HABER MERKEZİ - Newton fiziği ve onun doğal felsefesini İtalya’ya tanıtan Laura Maria Caterina Bassi, kabul edildiği akademide tüm baskılara rağmen, Avrupa’nın ilk kadın fizik profesörü olur. 

 

Avrupa'nın ilk kadın fizik profesörü, ayrıca bilimsel alanda üniversite kürsüsüne atanan ilk kadın olan Laura Maria Caterina Bassi, Ekim 1711 yılında zengin bir İtalyan ailesinin çocuğu olarak Bologna’da dünyaya gelir. Doğduğu dönemde henüz İtalya devleti kurulmadığından, ‘Papalık Devletleri’ adındaki ülkenin vatandaşı olan Laura’nın ebeveynleri Giuseppe Bassi ve Rosa Cesarei’dir. Babası Bolognalı bir hukukçu ve avukattır. 

 

Çocuk yaşlarda tıp eğitimi alır

 

Çocukluğunda birçok hastalık yaşayan ve bu süre zarfında zamanının çoğunu okuyarak geçiren Laura’nın özel ve üst seviyede bir eğitim alması için babası, büyük bir çaba sarf eder. Böylece Laura, 13 ile 21 yaşları arasında tıp fakültesindeki bir profesörden dersler alır. 

 

Birçok alanda dersler alır

 

Öğretmeni Tacconi’nin bilim alanında genel kabul gören Descartes yanlısı kartezyenci bir bilim anlayışına odaklanma isteğine karşın Laura, Newtoncu bilim anlayışına yönelik doğal bir yönelim taşır. Laura, bu yüzden zaman içerisinde öğretmeniyle bir ayrışma yaşamaya başlar. Bu dönemde kuzeni Lorenzo Stegani, Laura’ya Latince, Fransızca ve aritmetik alanlarında dersler verir. 

 

Üniversiteye davet edilir

 

Tacconi, 1731 yılında, Laura’nın gelişimi için kendi üniversitesindeki filozofların yanı sıra Bologna Başpsikoposu Lambertini’yi de üniversiteye davet eder. Lambertini, ve filozoflar, Laura’nın birikiminden ve bilimsel anlayışından etkilenir. 

 

İlk kadın üye olarak akademiye kabul edilir

 

Bologna Akademisi’ne onursal üye olarak başvuran ve ilk kadın üye olarak akademiye kabul edilen Laura, felsefe doktoru derecesi alabilmek için bilimsel tezlerini kentin önemli bir merkezi olan “Palazzo Pubblico’da (Halk Meydanı) savunur. Laura, diplomasını aldığı 12 Mayıs’ta Bologna’da elde ettiği başarılar karşısında yaşadığı heyecan, düzenlenen kutlamalar ve onuruna yayınlanan şiirlerle doruğa ulaşır. 

 

Felsefe doktorası kabul edilen ikinci kadın olur

 

Aynı yılın 27 Haziran’ında suyun özellikleri hakkında bir tez dizisi yayınlayan Laura, bu tezler sonrasında üniversitede fizik profesörü olarak görev yapmaya hak kazanır. Laura, 1678 yılında Elena Cornaro Piscopia’nın başarısından sonra, felsefe doktorası kabul edilen ikinci kadın olur. 

 

Üniversitede ders vermesi uygun bulunmaz

 

Bologna Üniversitesi 29 Ekim 1732’de Laura’ya felsefe profesörlüğü teklifinde bulunurken, Laura aynı zamanda Bilimler Akademisi’ne üye olarak kaydedilir. Verdiği ilk ders ise “Tüm canlıların doğal bir unsuru olarak su” başlığını taşır. Üniversite yönetimi, Laura’ya büyük değer verirken, üniversitede ders vermesini uygun bulmaz. 

 

Akademinin bu tavrı karşısında ilerleme kaydedemeyen Laura, 1738 yılında bir doktor ve aynı zamanda üniversite profesörü olan Giovanni Giuseppe Veratti ile evlenir. Yıllar geçtikçe Laura ve Giovanni’nin sekiz çocuğu olur. 

