30 Nisan 1977: Arjantinli 14 kadın Plaza de Mayo Meydanı’nda toplandı
- 10:30 30 Nisan 2022
- Tarihte Bugün
Arjantinli 14 kadın, 13 Nisan 1977'de gözaltında kaybedilen çocuklarını bulmak için Plaza de Mayo Meydanı’nda toplandı. Bu meydan, Arjantin’in İspanya’dan bağımsızlığını ilan ettiği, Arjantin tarihi boyunca pek çok farklı grubun hak talebinde bulunmak için toplandığı bir alandı.
14 kadın, Arjantin yönetiminin gözaltına aldığı çocuklarının akıbetine ilişkin bilgi vermeyi reddetmesinin ardından, Başkan Videla’ya bir talep mektubu sunmak amacıyla meydanda toplandı. Kadınlar, kısa sürede polis saldırısına uğradı.
Daha sonra, başkanlık sarayının karşısında bulunan Mayıs Anıtı çevresinde sessizce yürümeye başlayan kadınların amacı sessiz eylemle, askeri darbede kaybedilen yakınlarını kamuoyuna duyurmaktı. 1976’dan 1983’e dek askeri diktatörlük devrimcileri kaçırdı, işkence yaptı ve katletti. Askeri diktatörlüğe karşı çıkmaya cesaret etmeleri nedeniyle, “Mayıs Meydanı’nın Çılgın Kadınları” olarak adlandırılan bu kadınlara korku ve baskı geri adım attıramadı. Kadınların birçoğu direnişleri boyunca devlet tarafından kaçırıldı ve katledildi. Yıllar sonra Arjantin geçmişiyle yüzleşti, darbeciler yargılandı. 14 kadınla başlayan eylem zamanla tüm dünyaya yayılacak, Plaza de Mayo Anneleri Cumartesi Anneleri’yle buluşacaktı.
Tarihte bugün yaşanan kimi gelişmeler şöyle:
1898: Selanik'te Şefkat-i Nisvan, Emine Semiye tarafından kuruldu. Şevkat-ı Nisvan, “Kadın Şefkati” anlamına geliyor. Dernek savaşlarda çocuklarını ve eşlerini kaybeden kadınları koruma amacı taşıyordu.
1909: Amerikalı sinema oyuncusu Eve Arden doğdu. Çok sayıda filmde oynayan Eve’nin, kadınlar açısından “çığır açıcı” olarak nitelendirilen rolü bir dizi karakteriydi. Radyo ve televizyonda uzun süre yayınlanan “Miss Brooks'umuz” dizisinde sinema televizyon dünyasının klişe kadın karakterleri dışında bir rol oynayarak, çalışma yaşamı içinde sınırları aşan kadın karakteri canlandırdı. Dizi Emmy Ödülü kazandı. Eve, 1990 yılında yaşamını yitirdi.
1985: İstanbul Eyüp’te İleri Deri’den tazminatsız çıkarılan 5 işçi kadın, “işi yavaşlatarak üretimi azalttıkları” iddiasıyla Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) yargılandı.
2015: Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlendirilmesi Örgütü, yayınladığı raporunda “kemer sıkma politikalarının” kadının iş dünyasındaki yerine zarar verdiğini kaydetti. Rapora göre, milyonlarca kadın hala az ücretli ve “vasat nitelikli” işlere sürülüyor. Kadınlar temel sağlık haklarına yeterince erişemiyor ve kadınların ortalama ücreti hala erkeklerden yüzde 24 daha az. Kadınların çocukları varsa bu açık daha da büyüyor.
2016: Cumartesi Anneleri, Hakkâri’nin Yüksekova ilçesinde 7 hafta boyunca eylemleri engellenen anneleri selamlayarak, Yüksekova’da gözaltında kaybedilenlerin akıbetini sordu. Kaybedilenlerden Abdullah Canan ve Abdulkerim Yurtseven'in yakınları, Yüksekova’daki sokağa çıkma yasakları ve saldırılara dikkat çekti.