VAN - Zilan Deresi’nde yapılan barajlar endemik bitki türlerini yok ederken, kalyonlar ise eski görkemini kaybetmeye başladı. 

 

Van’ın Erciş ilçesinde 13 Temmuz 1930 tarihinde Zilan Deresi (Geliyê Zilan) bölgesinde 44 köy ateşe verilerek binlerce kişi katledildi. Kürt halkının hafızasında önemli bir yeri olan Zilan’da, bu kez ekosistem yok ediliyor. 

 

Canlıların yaşam alanı tehlikede

 

Zilan Deresi’ne 2014 yılında Hidroelektrik Santral (HES) yapılması için başlatılan çalışmalar çevre örgütleri ve çevre köylerin başvurusu üzerine Danıştay kararıyla durduruldu. 2015 yılında Danıştay 6’ncı Dairesi’nin kararıyla yapımı durdurulan HES projesi, koronavirüs (Covid-19) salgını ile birlikte yeniden başladı. HES’ler Zilan’ın doğal güzelliklerini ve doğal kalyonları yok ederken, UNESCO tarafından korunmaya alınan endemik türler ve canlıların yaşam alanları da yok ediliyor. 

 

Fosfat ve azot miktarının yükselmesi kirliliği getirdi

 

Üç koldan akan çayın birleştiği Koçköprü Barajı, 25 yıldır elektrik üretimi yapmakta. Van Gölü havzasına akan derelerden daha büyük olan baraj nedeniyle, inci kefalinin tatlı sulara göçü de engellendi. Zilan Deresi aynı zamanda su samuru, benekli semender kurbağasına ev sahipliği yaparken, daha önce yapılan baraj gölünde oluşan yosun yoğunluğu fosfat ve azot miktarının yükselmesi ile birlikte büyük bir kirliliği de kendisiyle birlikte getiriyor. 

 

Van Gölü’ne akan su çamurlu

 

25 yıl önce yapılan barajın tahribatları görülürken, Zilan’da HES’lerin sayısının arttırılmasına ekolojistler ve bölge halkı tepki gösteriyor. Bölgede doğal kaynak suları HES’ler ile birlikte kurmaya başladı. Kalyonlarda Van Gölü’ne akan sular ise çamurlu akıyor.