Afrin, Suriye Ceziresi ve Halep ve Türkiye'nin Güneydoğusu'nda yaşamıştır. Ancak, Êzidîler tarih boyunca özellikle inançları nedeniyle birçok defa soykırıma uğramış, katledilmiş ve göçe zorlanmışlardır. Bu nedenle, Êzidîler bugün Avrupa başta olmak üzere Amerika ve Kanada gibi dünyanın farklı dağılmış durumdadır. 

 

'Êzidîler ülkelerini terk etmek zorunda kaldı'

 

Ortadoğu'nun büyük bir kısmını yöneten Osmanlı İmparatorluğu denetimindeki topraklarda yer alan Êzidîler, Osmanlı yönetimi tarafından asla millet statüsüne sahip olmamışlar ve devlet tarafından koruma görmemişlerdir. Türkiye Cumhuriyeti'nde, Êzidîlerin kimliklerinin din hanesi kısmın x veya 'dinsiz' şeklinde yazılması ve zorla Müslümanlaştırma gibi baskılar sonucu özellikle 1960'lar itibarıyla Êzidîler ülkelerini terk etmek zorunda kalmıştır. 

 

'Êzidîlerin tarih sahnesinden silinmesi amaçlandı'

 

Farklı bir inanca sahip oldukları için geçmişte 72 kez katliama maruz kalan Êzidîlerin kaderi 21. yüzyılda da değişmemiş, inançlarını ve kültürlerini günümüze aktaran, diğer dini ve etnik gruplara göre fazla oldukları yerler olan Şengal ve Şêxan da yaşayan Êzidîler IŞİD'in yıkım gücü yüksek savaş araçları ve teçhizatları karşısında savunma araçlarından yoksun şekilde 73. Ferman olarak adlandırılan katliama maruz kalmışlardır. IŞİD tarafından yerlerinden ve yurtlarından edilen Êzidîler yaşamlarını devam ettirecek maddi temellerinin tamamından mahrum bırakılarak ölüme terk edilmişlerdir. Binlerce Êzidî öldürülmüş, binlerce kadın ve çocuk kaçırılmış, yüzlerce çocuk, hasta ve yaşlı açlıktan ve susuzluktan, gündüz sıcaktan gece soğuktan dolayı yaşamını yitirmiştir. Bu kıyımla Êzidîlerin tarih sahnesinden silinmesi amaçlanmıştır.

 

Tüm dünyanın özellikle Türkiye, Federal Kürdistan Özerk Bölge, Irak ve Birleşmiş Milletlerin Êzidîleri koruması gerekmektedir. Sadece Kürtlere değil insanlığa miras kalmış bu kültürel inanç tüm dünyaya mirastır. 

 

'Avrupa devletlerine çağrı yapıldı'

 

IŞİD'in Êzidîlere yönelik Şengal'de gerçekleştirdiği katliam ve soykırım tüm dünyanın gözü önünde gerçekleşmiş, Êzidîlerin yaşadığı bu insanlık dışı uygulamalar pek çok kez raporlanmıştır. 2015'te Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, IŞİD'in Êzidîlere planlı şekilde 'soykırım' yaptığını rapor etmiştir. Yine, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından Haziran 2016 tarihinde yayınlanan raporda da İŞİD'in Êzidîlere yönelik soykırım işlediği belirtilmiştir. Benzer şekilde, 2016 tarihinde Avrupa Parlamentosu Êzidî soykırımını tanıma kararı almıştır. Yine aynı yıl, ABD yönetimi IŞİD'in Êzidîlere ve diğer azınlıklara yönelik 'soykırım' yaptığını tanıdığını açıklamış, Ekim 2017 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) IŞİD'in Irak ve Suriye'de "özellikle Êzidî, Hristiyanlar ve Sünni olmayan Müslümanlara karşı soykırım gerçekleştirdiğini" resmen tanımaları için Avrupa devletlerine çağrı yapmıştır. 

 

'Din değiştirmeye zorlandılar'

 

Birleşmiş Milletlerin Şengal katliamına ilişkin hazırladığı raporda IŞİD'in Êzidî halkına yönelik öldürme, cinsel şiddet, kölelik, işkence, insanlık dışı muamele, Êzidî çocukları ailelerinden alıkoyarak kendi inançlarından ve toplumundan koparma gibi uygulamalarla Êzidî kimliğini yok etmeyi amaçladığı belirtilmiştir. Tüm bu bulguların Êzidîlerin kimliğinin tamamen ortadan kaldırılmasına yönelik olduğu açıkça dile getirilmiştir. IŞİD özellikle Êzidî kadınları ve çocukları savaş ganimeti olarak esir almış, kaçırmış, köleleştirmiş, sistematik cinsel şiddete maruz bırakmış, zorla din değiştirmeye zorlamış ve köle olarak satmıştır.

