VAN - Van’da ekonomi, sanayi ve ticaret sektörünün önde gelen kuruluşlarından VANTSO, VATBO ve ESOB 2022 yılında yeni seçimlerini gerçekleştirecek. Yönetim ve karar mekanizmalarında kadın temsili olmayan kurumların durumunu değerlendiren Keje Güler, mevcut durumun karamsarlık yarattığını önümüzdeki dönemde bunun değişmesini umduklarını söyledi.  

 

Van’ın ekonomik gelişimine katkı sunarak, kentin ekonomik dinamiklerini doğru tesbit edip, yatırıma dönüştürmek amacıyla yaklaşık 8 yıldır faaliyet yürüten Van Ticaret ve Sanayi Odası (VANTSO), Van Ticaret Borsası (VATBO) ve Van Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birliği (ESOB) Mart 2022 tarihi itibariyle başlayacak yeni dönem seçim çalışmalarının, Kasım ayı itibariyle de sonuçlanması bekleniyor. Kentin ekonomik dinamiklerini ortaya çıkarmak amaçlı faaliyet yürüten odaların başkanlarının tamamı erkeklerden oluşurken, yönetim düzeyinde de bir kadın yok. Van’ın iş dünyasındaki durumu iş kadını Keje Güler değerlendirdi.

 

‘Çalışmalar yetersiz’

 

VANTSO Kadın Girişimciler İcra Kurulu üyesi olduğu sırada maruz kaldıkları mobbinge karşı istifa eden 14 kadından biri olan Keje Güler kadının, ekonomi politikalarının dışında tutulduğu kentte yaklaşık 8 yıldır faaliyet yürüttüklerini söyledi. Faaliyetlerin büyükşehir için yetersiz olduğunu kaydeden Keje, özelde VANTSO’nun kahvaltı festivali, “shopping fast” gibi birbirini tekrarlayan çalışmalarının “önemli” ancak yetersiz olduğunu söyledi. Kentin bütün ekonomik döngüsünün sadece iki üç faaliyetle sınırlandırılmaması gerektiğini belirten Keje, “İlimizin en önemli yatırım alanı turizm olmasına rağmen sadece İran’ı bu kapsama almak iyi bir durum değil” ifadelerini kullandı.

 

Keje, salgın süresince sınır kapılarının kapandığını ve İranlıların da gelmediği uzun bir pratik sonucunda artık kentin turizm yatırımlarının çeşitlendirilmesi gerektiğini kaydederken, “Tabi bunlar ancak etkin bir sivil toplum hareketinin gücü kullanılarak yapılmalıdır. Bu konuda yapılan çalışmaları yeterli bulmamaktayım” şeklinde konuştu.

 

‘Bizden değilseniz, yoksunuz’ mobbingine karşı istifa

 

Odaların, kadına yönelik çalışma veya programlarına ilişkin konuşan Keje, “Bırakın bu alanlarda kadına yönelik özel bir çalışma ve program yapmayı, yönetim kurulunda bulunduğum süre içerisinde yaşananlara tanıklık ettim. Seçimlerini başarı ile tamamlamış olduğumuz Van Ticaret ve Sanayi Odası Kadın Girişimciler Kurulu’nda bile mevcut başkanın seçilmiş yönetim ile çalışmak istememesine ve mobbingine maruz kaldık. Mobbinge karşı istifa etmek durumunda kaldık. Odada tamamen ‘Bizden değilseniz, yoksunuz’ mantığına sahip bir politika izlenmektedir” dedi.

 

Van TSO’nun, “Türkiye'nin Gelişmekte Olan Doğu İllerinde Kadın Girişimciliğini Geliştirme Programı” adlı girişimcilik eğitimleri yaptığını basından öğrendiğini belirten Keje, “Önemli olan mevcut yönetimlerin kadınlara yönelik ekonomik politikalar belirlemeleri ve bunları içselleştirmeleridir. Kadın Meclisleri, Kadın Ekonomi Konseyi gibi” ifadelerini kullandı.

 

‘Kadın temsili yok’

 

VANTSO’da kayıtlı yaklaşık bin 200 ile bin 300 arası kadın üye bulunduğunu ancak bunların bankalarda temsilci kadınlar olduğunu dile getiren Keje, “Yine bu kayıtlar daha çok aile şirketlerinde evrak üstünde gösterilen, 6. Bölge teşvik paketlerinde kadına yönelik avantajlardan yararlanmak maksadıyla oluşturulmuş kayıtlardır. Girişimci, kendi işini kuran ve ayakları üzerinde ilerleyen kadın girişimci tüm kayıt toplamının yüzde 10’nunu geçmez. En acı olan tablo da VANTSO, meclis ve yönetim kurulunda kadın temsiliyetinin olmamasıdır. Bunun için teşvik edici veya pozitif ayrımcılığa yönelik de hiçbir çaba ve gayret söz konusu olmamıştır. Seçimlerde bir kadın üye ile seçim yarışına girilmiş, o grup da seçimi kaybetmiştir. Yaklaşık 20 bin üyesi olan VANTSO’da meslek komitelerinde yer alan seçilmiş kadın bulunmaktadır” diye konuştu.

