Şehrîban Aslan

 

AMED - Xwendekarên ku tevli  kursên zimanê Kurdî yên MED-DER'ê dibin, bi salan e hewl didin ku zimanê xwe yê zikmakî hîn bibin û di heman demê de li dijî asîmîlasyonê têkoşîneke mezin didin. Xwendekarên ku tevli qursan dibin gotin, "Divê em zimanê xwe biparêzin ji bo ku ew hêdî hêdî winda nebe û ji dest neçe. Zimanê me hebûna me ye û em ê hebûna xwe biparêzin."

 

Berxwedana gelê Kurd li dijî polîtîkayên înkar, tunekirin û asîmîlasyonê ku bi salan e li ser gelê Kurd tên kirin, berdewam dike. Her çend zextek mezin tên kirin ji bo ku bikaranîna zimanê Kurdî were tepeserkirin û ziman were jibîrkirin jî kurdan heta îro li dijî vê yekê têkoşîn meşandine. Yek ji van têkoşînan destpêkirina qursên ku ji bo hînkirina zimanê zikmakî hatine vekirin e. Komeleya Lêkolîna Ziman û Çandê ya Mezopotamyayê (MED-DER) ku ji sala 2017'an vir ve qursên zimanê zikmakî dide, bi hînkirina ziman zikmakî bi sedan xwendekarên ku tevli van kursan dibin re têkoşîneke mezin li dijî asîmîlasyonê dide.

 

Gelê Kurd li dijî polîtîkayên înkar, tunekirin û asîmîlasyonê yên ku li ser gelê Kurd tên meşandin, li ber xwe dide. Her çend zextek mezin tê kirin da ku zimanê Kurdî bê tunekirin û bê jibîrkirin jî lê Kurdan heta roja îro li dijî vê yekê têkoşîna xwe domandine. Yek ji van têkoşînan dayîna qursan ji bo fêrbûna zimanê xwe yê zikmakî ye. Komeleya Lêkolînên Ziman û Çanda Mezopotamyayê (MED-DER), ku ji sala 2017an vir ve qursên zimanê zikmakî dide, bi fêrkirina zimanê xwe yê zikmakî ji bi sedan xwendekaran re, li dijî asîmîlasyonê dibe bersiv.

 

Gelek ji xwendekarên ku beşdarî qursên MED-DER'ê dibin diyar kirin ku ew  berê qet bi zimanê xwe yê zikmakî neaxivîne û li vir fêr bûne, ev yek jî bûye sedema ku ew bibin mamoste.

 

'Ez di her aliyê jiyana xwe de bi zimanê xwe diaxivim'

 

Xwendekara  qursa zimanê Kurdî Songul Şik, got ku ew heşt sal berê beşdarî qursê bûye û beriya vê qet bi kurdî nizanibûye. Songul Şik ku diyar kir wê demê ew di axaftina bi Kurdî de pir lawaz bû, got, "Min dest bi qursê kir, demek derbas bû, paşê qeyûm hat tayînkirin û qursên Kurdî hatin girtin. Ez Kurdî hîn bûbûm, lê di wan heşt salan de min hinekî zehmetî kişand. Ez bi qasî ku ji destê min dihat dihat bi zimanê xwe yê dayikê axivîm. Min li hember asîmîlasyonê li ber xwe da. Ez di her aliyê jiyana xwe de bi Kurdî axivîm.  Qursên me niha ji nû ve dest pê kirine û min ji bo ku ez xwe bêtir pêş bixim, dîsa dest bi qursê kiriye."

 

'Heke zimanê me tune be, em jî tune ne'

 

Songül Şık, ku bi zaroka xwe ya biçûk re hatibû qursê, got, "Ez dixwazim zarokên me bi zimanê xwe yê zikmakî mezin bibin. Ji ber ku min zaroka xwe bi xwe re anî, ez difikirim ku ew ê ji min çêtir fêr bibe û biaxive. Ez li malê bi wê re bi Kurdî diaxivim. Dema ku ew tê vir, em jixwe bi Kurdî diaxivin, ji ber vê yekê bi xwezayî ew ê ji min çêtir zimanê xwe yê zikmakî fêr bibe. Divê her kes qedrê zimanê xwe bigire; zimanê me nasnameya me ye û heke zimanê me tune be, em tune ne. Divê dibistanên perwerdeya bi kurdî didin hebûn û qursên me yên Kurdî zêdetir bin."

 

'Ez gihîştim asta mamostetiya Kurdî'

 

Hamdiye Acer Guzel, xwendekareke din a ku beşdarî qursê bûye, destnîşan kir ku ew ji bo ku bibe mamosteya pêşdibistanê hatiye qursa zimanê Kurdî û got, "Ji bo têkoşîna li dijî asîmîlasyon û înkarê, malbat, nemaze dayik, hewce ne ku bi Kurdî biaxivin. Zimanê me yê zikmakî bi fermî nayê naskirin; ji ber vê yekê, divê em zarokên xwe perwerde bikin û zimanê wan ê zikmakî fêrî wan bikin. Dema ku malbat bi Kurdî diaxivin, zimanê zikmakî di binhişê zarokan de cih digire. Min zimanê xwe yê zikmakî pir baş dizanibû ji ber ku Kurdî di malbatê de dihat axaftin. Lê ji bo ku ez dîroka zimanê xwe çêtir fêr bibim, min di sala 2010'an de dest bi beşdarbûna qursa Kurdî-Der ??kir. Ez gihîştim asta mamostetiyê. Ji ber ku min nekarî qursa mamostetiyê temam bikim, min niha dest bi hatina vir kir."

 

Hamdiye Guzelku diyar kir  ew hatiye qursê ji ber ku bi rastî dixwest bi zarokên xwe re bi Kurdî biaxive û lênêrîna wan bike, kêfxweşiya xwe ya ji bo qedandina qursê anî ziman. Hamdiye Acer Guzel her wiha bang li her kesî kir ku li malê bi zarokên xwe re bi zimanê xwe yê zikmakî biaxivin.

 

Xwendekareke din, Esem Eren, diyar kir ku ew ji bo ku bibe mamosteya pêşdibistanê hatiye qursa Kurdî û got: "Dema ku ez cara yekem hatim vir, min nikariribû Kurdî biaxivim. Em ji salên 1990'î vir ve jiyanek koçer dijîn. Em neçar ma ku em werin navenda Amedû em nekarin bi zimanê xwe yê zikmakî biaxivin; me zimanê xwe ji bîr kir. Ez sê meh in têm qursê û ez dikarim niha biaxivim. Ez ne tenê ji bo xwe, lê di heman demê de ji bo hevalên xwe jî dikarim biaxivim, ku tewra yên ku qet bi vî zimanî nediaxivîn jî li vir pir baş pêş ketine."

 

'Werin em hebûna xwe biparêzin'

 

Divê asîmîlasyon û qedexeya li ser zimanê me were rakirin. Divê dibistanên bi zimanê me yê zikmakî werin vekirin. Zarokên me hîn jî bo zimanê xwe têdikoşin. Divê malbat her tim li malê, di civakê de û di her aliyê jiyana xwe de bi Kurdî biaxivin. Dema ku em li zarokên xwe dinêrin, ew nikarin bi zimanê xwe yê zikmakî biaxivin. Divê em zimanê xwe biparêzin da ku ew hêdî hêdî winda nebe û winda nebe. Zimanê me hebûna me ye, û divê em hebûna xwe biparêzin."