 

BM Raporunda Êzidî Halkına yönelik soykırım, Suriye ve Irak'ın taraf olduğu 1948 Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşmesi'deki tanıma göre belirtilmiştir. 1948 Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesinde soykırım tanımı şu şekilde yapmaktadır:

 

MADDE 2- Bu Sözleşme bakımından, ulusal, etnik, ırksal veya dinsel bir grubu, kısmen veya tamamen ortadan kaldırmak amacıyla işlenen aşağıdaki fiillerden her hangi biri, soykırım suçunu oluşturur. 

 

*Gruba mensup olanların öldürülmesi; 

 

*Grubun mensuplarına ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi; 

 

*Grubun bütünüyle veya kısmen, fiziksel varlığını ortadan kaldıracağı hesaplanarak yaşam şartlarını kasten değiştirmek; 

 

*Grup içinde doğumları engellemek amacıyla tedbirler almak; 

 

*Gruba mensup çocukları zorla bir başka gruba nakletmek."

 

Söz konusu kanun teklifinde yer alan maddeler şöyle:  

                                                                                      

"MADDE 1- Türkiye Büyük Millet Meclisi, IŞİD adlı terör örgütünün, 3 Ağustos 2014 tarihinde Şengal ve Şêxan bölgesinde 800 bin ila 900 bin arası Êzidî-Kürdün yaşadığı coğrafyada, on binlerce Êzidîyi katlettiği,  yüzbinlerce Êzidîyi göçe zorladığı, beş bin ila yedi bin arası Êzidî-Kadın ve çocuğun alıkoyduğu, Êzidî çocuklarını kendi kimliğinden kopararak asimile ettiği ve Şengal ve Şêxan bölgesinde yaşanan sistematik şiddetin Êzidî halkının kimliğini ve inancını yok etmeye yönelik gerçekleştirdiği kırımın Êzidî halkına yönelik soykırım olduğunu ve bu soykırımının insanlığa karşı işlenmiş bir suç olarak tanır. 

 

MADDE 2- Türkiye, Êzidî halkının maruz kaldığı, katliam, etnik temizlik, tehcir sebebiyle 3 Ağustos gününü Êzidî Soykırım Günü olarak tanır.

 

MADDE 3- Türkiye'ye göç etmek zorunda kalan Êzidîlerin ayrımcılığa uğramamaları, nefret söylemi üretilmesinin önüne geçilmesi ve güvenlikleri için özel tedbirler alır.  

 

Êzidî Halkının kimliğini ve inancını koruyucu yönde önlemler alır. Türkiye sınırları içerisinde yaşamak isteyen ve Türkiye sınırları dışındaki topraklarına geri dönmek isteyen Êzidîlerin, kimlikleriyle, kültürleriyle güven ve ferah içinde yaşamaları konusunda sorumluluklarını yerine getirir.

 

MADDE 4- Türkiye Êzidî halkına yönelik soykırımın devam ettiğinden hareketle soykırımın sonlanması adına IŞİD'le mücadelede etkin bir şekilde yer alır. Türkiye'de IŞİD'in faaliyetlerinin sonlanması yönünde çalışma yürütür.

 

MADDE 5- Türkiye Hükümeti, Êzidî Soykırımının tüm yönleriyle ortaya çıkarılması, toplu mezarların açılması ve yaşanan saldırılardan etkilenmiş Êzidîlerin yeniden yaşam kurabilmeleri için gerekli ihtiyaçlarının maddi ve manevi olarak tazmin edilmesi konusunda aktif rol alır ve sorumluluk üstlenir.

 

MADDE 6- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

 

MADDE 7- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür."

 

Teklifin devamında söz konusu maddenin gerekçesi ise şöyle sıralandı: 

 

"Madde 1 - Tarih boyunca soykırıma uğramış bir kadim Ortadoğu toplumu olan Êzidîlerin maruz kaldığı soykırım Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından tanınmıştır.

 

MADDE 2- Êzidî halkına yönelik 73. Katliam olan 3 Ağustos günü Êzidî Soykırım Günü olarak tanınmıştır.

 

MADDE 3- Türkiye'de yaşayan ve Türkiye'ye göç etmek zorunda kalan Êzidî halkına karşı sorumluluklar tanımlanır.

 

MADDE 4- Êzidî halkına yönelik soykırım tehdidine ilişkin önlemleri belirler.

 

MADDE 5- Êzidî halkına yönelik gerçekleştirilen soykırımlara dair hakikatlerin ortaya çıkarılması konusundaki sorumlulukları belirler.

 

MADDE 6- Yürürlük Maddesidir.

 

MADDE 7- Yürütme Maddesidir."