 

Oy kullanma hakkı engellenir

 

Newton fiziğinin en erken savunucularından biri olan Laura, derslerinde de Newton’un “Principia” adlı eserinde bahsedilen öğeleri temel alır. 1740 yılında Başpiskopos Lambertini, XIV. Benedict adıyla yeni Papa ilan edilir. Papa 1745 yılında düzenli olarak araştırma sunması istenen ve 25 bilim insanından oluşan, “Benedettini” adı verilen özel bir grup kurmak için Bologna Bilimler Akademisi’ni yeniden düzenler. Laura, 25. Benedettini olabilmek için görüşmeler yapar.   Benedict, Lauray’ı Benedettini grubuna kabul eder ama diğer üyelerin aksine, Laura’ya oy kullanma hakkı tanımaz.

 

İltifatlarla karşılanan ancak akademide ders vermesi onaylanmayan Laura, 1746 yılından 1777 yılına kadar yerçekimi problemlerinden, elektriğe varana dek her yıl bir adet resmi tez verir. 

 

Yeni fikirleri keşfetmede olanak sağlar

 

Üniversitede düzenli olarak ders veremediği için 1749 yılında kendi evinde özel dersler ve deneyler gerçekleştirmeye başlayan Laura’ya bu durum, üniversitenin kısıtlamalarından uzaklaşıp yeni fikirleri keşfetmesine de olanak sağlar.

 

En yüksek ücret almaya hak kazanır

 

Akademinin birçok görev talebinde bulunduğu Laura, zaman içerisinde üstlendiği sorumluluklardaki artış ve üniversite adına halka verdiği dersler nedeniyle düzenli bir ücret artışı talebiyle üniversiteye dilekçe verir. Laura’nın talebi kabul edilir, böylece daha gelişmiş donanımlar alabilmek için yeterli kaynağa sahip olur. Laura, dilekçesine yanıt olarak Bologna Üniversitesi tarafından binikiyüz Liret ile o tarihte ödenen en yüksek ücreti almaya hak kazanır. 

 

Kadınlara karşı ayrımcılığa karşı mücadelenin öncülüğünü yapar

 

1776 yılındaki programına ek bir öğretim pozisyonu ekleyen Laura, o yıl Montalto Koleji’ndeki öğrenciler için deneysel fizik alanında öncü rolü üstlenir. 1772’de deneysel fizik bölümü başkanı Paolo Balbi aniden hayatını kaybeder. Laura’nın eşi Veratti, uzun süredir Paolo’nun asistanıdır. Laura, bu boşluğu ancak kendisinin doldurabileceğine inanır ve bu görev için başvuruda bulunur ve 1776’da Bologna Bilimler Akademisi tarafından deneysel fizik bölümü başkanlığına atanır. Laura, 20 Şubat 1778’de eşinden ve çocuklarından ayrılarak, hayatını tamamen bilime adar ve akademik alanda kadınların maruz kaldığı ayrımcılığa karşı büyük bir mücadelenin öncülüğünü üstlenir. 

 

Newton fiziği üzerine dersler verir

 

Newton fiziği ve onun doğal felsefesini İtalya’ya tanıtan en önemli figür haline gelen Laura, 28 yıl boyunca Newton fiziği üzerine dersler verir. Kariyeri boyunca birçok alanda bilimsel araştırmalarını sürdürür. Laura, çoğunluğu fizik ve hidrolik alanlarında olmak üzere toplam 31 makale yayımlar. Laura’nın esas olarak doğal felsefeye odaklanmış olmasına rağmen, ilgi alanı alabildiğine geniştir. Temelde elektrik çalışmalarıyla ilgilenen Laura, bunun yanında şiirler yazar ve kuzeni Lazzaro Spallanzani’ye biyoloji alanındaki deneylerinde yardımcı olur. 

 

Tanınmış bir kadın olarak hayatı boyunca değer gören Laura’nın amacı yaşadığı kentin bilimsel topluluğunda kendine yer açmak, araştırma ve öğretim yoluyla entelektüel yaşama katkıda bulunmaktır. 

 

Laura, 20 Şubat 1778 yılında Bologna’da hayata veda eder.