16 Haziran 1923'te, henüz Cumhuriyet  ilan edilmemişken, Nezihe Muhiddin ve on üç kadın arkadaşı kadınların siyasal haklarını savunmak amacıyla Kadınlar Halk Fırkası adı altında bir parti kurdular. Partinin programı ve  görüşleri çeşitli dergilerde dile getirilirken, Ankara Hükümeti tarafından tepki aldı ve destek görmedi. Kuruluş dilekçesine sekiz ay sonra "kadınların henüz oy hakkı olmadığı" gerekçesiyle ret yanıtı geldi. 

 

Bunun üzerine parti programından kadınların seçme ve seçilme hakları çıkarılarak, Kadınlar Halk Fırkası, Türk Kadınlar Birliği adıyla bir derneğe dönüştürüldü. Amacı "kadınlığı düşünsel ve sosyal alanlarda yükselterek modern ve olgun bir düzeye eriştirmek" olan Türk Kadınlar Birliği'nin başkanlığını Nezihe Muhiddin üstlendi. 1924'te kendi olanaklarıyla yayınlamaya başladığı Kadın Yolu dergisinde kadınların siyasal taleplerinin ve temsil hakkının mücadelesini yürüttü. 1925 yılında henüz kadınların siyasal haklarının tanınmamış olmasına rağmen, Türk Kadınlar Birliği tarafından Nezihe Muhiddin, Halide Edip ile birlikte milletvekilliği için aday gösterildi. Amaç, seçimler sırasında konuyu gündeme getirerek kamuoyunu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni kadınlara oy verme hakkı için etkilemekti. Fakat adaylıkları Cumhuriyet Halk Fırkası tarafından reddedildi. 

 

Nezihe Muhiddin, 1927'de Türk Kadınlar Birliği kongresinde "kadınların siyasal haklarının kazanılması için çalışmalar yürütüleceği" yönünde önerdiği tüzük değişikliğinin kabulünden sonra kongrede usulsüzlük yapıldığı iddiası ile birliğin yönetiminden uzaklaştırıldı ve dernekten ihraç edildi. 

 

1930'lardan sonra  Cumhuriyet Halk Fırkası'nın "tek örgüt-parti" anlayışının kaçınılmaz sonucu olarak dönemin yöneticileri ve basını şu iddiaları öne sürerek derneğin kapatılması gerektiğini savunmaya başladılar: "Cumhuriyet devrimleriyle Türk kadınları her türlü haklarını elde etmiş erkeklerle eşit olmuşlardır. Kadın Birliği'nin de amacı bundan başka bir şey değildir. Bu amaç gerçekleştiğine göre de Türk Kadınlar Birliği'nin varlık nedeni ortadan kalkmıştır. Kaldı ki eğer ortada hala bir sorun kalmışsa, bu kadın erkek kavgasıyla değil, fakat elbirliği yapılarak çözülebilir." 

 

Bu baskılar ve eleştiriler sonucunda Türk Kadınlar Birliği, 10 Mayıs 1935 tarihinde son/fesih kongresini yaptı. Başkan Latife Bekir'in "Kadın Birliği ülkülerine kavuşmuştur. Türk kadınlığının bütün hakları tanınmıştır. Bundan sonra Kadın Birliği'ne ihtiyaç yoktur. Birliğin feshini talep ediyorum"  şeklindeki önergesinin kabulünün ardından dernek kendini feshetti. 

 

13 Nisan 1949 tarihinde tekrar kurulan Türk Kadınlar Birliği halen faaliyetlerini sürdürmektedir.

 

Kaynak: Çatlak Zemin