 

‘İçinde kadın olan çalışmalar desteklenmeli’

 

VANTSO’da Kadın Meclisi bulunmadığını, Kadın Ekonomik Konseyi, Kadın İstişare Kurulu gibi temelini kadınların oluşturduğu oda yönetimince belirlenen bir işleyişin bulunmadığını da vurgulayan Keje, “VANTSO Kadın Girişimciler İcra Kurulu var. Bu da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin kurmuş olduğu ve odaları dahil ettiği bir yapıdır ama bunun varlığı dahi bizim için kıymet teşkil ediyor. Çünkü içinde kadının olduğu tüm çalışmaları desteklemekteyiz” sözlerine yer verdi.

 

‘Kadınlar değil, erkekler istediği için böyle oldu’

 

VANTSO Kadın Girişimciler Kurulu’nun amacının dışında aldığı kararları bile hiç kadın bulunmayan yönetimine “beğendirmek zorunda” kaldığını söyleyen Keje, “Burada bile kadınların varlığı yok sayılıyor esasen. Alınan kararlar reddedilerek yok sayılıyor. 3 yıla yakın bir sürede kurul çalışmaları sadece resmi kurumları ziyaret etmekten ileri gidememiştir.  Başka bir çalışması yok. Çünkü kurulda ticaret odasına üye olan 14 kadın istifa edince odaya üye olmayan kadınlar yani esnaf odasına üye olan ve yeni esnaf olan kadınlar seçildi. Bu da kadınlar değil, erkekler istediği için böyle oldu” dedi.

 

19 oda yönetiminde tek kadın yok

 

Keje, bir diğer oda olan Esnaf ve Sanatkarlar Odası’na bağlı 19 odada da kadınların yönetimde olmadığını söylerken, “Aslında bu sadece bizim ilimiz için değil ülke genelinde yaşanan bir sorundur. Türkiye’de kadın esnaflar yüzde 30 oranında. Terzilerin, kuaförlerin, hizmet sektöründe çalışanların, işletmecilerin çoğu kadın. Öyle ki; Van'da 19 oda var. Odaların  karar mekanizmasında hiç kadın yok” şeklinde konuştu.

 

‘Kadınlar adına karar alınmasın’

 

Kasım ayında VANESOB İl İstihdam Kurulu Toplantıs’ının yapıldığını ve toplantıya kent valisi, AKP Milletvekili Abdullahat Arvas ile ilgili kurum müdürleri, sendika temsilcilerinin de katıldığını söyleyen Keje, şu ifadeleri kullandı: “Toplantıda 2017-2023 yılları arasında çocuk işçiliği ile mücadele ulusal programı kapsamında; yapılan ve yapılacak faaliyetler, kadın istihdamının arttırılmasına yönelik yapılan çalışmalar ve elde edilen sonuçlar paylaşıldı.  2017 yılından bu yana bu ilde kadın istihdamının arttırılmasına yönelik ve  kadın işçi ve  işverene yönelik hiçbir çalışma yapılmadı. Sadece kayıt üzerinde ve birileri kadınlar adına sadece ve sadece konuşuyor. Kadınların olmadığı toplantılarda lütfen kimse kadınlar hakkında karar almasın. Oda aidatları için kadınları arıyorsanız; lütfen ilin ekonomisini ve kadın istihdamının arttırılması için kadınların karar mekanizmalarına katılmasını sağlayın.”

 

‘Engeller kaldırılmalı’

 

Yeni dönemde oda seçimleri için kadın politikalarının ne olması gerektiğini anlatan Keje, “İlimiz ve bölgemizin gelişmişlik düzeyi, ekonomik göstergeleri ve toplumsal bakış açısı gibi kadının iş hayatına erkeklerden daha sonra dahil oluyor. Öncelikle kadınların iş hayatında daha etkin yer alabilmesi için önündeki engellerin kaldırılması gerekmektedir. İş hayatında kadınların ilk üç yıl boyunca aktif olarak desteklenmesi gerekiyor. Odaların kadın girişimcilere yönelik kayıt ve aidat ücretlerinde pozitif ayrımcılığa yönelik bir çalışma yapması gerekir. Yine kadın girişimciler başta VANTSO’nun Akademik Danışma Kurulu’ndan sistemli eğitimler alarak finans, bütçe ve diğer konularda bilgilendirilmeli ve 3 yıl boyunca gözetim altında tutulmalıdır. Yine kadın girişimcilerin devlet kurumlarında prim ve ödemeleri avantajlı hale getirilmelidir. Finans kaynaklarının sadece finansman desteğinin yanında pazar bulma, ticari bağlantılarla iş hayatında kalıcı olması sağlanmalıdır” dedi.

 

Koşullar geliştirildiğinde kadınların sivil toplum örgütlerinin her aşamasında, kademesinde görmenin mümkün olacağının altını çizen Keje,“Bunun için ekstra politika belirlemeye de gerek kalmayacaktır. Bahse konu koşullar sağlanamadığı sürece; erkek egemen iş dünyası, erkek egemen STK’lar olarak varlıklarını devam ettireceklerdir” dedi. Keje, mevcut durumun bir karamsarlık yarattığını belirterek, önümüzdeki dönemde bunun değişmesine ilişkin umutlu olmak istediklerini belirtti.